Job 34
1 Dugang pa, nagpadayon sa pagsulti si Elihu:
Moreover, Elihu continued to speak:
2 “Paminaw sa akong mga pulong, kamong mga maalamon; paminaw kanako, kamong adunay kahibalo.
“Listen to my words, you wise men; hear me, you who have knowledge.
3 Kay ang dalunggan mosulay sa mga pulong sama sa dila nga motilaw sa pagkaon.
For the ear tries words as the palate tastes food.
4 Pilion nato alang sa atong kaugalingon kung unsa ang husto: hibaloan nato sa atong kaugalingon kung unsa ang makaayo.
Let us choose for ourselves what is just: let us discover among ourselves what is good.
5 Kay miingon si Job, 'Matarong ako, apan gikuha sa Dios ang akong katungod.
For Job has said, 'I am righteous, but God has taken away my rights.
6 Bisan paman sa akong katungod, giisip ako nga usa ka bakakon. Ang akong samad walay kaayohan, bisan tuod ug wala akoy sala'.
Regardless of my rights, I am considered to be a liar. My wound is incurable, although I am without sin.'
7 Unsa man nga tawo ang sama kang Job, nga nag-inom ug pagbiaybiay sama sa tubig,
What man is like Job, who drinks up mockery like water,
8 nga nakig-uban sa katawhan nga nagabuhat ug daotan, ug naglakaw uban sa mga tawong daotan?
who goes around in the company of those who do evil, and who walks with wicked men?
9 Kay miingon man siya, 'Walay pulos sa usa ka tawo ang pagbati ug kalipay sa pagbuhat sa mga gikahimut-an sa Dios.'
For he has said, 'It is no use to a person to take pleasure in doing what God wants.'
10 Busa paminaw kanako, kamong mga tawo nga adunay panabot: dili gayod makabuhat ang Dios ug daotan; dili gayod magpakasala ang Makagagahom.
So listen to me, you men of understanding: far be it from God that he should do wickedness; far be it from the Almighty that he should commit sin.
11 Kay bayaran niya ang gibuhat sa tawo; himuon niya nga makadawat ang matag tawo sa ganti sa iyang mga binuhatan.
For he pays back a person's work; he makes every man come upon the reward of his own ways.
12 Sa pagkatinuod, ang Dios wala magbuhat ug daotan, ni ang Makagagahom motuis sa katarong.
Indeed, God does nothing wicked, nor does the Almighty ever pervert justice.
13 Kinsa man ang nagbutang kaniya aron sa pagdumala sa kalibotan? Ug kinsa man ang nagbutang sa tibuok kalibotan ubos kaniya?
Who put him in charge over the earth? Who put the whole world under him?
14 Kung naghunahuna lamang siya sa iyang kaugalingon, ug kung tigumon lamang niya pabalik sa iyang kaugalingon ang iyang espiritu ug iyang gininhawa,
If he ever set his intentions only on himself, and if he ever gathered back to himself his spirit and his breath,
15 ang tanang unod mahanaw; ug ang katawhan mobalik sa abog pag-usab.
then all flesh would perish together; mankind would return to dust again.
16 Kung karon aduna kanay panabot, paminawa kini; paminawa ang tingog sa akong mga pulong.
If now you have understanding, listen to this; listen to the sound of my words.
17 Makahimo ba sa pagdumala kadtong adunay kasilag sa katarong? Imo bang pagahukman ang Dios, nga maoy Matarong ug Gamhanan?
Can one who hates justice govern? Will you condemn God, who is righteous and mighty?
18 Ang Dios, nga nagsulti sa hari, 'Mahugaw ka,' o nagsulti sa mga halangdon, 'Daotan kamo'?
God, who says to a king, 'You are vile,' or says to nobles, 'You are wicked'?
19 Ang Dios, wala nagpakita ug pagdapig sa mga pangulo, ug wala nag-ila sa mga adunahan ingon nga labaw sa mga kabos, kay binuhat lamang silang tanan sa iyang mga kamot.
God, who does not show favoritism to leaders and does not acknowledge rich people more than poor, for they all are the work of his hands.
20 Unya moabot ang takna nga sila mamatay; sa tungang gabii ang tanang mga tawo mangurog ug mamatay; ang gamhanang mga tawo pagakuhaon, apan dili pinaagi sa kamot sa mga tawo.
