Jeremias 25

1 Mao kini ang mga pulong nga miabot kang Jeremias mahitungod sa tanang katawhan sa Juda. Nahitabo kini sa ikaupat nga tuig nga si Jehoyakim ang anak nga lalaki ni Josia, ang hari sa Juda. Mao kadto ang unang tuig sa paghari ni Nebucadnezar, ang hari sa Babilonia.

After Jehoiakim had been ruling Judah for almost four years, Yahweh gave me this message for all the people of Judah. It was during the year that King Nebuchadnezzar started to rule in Babylon.

2 Gimantala kini ni Jeremias nga propeta sa tanang katawhan sa Juda ug sa tanang lumolupyo sa Jerusalem.

I spoke this message to all the people in Jerusalem and [other places in] Judah:

3 Miingon siya, “Sulod sa 23 ka tuig, sukad sa ika-13 nga tuig sa paghari ni Josia ang anak nga lalaki ni Amon, ang hari sa Juda hangtod niining adlawa, miabot kanako ang pulong ni Yahweh ug gibalikbalik ko kini sa pagsugilon kaninyo, apan wala gayod kamo maminaw.

“Yahweh has been giving me messages for 23 years. He started giving me messages when Josiah, the son of Amon, had been ruling Judah for almost 13 years. And I have faithfully told you those messages, but you have not paid any attention to them.

4 Gipadala ni Yahweh sa makadaghan nganha kaninyo ang tanan niyang mga sulugoon nga mao ang mga propeta, apan wala gayod kamo naminaw ni nanumbaling.

Many times Yahweh has sent to you the prophets who served him, but you have not listened to them or paid any attention to what they said.

5 Miingon kining mga propeta, “Kinahanglan mobiya ang tagsatagsa ka tawo gikan sa iyang pagkadaotan ug sa malaw-ay niyang mga binuhatan ug balik sa yuta nga gihatag na kaniadto ni Yahweh ngadto sa inyong mga katigulangan ug alang kaninyo, ingon nga makanunayong gasa.

Each time their message was this: ‘Turn from all your evil behavior [MET], from all the evil things that you have continually been doing. If you do that, you will be able to stay in this land that Yahweh gave to you and to your ancestors, [to belong to you] forever.

6 Busa ayaw kamo pagsunod sa laing mga dios sa pagsimba kanila o sa pagyukbo kanila, ug ayaw ninyo siya hagita pinaagi sa buhat sa inyong mga kamot aron dili niya kamo silotan.'

Do not cause Yahweh to become angry by serving and worshiping idols that you have made with your hands. If you do not cause him to be angry, he will not punish/harm you.’

7 Apan wala kamo naminaw kanako—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—tungod niana gihagit hinuon ninyo ako pinaagi sa buhat sa inyong mga kamot aron masilotan kamo.

And Yahweh says, ‘But you would not pay attention to the messages that I [gave to those prophets]. You caused me to become extremely angry by [your worshiping idols] that you had made with your own hands. That resulted in my punishing you.

8 Busa miingon niini si Yahweh nga labawng makagagahom, 'Tungod kay wala man ninyo paminawa ang akong mga pulong,

So [now, I], the Commander of the armies of angels, say that because you have not paid attention to what I said,

9 tan-awa, pasugoan ko nga tigomon ang tanang katawhan sa amihanan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—pinaagi kang Nebucadnezar nga akong sulugoon, ang hari sa Babilonia, ug ipasulong ko sila batok niining yutaa ug sa mga lumolupyo niini, ug batok sa tanang kasikbit nga kanasoran diha kaninyo. Kay lainon ko sila sa kalaglagan. Himoon ko silang kahadlokan, biaybiayon, ug walay kataposang paggun-ob.

I will gather all [the armies of] the nations that will come from the northeast. I have appointed King Nebuchadnezzar of Babylon to lead them. I have appointed him to do my work for me. I will bring those [armies] to attack this land and nearby countries. I will completely destroy them, and cause them to be places that people are horrified about, and that people will (ridicule/act contemptuously toward), places that will be ruined forever.

