Job 15
1 Unya si Eliphaz nga taga Teman mitubag ug miingon,
Then Eliphaz the Temanite answered and said,
2 “Kinahanglan ba nga motubag ang usa ka maalamong tawo pinasikad sa mga walay hinungdan nga kahibalo ug pun-on ang iyang kaugalingon sa hangin sa sidlakan?
“Would a wise man answer with such empty ‘knowledge’ that is just a lot of hot air?
3 Kinahanglan ba nga mangatarungan siya sa walay kapuslanang mga pagpanulti o uban sa pagpamulong nga dili makaayo kaniya?
He wouldn't argue with unprofitable speeches using words that do no good.
4 Tinuod gayod, nawad-an ka na ug pagtahod sa Dios; nawala na ang imong pagpamalandong kaniya,
But you are doing away with the fear of God, and destroying communion with him.
5 kay ang imong kasaypanan nagatudlo sa imong baba; gipili nimo ang pagbaton sa dila sa tawong malimbongon.
It's your sins that are doing the talking, and you are choosing deceptive words.
6 Ang imong kaugalingong baba naghukom kanimo, dili ako; tinuod gayod, ang imong kaugalingong ngabil nagpamatuod batok kanimo.
Your own mouth is condemning you, not me; your own lips are testifying against you.
7 Ikaw ba ang unang tawo nga nahimugso? Nauna ka na ba diay nga gibuhat sa wala pa ang kabungtoran?
Were you the very first person to be born? Were you born before the hills were created?
8 Nadungog mo na ba ang mga tinagong kahibalo sa Dios? Gituga lang ba alang sa imong kaugalingon ang kaalam?
Were you there listening in God's council? Does wisdom only belong to you?
9 Unsa ba ang imong nasayran nga wala namo masayri? Unsa man ang imong nasabtan nga wala kanamo?
What do you know that we don't? What do you understand that we don't?
10 Ania kanamo ang mga ubanon ug tigulang na kaayo nga mga tawo nga mas magulang pa kay sa imong amahan.
We have among us old, gray-haired people much older than your father!
11 Gamay lang ba diay alang kanimo ang mga paglipay sa Dios, ang mga pulong nga malumo alang kanimo?
Are the comforts God provides too little for you? Are God's gentle words not enough for you?
12 Nganong nadala ka man sa imong kasingkasing? Nganong hait man ang imong tinan-awan,
Why do you let yourself be carried away by your emotions?
13 aron ba makabatok ang imong espiritu ngadto sa Dios ug maipagawas kanang mga pulonga gikan sa imong baba?
Why do your eyes flash in anger that you turn against God and let yourself speak this way?
14 Unsa ba ang tawo nga kinahanglan man siyang hinloan? Unsa ba siya nga gihimugso sa usa ka babaye nga kinahanglan man siyang ipakamatarong?
Who can say they are clean? Which human being can say that they do what is right?
15 Tan-awa, ang Dios wala mosalig bisan sa iyang mga balaan; tinuod gayod, ang kalangitan dili hinlo sa iyang panan-aw;
Look, God doesn't even trust his angels—even the heavenly beings are not pure in his sight!
16 labi pa nga dili hinlo ang tawo nga malaw-ay ug malimbongon, ang tawo nga naga-inom sa kasaypanan sama sa tubig!
How much less pure are those who are unclean and corrupt, drinking in sin like water!
17 Ipakita ko kanimo, paminawa ako; Ipahibalo ko kanimo ang mga butang nga akong nakita,
If you are ready to listen to me, I will show you. I will explain my insights.
18 ang mga butang nga gikabilin sa mga maalamong tawo gikan pa sa ilang mga amahan, ang mga butang nga wala gililong sa ilang mga katigulangan.
This is what wise men have said, confirmed by their ancestors,
19 Mao kini ang ilang mga katigulangan, nga kanila lamang gihatag ang yuta, ug sa taliwala niini wala malabyi sa mga langyaw.
those who to whom alone the land was given before foreigners ever were there.
20 Ang tawong daotan molimbaglimbag sa kasakit sa tanan niyang mga adlaw, ang kadaghan sa mga katuigan nga giandam alang sa madaugdaogon aron paantuson.
The wicked writhe in pain all their lives, through all the years these oppressors survive.
21 Ang tingog sa kalisang anaa sa iyang mga igdulungog; samtang anaa siya sa kauswagan, ang manglalaglag moabot kaniya.
Terrifying sounds fill their ears; even when they think they're safe, the destroyer will attack them.
22 Wala siya naghunahuna nga makabalik pa siya gikan sa kangitngit; ang espada nagpaabot kaniya.
They don't believe they will escape the darkness—they know a sword is waiting for them.
23 Naglakawlakaw siya sa nagkalainlaing mga dapit alang sa tinapay, nga nagaingon, 'Asa naman kini?' Nasayod siya nga ang adlaw sa kangitngit moabotay.
They wander around looking for food, asking ‘Where is it?’ They know that their day of darkness is close at hand.
24 Ang kaguol ug kasakit makapahadlok kaniya; mopatigbabaw kini kaniya, sama sa hari nga andam alang sa pakiggubat.
Misery and torment overwhelm them like a king preparing for battle.
25 Tungod kay gituy-od niya ang iyang kamot batok sa Dios ug nagmagarbohon batok sa Makagagahom,
They shake their fists in God's face, defiantly challenging the Almighty,
26 kining tawong daotan miasdang sa Dios uban ang liog nga nagtikig, uban sa baga nga taming.
insolently attacking him with their shields.
27 Tinuod gayod kini, bisan gilukop niya ang iyang panagway sa iyang tambok ug gitigom ang tambok sa iyang hawak,
They have become fat in their rebellion, their bellies bloated with fat.
28 ug nagpuyo sa mamingaw nga mga siyudad; sa mga balay nga wala nay tawo nga nagpuyo karon ug andam na nga mahimong tipun-og.
But their cities will become desolate; they will live in abandoned houses that are crumbling into ruins.
29 Dili na gayod siya maadunahan; ang iyang bahandi dili na molungtad; bisan pa ang iyang anino dili molungtad sa kalibotan.
They will lose their riches, their wealth will not endure, their possessions will not spread over the earth.
30 Dili na siya mogawas gikan sa kangitngit;
They will not escape from the darkness. Like a tree whose shoots are burned up in a forest fire, the breath of God will blow him away.
31 Ayaw siya tugoti nga mosalig sa mga walay kapuslanan nga mga butang, nga naglimbong sa iyang kaugalingon; kay ang pagkawalay kapuslanan mao ang iyang ganti.
They should not trust in things that are worthless, for their reward will be worthless.
32 Mahitabo kini sa dili pa moabot ang iyang takna nga mamatay; ang iyang sanga dili molunhaw.
This will be paid in full before their time has come. They are like tree branches that wither,
33 Ipanghulog niya ang iyang linghod pa nga ubas sama sa bagon sa parasan; Ipangtaktak niya ang iyang mga bulak sama sa kahoy nga olibo.
like vines that lose their unripe grapes, or olive trees that lose their flowers.
34 Kay ang pundok niadtong mga tawong walay dios dili makabunga; pagaut-uton sa kalayo ang ilang tolda sa pagpangsuhol.
For those who reject God are barren, and fire will burn up the homes of those who love bribes.
35 Manamkon sila sa kalapasan ug manganak sa kasaypanan; ang ilang tagoangkan manamkon sa pagpanglimbong.”
They plan trouble and produce evil, giving birth to deception.”
