Isaias 5
1 Tugoti ako sa pag-awit alang sa akong gihigugma pag-ayo, usa ka awit sa akong gihigugma mahitungod sa iyang parasan. Ang akong gihigugma pag-ayo adunay parasan sa tabunok kaayo nga bungtod.
[Now] I will sing a song about my dear friend, and about his vineyard. The vineyard was on a very fertile hillside.
2 Gibungkal niya kini, gikuha ang mga bato, ug gitamnan sa labing maayo nga matang sa paras. Gitukoran niya ug tore sa taliwala niini, ug nagtukod usab siya ug pug-anan sa ubas. Nagpaabot siya sa pagpamunga niini, apan ihalas lamang nga mga ubas ang bunga niini.
My friend plowed the ground and cleared away the stones. Then he planted very good grapevines on that ground. In the middle of the vineyard, he built a watchtower, and he dug a (winepress/pit for squeezing the grapes). Then he waited [each year] to harvest some good grapes, but the vines produced [only] sour grapes.
3 Busa karon, lumolupyo sa Jerusalem ug tawo sa Juda, hukmi ako ug ang akong parasan.
Now [this is what Yahweh says]: “You people of Jerusalem and [other places in] Judah, I [am like the friend, and you are like] my vineyard; [so] you judge which of us [has done what is right].
4 Unsa pa man ang akong buhaton alang sa akong parasan, nga wala nako nabuhat alang niini? Sa dihang nagpaabot ako nga mobunga kini, nganong namunga man hinuon kini ug ihalas nga mga ubas?
What more could I have done for you than what I have already done? I expected you to be doing good deeds [MET], so it is disgusting that [RHQ] you were [doing only evil things] like the vineyard that produced only sour grapes!
5 Karon sultihan ko kamo kung unsa ang akong buhaton sa akong parasan: kuhaon ko ang kural niini, himoon ko kini nga usa ka sibsibanan, gubaon ko ang paril niini, ug yatakyatakan kini.
[So], I will now tell you what I will do to [Judah, the place that is like] my vineyard. I will cut down the hedges, and they will be destroyed. I will tear down the walls [of the cities] and allow [wild animals] to trample the land.
6 Gun-obon ko na kini, ug dili na kini pagapul-ongan ni kapnan. Hinuon, moturok ang mga sampinit ug mga tunok. Sugoon ko usab ang mga panganod nga dili mopaulan niini.
I will cause it to become a wasteland where the vines are not pruned and the ground is not hoed. It will be a place where briers and thorns [DOU] grow. And I will command that no rain will fall on it.”
7 Kay ang parasan ni Yahweh nga labawng makagagahom mao ang balay sa Israel, ug ang tawo sa Juda mao ang makapahimuot niyang tanom; nagpaabot siya ug hustisya, apan adunay pagpinatyanay; alang sa pagkamatarong, apan singgit lamang sa pagpakitabang.
The nation of Israel is [like] [MET] the vineyard of the Commander of the armies of angels. The people of Judah are [like] the garden that was pleasing to him. He expected you to be doing what is just/fair, but instead, [what he saw was people] murdering [MTY] others. [He expected that you would be doing] righteous deeds, but instead, he heard cries from people who were being [attacked] violently.
8 Alaot kadtong nagpadaghan ug mga balay, kadtong nagpadaghan ug mga uma, hangtod nga wala nay lawak nga mahibilin, ug magpabilin kang mag-inusara sa yuta!
Terrible things will happen to you who continually [illegally] acquire houses and fields. You force one family after another to leave their homes until you are the only ones [HYP] [still] living in the land.
9 Gisultihan ako ni Yahweh nga labawng makagagahom, daghang kabalayan ang biyaan, bisan pa ang dagko ug nindot, wala nay lumolupyo.
[But] I heard the Commander of the armies of angels solemnly declare this: “[Some day], many of those huge houses will be empty/deserted; no one will be living in those beautiful mansions.
10 Kay ang napulo ka yugo nga parasan mohatag lamang ug usa ka bath, ug ang usa ka homer nga binhi mohatag lamang ug usa ka ephah.