10 Pahilumon ko ang kasaba sa kalipay ug sa pagmaya, ang kabanha sa pamanhonon ug sa pangasaw-onon, ang tingog sa mga galingan ug palungon ko ang kahayag sa lampara.

I will cause happy singing and laughing to cease in your land. There will no longer be brides and bridegrooms talking [joyfully]. There will not be the sound of people grinding [grain] with millstones. There will be no lamps lit [in your houses].

11 Unya kining yutaa mahimong awaaw ug kahadlokan, ug kining mga nasora mag-alagad sa hari sa Babilonia sulod sa 70 ka tuig.

All of this land will become a desert where no one will live. And [the people of] Israel and of the nearby countries will [will be exiled to Babylonia and] (work for/be slaves of) the kings of Babylon for seventy years.

12 Unya mahitabo kini nga sa dihang matapos na ang 70 ka tuig, silotan ko ang hari sa Babilonia ug ang siyudad nga yuta sa Caldeanhon—mao kini ang gipahayag ni Yahweh—tungod sa ilang mga sala ug mahimo kining awaaw hangtod sa hangtod.

Then, after [they have been in Babylonia for] seventy years, I will punish the King of Babylonia and his people for the sins that they have committed. I will cause Babylonia to become a wasteland/desert forever.

13 Unya ipahamtang ko batok nianang yutaa ang akong gipanulti, ug ang tanang nahisulat sa libro nga gipanagna ni Jeremias batok sa tanang kanasoran.

I will cause them to experience all the terrible things that Jeremiah has written about—all the punishments that he predicted will happen to all those nations.

14 Uliponon usab sila sa ubang kanasoran ug bantogang mga hari. Panimaslan ko sila sa ilang mga nabuhat ug sa gibuhat sa ilang mga kamot.”'

The leaders of many nations will cause the people of Babylonia to become their slaves, like the people of Babylonia caused my people to become slaves. I will punish them like they deserve for [having caused my people to suffer].’”

15 Kay miingon niini kanako si Yahweh, ang Dios sa Israel, “Kuhaa kining kupa sa bino sa kapungot gikan sa akong kamot ug paimna niini ang tanang kanasoran nga paadtoan ko kanimo.

Then Yahweh, the God [we] Israelis [worship], gave me [a vision. In the vision he was holding a cup of wine]. He said, “Take from me this cup that is full of [wine that represents] punishment [MTY]. I will cause all [the leaders of] the nations to which I will send you to drink [some of] the wine in this cup.

16 Kay kung makainom masupinday dayon sila, ug mangabuang gumikan sa akong gipadala nga espada nganha kanila.”

When they drink [the wine], they will stagger and act like crazy people, because [they will realize that] I will (massacre many of their people/cause many of their people to be killed) [MTY] with swords.”

17 Busa gidawat ko ang kupa sa bino gikan sa kamot ni Yahweh, ug gipainom ko ang tanang kanasoran nga gipaadtoan kanako ni Yahweh:

So, [in the vision, ] I took that cup [full of wine] from Yahweh, and I took it to all the nations to which he sent me, and caused [the leaders of those] nations to drink [some of that wine].

18 sa Jerusalem, sa mga siyudad sa Juda, sa mga hari niini, ug sa mga opisyal—aron malaglag sila ug kahadlokan, ug biaybiayon ug tinunglo, sama sa nahitabo kanila sa kasamtangang panahon.

[I went to] Jerusalem and the [other] towns in Judah, and the king and [the other] officials drank [some of the wine] from that cup. And, starting from that day, they all [eventually] were removed from having authority, and became [people whom others] (ridiculed/acted contemptuously towards), who were despised, and cursed.

