Job 34
1 Dugang pa, nagpadayon sa pagsulti si Elihu:
Moreover Elihu answered,
2 “Paminaw sa akong mga pulong, kamong mga maalamon; paminaw kanako, kamong adunay kahibalo.
“Hear my words, you wise men. Give ear to me, you who have knowledge.
3 Kay ang dalunggan mosulay sa mga pulong sama sa dila nga motilaw sa pagkaon.
For the ear tries words, as the palate tastes food.
4 Pilion nato alang sa atong kaugalingon kung unsa ang husto: hibaloan nato sa atong kaugalingon kung unsa ang makaayo.
Let us choose for us that which is right. Let us know amongst ourselves what is good.
5 Kay miingon si Job, 'Matarong ako, apan gikuha sa Dios ang akong katungod.
For Job has said, ‘I am righteous, God has taken away my right.
6 Bisan paman sa akong katungod, giisip ako nga usa ka bakakon. Ang akong samad walay kaayohan, bisan tuod ug wala akoy sala'.
Notwithstanding my right I am considered a liar. My wound is incurable, though I am without disobedience.’
7 Unsa man nga tawo ang sama kang Job, nga nag-inom ug pagbiaybiay sama sa tubig,
What man is like Job, who drinks scorn like water,
8 nga nakig-uban sa katawhan nga nagabuhat ug daotan, ug naglakaw uban sa mga tawong daotan?
who goes in company with the workers of iniquity, and walks with wicked men?
9 Kay miingon man siya, 'Walay pulos sa usa ka tawo ang pagbati ug kalipay sa pagbuhat sa mga gikahimut-an sa Dios.'
For he has said, ‘It profits a man nothing that he should delight himself with God.’
10 Busa paminaw kanako, kamong mga tawo nga adunay panabot: dili gayod makabuhat ang Dios ug daotan; dili gayod magpakasala ang Makagagahom.
“Therefore listen to me, you men of understanding: far be it from God, that he should do wickedness, from the Almighty, that he should commit iniquity.
11 Kay bayaran niya ang gibuhat sa tawo; himuon niya nga makadawat ang matag tawo sa ganti sa iyang mga binuhatan.
For the work of a man he will render to him, and cause every man to find according to his ways.
12 Sa pagkatinuod, ang Dios wala magbuhat ug daotan, ni ang Makagagahom motuis sa katarong.
Yes surely, God will not do wickedly, neither will the Almighty pervert justice.
13 Kinsa man ang nagbutang kaniya aron sa pagdumala sa kalibotan? Ug kinsa man ang nagbutang sa tibuok kalibotan ubos kaniya?
Who put him in charge of the earth? Or who has appointed him over the whole world?
14 Kung naghunahuna lamang siya sa iyang kaugalingon, ug kung tigumon lamang niya pabalik sa iyang kaugalingon ang iyang espiritu ug iyang gininhawa,
If he set his heart on himself, if he gathered to himself his spirit and his breath,
15 ang tanang unod mahanaw; ug ang katawhan mobalik sa abog pag-usab.
all flesh would perish together, and man would turn again to dust.
16 Kung karon aduna kanay panabot, paminawa kini; paminawa ang tingog sa akong mga pulong.
“If now you have understanding, hear this. Listen to the voice of my words.
17 Makahimo ba sa pagdumala kadtong adunay kasilag sa katarong? Imo bang pagahukman ang Dios, nga maoy Matarong ug Gamhanan?
Should even one who hates justice govern? Will you condemn him who is righteous and mighty,
18 Ang Dios, nga nagsulti sa hari, 'Mahugaw ka,' o nagsulti sa mga halangdon, 'Daotan kamo'?
who says to a king, ‘Vile!’ or to nobles, ‘Wicked!’?
19 Ang Dios, wala nagpakita ug pagdapig sa mga pangulo, ug wala nag-ila sa mga adunahan ingon nga labaw sa mga kabos, kay binuhat lamang silang tanan sa iyang mga kamot.
He doesn’t respect the persons of princes, nor respect the rich more than the poor, for they all are the work of his hands.
20 Unya moabot ang takna nga sila mamatay; sa tungang gabii ang tanang mga tawo mangurog ug mamatay; ang gamhanang mga tawo pagakuhaon, apan dili pinaagi sa kamot sa mga tawo.
