Job 28
1 Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
Surely there is a mine for silver, and a place for gold which they refine.
2 Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
Iron is taken out of the earth, and copper is molten out of the stone.
3 Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
Man sets an end to darkness, and searches out to the furthest bound the stones of obscurity and of thick darkness.
4 Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
He breaks open a shaft away from where men sojourn, paths forgotten by the foot. They hang afar from men; they swing to and fro.
5 Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
As for the earth, out of it comes bread, and underneath it is turned up as it were by fire.
6 Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
The stones of it are the place of sapphires, and it has dust of gold.
7 Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
No bird of prey knows that path, nor has the falcon's eye seen it.
8 Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
The proud beasts have not trodden it, nor has the fierce lion passed thereby.
9 Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
He puts forth his hand upon the flinty rock. He overturns the mountains by the roots.
10 Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
He cuts out channels among the rocks, and his eye sees every precious thing.
11 Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
He binds the streams that they not trickle. And the thing that is hid he brings forth to light.
12 Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
But where shall wisdom be found? And where is the place of understanding?
13 Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
Man does not know the price of it, nor is it found in the land of the living.
14 Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
The deep says, It is not in me. And the sea says, It is not with me.
15 Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
It cannot be gotten for gold, nor shall silver be weighed for the price of it.
16 Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
It cannot be valued with the gold of Ophir, with the precious onyx, or the sapphire.
17 Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
Gold and glass cannot equal it, nor shall it be exchanged for jewels of fine gold.
18 Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
No mention shall be made of coral or of crystal. Yea, the price of wisdom is above rubies.
19 Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
The topaz of Ethiopia shall not equal it, nor shall it be valued with pure gold.
20 Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
Where then does wisdom come from? And where is the place of understanding?
21 Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
Since it is hid from the eyes of all living, and kept closed from the birds of the heavens.
22 Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
Destruction and Death say, We have heard a rumor of it with our ears.
23 Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
God understands the way of it, and he knows the place of it.
24 Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
For he looks to the ends of the earth, and sees under the whole heaven,
25 Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
to make a weight for the wind. Yea, he distributes the waters by measure.
26 Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
When he made a decree for the rain, and a way for the lightning of the thunder,
27 Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
then he saw it, and declared it. He established it, yea, and searched it out.
28 Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
And to man he said, Behold, the fear of the Lord, that is wisdom, and to depart from evil is understanding.