The vines on ten acres of land will not produce enough grapes to make (six gallons/22 liters) [of juice/wine], and ten baskets of seed will produce only one basket [of grain].”
11 Alaot kadtong nagsayo ug bangon sa buntag aron sa pag-inom ug isog nga ilimnon, kadtong naglangaylangay diha sa kangitngit hangtod nga mahubog sila sa bino.
Terrible things will happen to those who get up early [each] morning to begin drinking alcoholic drinks, and who stay awake until late at night [drinking a lot of wine] until they are completely drunk.
12 Nagbangketi sila uban sa alpa, gamay nga gitara, tamborin, plawta, ug bino, apan wala nila ilha ang buhat ni Yahweh, ni gihunahuna ang mga buhat sa iyang mga kamot.
They have [big parties and provide lots of] wine. At their parties, there are [people playing] harps and lyres and tambourines and flutes, but they never think about what Yahweh does or appreciate what he has created.
13 Busa giulipon ang akong katawhan kay kulang ug pagsabot; gigutom ang ilang halangdon nga mga pangulo, ug walay mainom ang yano nilang mga tawo.
So, my people will be (exiled/taken to other countries) [far away] because they do not know [about me]. Those who are [now very important and] honored will starve, and the other people will die from thirst.
14 Busa adunay mas dakong kagana ang Sheol ug nagnganga kini ug maayo; ang inila diha kanila, ang katawhan, ang mga pangulo, ug ang mga tigmaya ug kadtong nagmalipayon, mangadto sa Sheol. (Sheol h7585)
[It is as though] [PRS] the place where the dead people are is eagerly looking for more Israeli people, opening its mouth to swallow them, and a huge number of people will be thrown into that place, including their leaders as well as a noisy crowd of people who enjoy living in Jerusalem. (Sheol h7585)
15 Mapugos sa pagyukbo ang tawo, ug magpaubos ang katawhan; ipaubos ang mga mata sa mapahitas-on.
[Yahweh] will get rid of a huge number of people; and he will humble [many more] people who [now] are proud/arrogant.
16 Ibayaw si Yahweh nga labawng makagagahom diha sa iyang hustisya, ug ipakita sa Dios nga Usa ka Balaan ang iyang pagkamatarong.
But the Commander of the armies of angels will be exalted/praised because of his acting justly. God will show that he is holy by doing righteous/just deeds.
17 Unya manibsib ang mga karnero ingon nga anaa sa ilang kaugalingong sibsibanan, ug diha sa mga guba, ang nating mga karnero manibsib ingon nga mga langyaw.
Then lambs and fat sheep will [be able to] find good grass to eat, [even] among the ruins [of the houses of rich people].
18 Alaot kadtong nagguyod sa pagkadaotan uban sa walay pulos nga mga pisi ug kadtong nagguyod sa sala ingon nga hikot sa kariton.
Some people constantly tell lies, and [it is as though] they are dragging behind them the wrong things that they have done. Terrible things will happen to them!
19 Alaot kadtong nag-ingon, “Padalia ang Dios, tugoti siya nga mamuhat ug dali, aron makita nato kini nga mahitabo; ug tugoti nga moabot ang mga laraw sa Usa ka Balaan sa Israel, aron nga masayod kita niini.”
They [make fun of God and] say [to him, ] “Go ahead, do something [to punish us]! We want to see what you will do. You, the Holy One of Israel, should do what you are planning to do, because we want to know what it is.”
20 Alaot kadtong nagtawag sa daotan nga maayo, ug maayo ang daotan; kadtong nagpaila sa kangitngit ingon nga kahayag, ug ang kahayag ingon nga kangitngit; kadtong nagpaila sa pait ingon nga tam-is, ug ang tam-is ingon nga pait!
Terrible things will happen to those who say that evil is good, and that good is evil, that darkness is light and that light is darkness, that what is bitter is sweet and what is sweet is bitter.
21 Alaot kadtong mga maalamon sa ilang kaugalingong mga mata, ug ang mga maampingon sa ilang kaugalingong panabot!
Terrible things will happen to those who think that they are wise and that they (are very clever/know everything).