In a moment they die, even at midnight. The people are shaken and pass away. The mighty are taken away without a hand.
21 Kay ang mga mata sa Dios anaa sa mga binuhatan sa tawo, ug nakita niya ang tanan nilang mga lakang.
“For his eyes are on the ways of a man. He sees all his goings.
22 Wala nay kangitngit, ug wala nay baga nga dulom diin ang nagabuhat sa daotan matago.
There is no darkness, nor thick gloom, where the workers of iniquity may hide themselves.
23 Kay dili na kinahanglan susihon pa sa Dios ang tawo, dili na kinahanglan nga moadto pa ang tawo kaniya aron hukman.
For he doesn’t need to consider a man further, that he should go before God in judgement.
24 Gidugmok niya ang mga kusgan nga mga tawo tungod sa ilang binuhatan nga dili na kinahanglan pa sukitsukiton; ug iyang gibutang ang uban sa ilang mga dapit.
He breaks mighty men in pieces in ways past finding out, and sets others in their place.
25 Niini nga paagi nakabalo siya mahitungod sa ilang mga binuhatan; gipanglabay niya kining mga tawhana sa kagabhion; ug nangalaglag gayod sila.
Therefore he takes knowledge of their works. He overturns them in the night, so that they are destroyed.
26 Sa dayag nga pagtan-aw sa uban, gipamatay niya sila tungod sa ilang daotang binuhatan sama sa mga mamumuno
He strikes them as wicked men in the open sight of others;
27 tungod kay mibiya sila gikan sa pagsunod kaniya ug nagdumili sila sa pag-ila sa bisan unsa niyang mga pamaagi.
because they turned away from following him, and wouldn’t pay attention to any of his ways,
28 Niini nga paagi, gipaduol nila kaniya ang paghilak sa mga katawhan ngadto, ug nadungog niya ang mga paghilak sa mga dinaogdaog nga katawhan.
so that they caused the cry of the poor to come to him. He heard the cry of the afflicted.
29 Kung magpakahilom siya, kinsa man ang maghukom kaniya? Kung iyang tabonan ang iyang dagway, kinsa man ang makaila kaniya? Nagdumala siya sa tibuok nasod ug sa matag tawo,
When he gives quietness, who then can condemn? When he hides his face, who then can see him? He is over a nation or a man alike,
30 aron nga dili makadumala ang mga tawo nga walay dios, ug aron wala nay si bisan kinsa nga manlimbong sa mga tawo.
that the godless man may not reign, that there be no one to ensnare the people.
31 Pananglitan adunay mosulti sa Dios, 'Sad-an gayod ako, apan dili na ako magpakasala pa;
“For has any said to God, ‘I am guilty, but I will not offend any more.
32 tudloi ako kung unsa ang wala ko makita; nakabuhat ako ug sala, apan dili ko na gayod kini pagabuhaton.'
Teach me that which I don’t see. If I have done iniquity, I will do it no more’?
33 Pagasilotan ba gayod sa Dios ang sala niadtong tawhana, kay dili ka man ganahan sa mga binuhatan sa Dios? Kinahanglan nga mopili ka, ug dili ako. Busa isulti kung unsa ang imong nahibaloan.
Shall his recompense be as you desire, that you refuse it? For you must choose, and not I. Therefore speak what you know.
34 Ang mga lalaki nga adunay panabot magasulti kanako— sa pagkatinuod, ang matag maalamon nga tawo nga makadungog kanako mosulti gayod,
Men of understanding will tell me, yes, every wise man who hears me:
35 'Misulti si Job nga walay kahibalo, ang iyang mga pulong walay kaalam.'
‘Job speaks without knowledge. His words are without wisdom.’
36 Kung mahimo lang nga dad-on si Job didto sa hukmanan bisan sa pinakagamay nga kasayoran sa iyang sumbong tungod sa iyang sinultian nga sama sa daotang tawo.
I wish that Job were tried to the end, because of his answering like wicked men.
37 Kay gidungagan niya ug pagsupak ang iyang sala; gipalakpak niya ang iyang kamot taliwala kanamo sa pagbiaybiay; ug nagpundo siya ug daotang mga pulong batok sa Dios.”
For he adds rebellion to his sin. He claps his hands amongst us, and multiplies his words against God.”