In a moment they will die; at midnight people will be shaken and will pass away; mighty people will be taken away, but not by human hands.
21 Kay ang mga mata sa Dios anaa sa mga binuhatan sa tawo, ug nakita niya ang tanan nilang mga lakang.
For God's eyes are upon a person's ways; he sees all his steps.
22 Wala nay kangitngit, ug wala nay baga nga dulom diin ang nagabuhat sa daotan matago.
There is no darkness, no thick gloom where the doers of iniquity may hide themselves.
23 Kay dili na kinahanglan susihon pa sa Dios ang tawo, dili na kinahanglan nga moadto pa ang tawo kaniya aron hukman.
For God does not need to examine a person further; there is no need for any person to go before him in judgment.
24 Gidugmok niya ang mga kusgan nga mga tawo tungod sa ilang binuhatan nga dili na kinahanglan pa sukitsukiton; ug iyang gibutang ang uban sa ilang mga dapit.
He breaks mighty men into pieces for their ways that need no further investigation; he puts others in their places.
25 Niini nga paagi nakabalo siya mahitungod sa ilang mga binuhatan; gipanglabay niya kining mga tawhana sa kagabhion; ug nangalaglag gayod sila.
In this way he has knowledge of their deeds; he overthrows these people in the night; they are destroyed.
26 Sa dayag nga pagtan-aw sa uban, gipamatay niya sila tungod sa ilang daotang binuhatan sama sa mga mamumuno
In the open sight of others, he kills them for their wicked deeds like criminals
27 tungod kay mibiya sila gikan sa pagsunod kaniya ug nagdumili sila sa pag-ila sa bisan unsa niyang mga pamaagi.
because they turned away from following him and refused to acknowledge any of his ways.
28 Niini nga paagi, gipaduol nila kaniya ang paghilak sa mga katawhan ngadto, ug nadungog niya ang mga paghilak sa mga dinaogdaog nga katawhan.
In this way, they made the cry of poor people come to him; he heard the cry of afflicted people.
29 Kung magpakahilom siya, kinsa man ang maghukom kaniya? Kung iyang tabonan ang iyang dagway, kinsa man ang makaila kaniya? Nagdumala siya sa tibuok nasod ug sa matag tawo,
When he stays silent, who can condemn him? If he hides his face, who can perceive him? He rules over nation and individual alike,
30 aron nga dili makadumala ang mga tawo nga walay dios, ug aron wala nay si bisan kinsa nga manlimbong sa mga tawo.
so that a godless man may not rule, so that there may be no one to entrap people.
31 Pananglitan adunay mosulti sa Dios, 'Sad-an gayod ako, apan dili na ako magpakasala pa;
Suppose someone says to God, 'I am certainly guilty, but I will not sin any longer;
32 tudloi ako kung unsa ang wala ko makita; nakabuhat ako ug sala, apan dili ko na gayod kini pagabuhaton.'
teach me what I cannot see; I have committed sin, but I will do it no longer.'
33 Pagasilotan ba gayod sa Dios ang sala niadtong tawhana, kay dili ka man ganahan sa mga binuhatan sa Dios? Kinahanglan nga mopili ka, ug dili ako. Busa isulti kung unsa ang imong nahibaloan.
Do you think that God will punish that person's sin, since you dislike what God does? You must choose, not I. So say what it is that you know.
34 Ang mga lalaki nga adunay panabot magasulti kanako— sa pagkatinuod, ang matag maalamon nga tawo nga makadungog kanako mosulti gayod,
Men of understanding will say to me— indeed, every wise man who hears me will say,
35 'Misulti si Job nga walay kahibalo, ang iyang mga pulong walay kaalam.'
'Job speaks without knowledge; his words are without wisdom.'
36 Kung mahimo lang nga dad-on si Job didto sa hukmanan bisan sa pinakagamay nga kasayoran sa iyang sumbong tungod sa iyang sinultian nga sama sa daotang tawo.
If only Job were put on trial in the smallest details of his case because of his talking like wicked men.
37 Kay gidungagan niya ug pagsupak ang iyang sala; gipalakpak niya ang iyang kamot taliwala kanamo sa pagbiaybiay; ug nagpundo siya ug daotang mga pulong batok sa Dios.”
For he adds rebellion to his sin; he claps his hands in mockery in our midst; he piles up words against God.”