22 Alaot kadtong mga mananaog sa pag-inom ug bino, ug mga hanas sa pagtimpla sa isog nga mga ilimnon;
Terrible things will happen to those who [think that] [IRO] they are great/heroes because they are able to drink [lots of] wine, and boast about being able to mix good alcoholic drinks.
23 kadtong nagpakamatarong sa daotan pinaagi sa suhol, ug pagkuha sa katungod sa mga walay sala!
If people offer them bribes in order that they will enable wicked people not to be punished, they accept those bribes, and they cause people who are innocent to be punished.
24 Busa ingon nga ang dila sa kalayo molamoy sa dagami, ug ingon nga masunog ang nalaya nga sagbot, busa malata ang gamot niini, ug mapalid ang bulak niini sama sa abog. Mahitabo kini kay gisalikway nila ang balaod ni Yahweh nga labawng makagagahom, ug tungod kay gitamay nila ang pulong sa Usa ka Balaan sa Israel.
Therefore, just like [SIM] fires burn up stubble and dry grass shrivels up and quickly burns in flames, [it will be as though] those people have roots that will rot and have flowers that will wither. [That will happen] because they rejected the laws of the Commander of the armies of angels; they have despised the messages of the Holy One of Israel.
25 Busa mosilaob ang kasuko ni Yahweh batok sa iyang katawhan. Gituy-od niya ang iyang kamot batok kanila ug gisilotan sila. Mokurog ang kabukiran, ug mahisama sa basura diha sa kadalanan ang ilang mga patayng lawas. Dili mahupay ang iyang kasuko niining mga butanga; hinuon, magpabilin nga gituy-od ang iyang kamot.
That is why Yahweh is [extremely] angry [with his people]; [it is as though] his hand is raised [and he is ready to smash them]. [When he does that], the mountains will shake, and the corpses of people will be scattered in the streets like [SIM] manure. But even when that happens, Yahweh will still be very angry; he will be ready to punish his people [MET] again.
26 Ipatindog niya ang usa ka timailhan nga bandera alang sa layo nga mga nasod ug taghoyan kadtong anaa sa kinatumyan sa kalibotan. Tan-awa, moabot dayon sila sa walay langan.
Yahweh will send a signal to summon [armies of] nations far away; [it is as though] he will whistle [to summon those soldiers who are] in very remote places on the earth. They will come very swiftly [DOU] [to Jerusalem].
27 Walay gikapoyan o napandol diha kanila; walay nagduka o nangatulog. Ni miluag ang ilang mga bakos, o nabugto ang mga liston sa ilang sandalyas.
They will not get tired or stumble. They will not [stop to] rest or to sleep. None of their belts will be loose, and none of them will have sandals with broken straps, [so they will all be ready to fight in battles].
28 Hait ang ilang mga udyong ug gibawog ang tanan nilang pana; sama sa santik ang mga koko sa ilang mga kabayo, ug sama sa bagyo ang mga ligid sa ilang karwahe.
Their arrows will be sharp, and their bows will be ready [to shoot those arrows in a battle]. [Because their horses pull the chariots fast], sparks will shoot out from their hooves, and the wheels of the chariots will spin like a whirlwind.
29 Mahisama sa usa ka liyon ang ilang pagngulob; magngulob sila sama sa nating mga liyon. Magngulob sila ug gunitan ang biktima ug dad-on kini palayo, nga walay makaluwas.
They will roar like [very strong] lions [DOU] that growl and [then] pounce on the animals they want to kill and carry them off, and no one is able to rescue them.
30 Nianang adlawa magngulob sila batok sa biktima sama sa dagat nga nagngulob. Kung motan-aw si bisan kinsa ibabaw sa yuta, makita niya ang kangitngit ug pag-antos; bisan ang kahayag mahimong ngitngit pinaagi sa mga panganod.
[Similarly, your enemies] will roar when they see the people they are about to kill, like [SIM] the sea roars. [On that day], if someone looks across the land, he will see [only people who are in] darkness and distressed; [it will be as though] even the sunlight is hidden by dark clouds.