19 Ang ubang mga nasod gipainom usab niini: si Faraon nga hari sa Ehipto ug ang iyang mga ulipon; ang iyang mga opisyal ug ang tanan niyang katawhan;

[In the vision I went to] Egypt [and gave some of the wine] to the king and his officials and many of his people,

20 ang tanang katawhan nga nagkasagol ang kaliwatan ug ang tanang hari sa yuta sa Uz; ang tanang hari sa Filistia—sa Ashkelon, sa Gaza, sa Ekron, ug ang nahibiling bahin sa Ashdod;

and to foreigners who were living there. [In the vision I also went to] Uz land and to Ashkelon, Gaza, Ekron, and Ashdod [cities and gave some of the wine] to the kings [of those places].

21 sa Edom ug sa Moab ug ang katawhan sa Amon.

[Then in the vision I went to the] Edom, Moab, and Ammon [people-groups],

22 Ang mga hari sa Tyre ug sa Sidon, ang mga hari sa mga baybayon sa pikas bahin sa dagat,

and to Tyre and Sidon [cities] and to areas across the [Mediterranean] Sea, and [gave some of the wine] to the kings [of those places].

23 sa Dedan, sa Tema, ug sa Buz uban ang tanang katawhan nga nagpatupi, kinahanglan paimnon usab sila niini.

[In the vision I then went] to Dedan, Tema, and Buz [cities in Arabia] and to other distant places (OR, places where people cut their hair short), [and gave some of the wine to leaders in those areas].

24 Mao usab kini ang mga tawo nga moinom niini: ang tanang hari sa Arabia ug ang mga hari sa katawhan nga nagkasagol ang kaliwatan nga nagpuyo sa kamingawan;

[In the vision I also went to other places in] Arabia and to the [kings of tribes] in the desert

25 ang tanang hari sa Zimri, ang tanang hari sa Elam, ug ang tanang hari sa Medes;

and to the kings of the Zimri, Elam, and Media [people-groups],

26 ang tanang hari sa amihanan, ang mga katawhan nga duol ug lagyo—ang tanang katawhan nga uban sa iyang igsoong lalaki ug ang tanang mga gingharian sa kalibotan nga anaa ibabaw sa yuta. Sa kataposan ang hari sa Babilonia ang gipainom human nilang tanan.

and to kings in countries to the north that are near [to Israel] and to countries that are far [from Israel], one after the other— [I went to] all the kingdoms in the world [HYP]. And finally, [in my vision I went to] Babylon, and gave [some of] the wine to the king of Babylon—the wine [that symbolized that Yahweh would punish the people of Babylon because he was angry with them] [MTY].

27 Miingon si Yahweh kanako, “Karon kinahanglan sultihan mo sila, 'Si Yahweh ang labawng makagagahom, ang Dios sa Israel, miingon niini: Inom hangtod mahubog, unya magsuka, mangatumba, ug dili na makabangon tungod sa espada nga ipadangat ko diha kaninyo.''

Then [in the vision Yahweh said to me], “Tell them that this is what the Commander of the armies of angels, the God whom we Israelis [worship], says: ‘Drink [from this cup some of the wine that represents the punishment that I will give you]. Drink [a lot of it] and become drunk and vomit. You will fall down and not get up again, because I will cause you to be killed in wars [MTY] that I will send to you.

28 Unya kung mahitabo nga magdumili sila sa pagdawat sa kupa nga anaa sa imong kamot aron imnon, sultihi sila, 'Si Yahweh ang labawng makagagahom miingon niini: Kinahanglan moinom gayod kamo niini.

If any of those to whom you give this wine [MTY] refuse to drink it, tell them that the Commander of the armies of angels says that they must drink it.

29 Kay tan-awa, ipahamtang ko na ang katalagman sa siyudad nga gitawag pinaagi sa akong ngalan, ug makalingkawas ba kamo gikan sa silot? Dili gayod kamo makalingkawas, kay pahamtangan ko ug espada ang tanang lumolupyo niining yutaa! —mao kini ang gipahayag ni Yahweh ang labawng makagagahom.'

