Job 28
1 Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
“Surely there is a mine for silver and a place where gold is refined.
2 Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
Iron is taken from the earth, and copper is smelted from ore.
3 Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
Man puts an end to the darkness; he probes the farthest recesses for ore in deepest darkness.
4 Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
Far from human habitation he cuts a shaft in places forgotten by the foot of man. Far from men he dangles and sways.
5 Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
Food may come from the earth, but from below it is transformed as by fire.
6 Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
Its rocks are the source of sapphires, containing flecks of gold.
7 Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
No bird of prey knows that path; no falcon’s eye has seen it.
8 Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
Proud beasts have never trodden it; no lion has ever prowled over it.
9 Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
The miner strikes the flint; he overturns mountains at their base.
10 Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
He hews out channels in the rocks, and his eyes spot every treasure.
11 Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
He stops up the sources of the streams to bring what is hidden to light.
12 Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
But where can wisdom be found, and where does understanding dwell?
13 Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
No man can know its value, nor is it found in the land of the living.
14 Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
The ocean depths say, ‘It is not in me,’ while the sea declares, ‘It is not with me.’
15 Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
It cannot be bought with gold, nor can its price be weighed out in silver.
16 Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
It cannot be valued in the gold of Ophir, in precious onyx or sapphire.
17 Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
Neither gold nor crystal can compare to it, nor jewels of fine gold be exchanged for it.
18 Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
Coral and quartz are unworthy of mention; the price of wisdom is beyond rubies.
19 Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
Topaz from Cush cannot compare to it, nor can it be valued in pure gold.
20 Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
From where then does wisdom come, and where does understanding dwell?
21 Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
It is hidden from the eyes of every living thing and concealed from the birds of the air.
22 Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
Abaddon and Death say, ‘We have heard a rumor about it.’
23 Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
But God understands its way, and He knows its place.
24 Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
For He looks to the ends of the earth and sees everything under the heavens.
25 Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
When God fixed the weight of the wind and measured out the waters,
26 Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
when He set a limit for the rain and a path for the thunderbolt,
27 Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
then He looked at wisdom and appraised it; He established it and searched it out.
28 Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
And He said to man, ‘Behold, the fear of the Lord, that is wisdom, and to turn away from evil is understanding.’”
