Job 28
1 Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
Surely there is a mine for silver, a place where they refine gold.
2 Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
Iron is taken out of the earth; copper is smelted out of the stone.
3 Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
A man sets an end to darkness and searches out, to the farthest limit, the stones in obscurity and thick darkness.
4 Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
He breaks open a shaft away from where people live, places that are forgotten by anyone's foot. He hangs far away from people; he swings to and fro.
5 Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
As for the earth, out of which comes bread, it is turned up below as if by fire.
6 Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
Its stones are the place where sapphires are found, and its dust contains gold.
7 Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
No bird of prey knows the path to it, nor has the falcon's eye seen it.
8 Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
The proud animals have not walked such a path, nor has the fierce lion passed there.
9 Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
A man lays his hand on the flinty rock; he overturns mountains by their roots.
10 Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
He cuts out channels among the rocks; his eye sees every valuable thing there.
11 Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
He ties up the streams so they do not run; what is hidden there he brings out to the light.
12 Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
Where will wisdom be found? Where is the place of understanding?
13 Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
Man does not know its price; neither is it found in the land of the living.
14 Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
The deep waters under the earth say, 'It is not in me'; the sea says, 'It is not with me.'
15 Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
It cannot be gotten for gold; neither can silver be weighed as its price.
16 Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
It cannot be valued with the gold of Ophir, with precious onyx or sapphire.
17 Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
Gold and crystal cannot equal it in worth; neither can it be exchanged for jewels of fine gold.
18 Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
No mention is worth making of coral or jasper; indeed, the price of wisdom is more than rubies.
19 Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
The topaz of Cush does not equal it; neither can it be valued in terms of pure gold.
20 Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
From where, then, comes wisdom? Where is the place of understanding?
21 Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
Wisdom is hidden from the eyes of all living things and is kept hidden from the birds of the heavens.
22 Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
Destruction and Death say, 'We have heard just a rumor about it with our ears.'
23 Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
God understands the way to it; he knows its place.
24 Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
For he looks to the very ends of the earth and sees under all the heavens.
25 Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
He made the force of the wind and parceled out the waters by measure.
26 Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
He made a decree for the rain and a path for the thunder.
27 Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
Then he saw wisdom and announced it; he established it, indeed, and he examined it.
28 Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
To people he said, 'See, the fear of the Lord—that is wisdom; to depart from evil is understanding.'”