I am starting to cause the people of my own city to experience disaster. [Do you think that] you should not be punished [RHQ]? No, you will surely be punished [LIT] because I am causing there to be wars in all the nations on the earth. [That will surely happen because] I, the Commander of the armies of angels, have said it.’

30 Kinahanglan ipanagna mo kining mga pulong batok kanila, ug isulti ngadto kanila, 'Modahunog ang tingog ni Yahweh gikan sa kahitas-an ug mosinggit gikan sa iyang balaang dapit, ug modahunog gayod ang iyang tingog batok sa iyang katawhan; ug mosinggit siya batok sa tanan nga nagpuyo sa kalibotan, sama niadtong mga katawhan nga nagpuga sa mga ubas.

Now tell them all those things that I have said, and also say this to them: ‘Yahweh will [shout to them] from his holy dwelling [in heaven] [MTY] and [it will sound like] the roar of a lion. He will shout like [SIM] people shout when they are treading on grapes [to make juice for wine]; he will shout to everyone on the earth.

31 Ang tingog sa pagpakiggubat molanog hangtod sa kinatumyan sa kalibotan, tungod kay paninglon man ni Yahweh ang mga sumbong batok sa tanang kanasoran, ug pagahukman niya ang tanang buhing binuhat. Itugyan niya ang mga daotan ngadto sa espada—mao kini ang gipahayag ni Yahweh.'

Even people in very remote places around the earth will hear him shouting, because he will say why he will judge and punish all the nations. He will cause the wicked people to be slaughtered with swords. [That will surely happen because] Yahweh has said it.’

32 Nag-ingon niini si Yahweh ang labawng makagagahom, 'Tan-awa, ang katalagman modangat gayod sa tagsatagsa ka mga nasod, ug ang dakong bagyo magsugod gikan sa labing suok nga bahin sa kalibotan.

Then tell them that this is what the Commander of the armies of angels says: ‘Listen to this! There will be disasters in one nation after another. [I am preparing to punish them like] [MET] a great storm that starts in the most distant places on the earth.

33 Unya kadtong gipamatay ni Yahweh nianang adlawa magkatag sa bisan asang bahin sa kalibotan; walay magbangotan kanila, maghipos, o maglubong. Mahisama sila sa hugaw nga anaa sa yuta.

When that happens, [the corpses of] those whom I have [caused to be] slaughtered will fill the earth from the east to the west. And no one will mourn for them, and no one will gather their corpses to bury them. They will be [scattered] on the ground like manure.

34 Pagminatay ug pagpakitabang kamong mga magbalantay! Pagligid diha sa mga abog, kamong mga pangulo sa panon, kay ang mga adlaw nga pagaihawon kamo nahiabot na; mabungkag kamo sa dihang malaglag kamo sama sa mahalon nga kolon.

You [evil] leaders, weep and moan! You who should take care of my people, [fall down and] roll in the dust/dirt. It is time for you to be slaughtered; you will fall down and be shattered like a fragile vase [shatters when it falls to the ground].

35 Walay kadangpan alang sa mga magbalantay, wala gayoy kaikyasan sa mga pangulo sa panon.

You will not find any place to hide, there will be no place to which you can escape.

36 Pamatia ang paghilak sa mga magbalantay ug ang pagminatay sa mga pangulo sa panon, kay gilaglag ni Yahweh ang ilang mga sibsiban.

[People will] listen to your leaders crying when [I], Yahweh, am ruining your nation.

37 Busa ang malinawon nga mga sibsiban mahimong biniyaan tungod sa tumang kasuko ni Yahweh.

Your peaceful meadows will become a wasteland/desert because I will be extremely angry.

38 Sama sa batang liyon nga mibiya sa iyang langub, kay ang ilang dapit nahimong kahadlokan tungod sa kasuko sa nagdaogdaog, ug tungod usab sa iyang mabangis nga kapungot.'''

I will leave [my dwelling like] [SIM] a lion leaves its den [to attack other animals], and I will cause your land to become desolate when I, because I am very angry [with you], cause [your enemies to slaughter you with their] swords.’”