Isaias 36
1 Sa ika-14 ka tuig ni Haring Hezekia, si Senakerib, nga hari sa Asiria, misulong sa tanang kinotaan nga mga siyudad sa Juda ug giilog kini.
When King Hezekiah had been [ruling Judah] for almost 14 years, King Sennacherib of Assyria came [with his army] to attack the cities in Judah that had walls around them. [They did not conquer Jerusalem, but] they conquered all the other cities.
2 Unya gipadala sa hari sa Asiria ang pangulo sa kasundalohan gikan sa Lakis paingon sa Jerusalem ngadto kang Haring Hezekia uban ang dakong pundok sa kasundalohan. Nagpaduol siya sa agianan sa tubig ibabaw sa pundohanan niini, didto sa dalan paingon sa dapit nga labahanan, ug nagtindog didto.
Then the king of Assyria sent a large army with some of his important officials from Lachish [city] to [persuade] King Hezekiah [to surrender]. When they arrived at Jerusalem, they stood in their positions alongside the aqueduct/channel in which water flows into the upper pool [into Jerusalem], near the road to the field where the women wash clothes.
3 Ang mga opisyal sa mga Israelita nga migawas sa siyudad aron sa pagpakigsulti kanila mao si Hilkia ang anak nga lalaki ni Eliakim, nga sinaligan sa palasyo, si Shebna nga sekretaryo sa hari, ug si Joa nga anak nga lalaki ni Asaf, nga maoy tigsulat sa mga hukom sa panggamhanan.
The Israeli officials who went out of the city to talk with them were Hilkiah’s son Eliakim, the (palace administrator/man who supervised the workers in the palace), Shebna the king’s secretary, and Asaph’s son Joah, who wrote down the government decisions.
4 Miingon kanila ang pangulo sa kasundalohan, “Sultihi si Hezekia nga miingon ang bantogang hari, nga hari sa Asiria, nga, 'Unsa man ang inyong gisaligan?
Then one of Sennacherib’s important officials told them to take this message to Hezekiah: This is what the King of Assyria, the great king, says: “What are you trusting in to rescue you?
5 Nagsulti lamang kamo ug walay pulos nga mga pulong, sa pag-ingon nga adunay tambag ug kusog alang sa pagpakig-away. Karon kinsa man ang inyong gisaligan? Kinsa man ang naghatag kaninyo ug kadasig aron sa pagsukol batok kanako?
You say that you have weapons to fight us and some country’s promises [to help you], [and that will enable you to defeat us], but that is only talk [RHQ]. Who do you think will help you to rebel against my [soldiers from Assyria]?
6 Tan-awa, nagsalig kamo sa Ehipto, nga sama sa tipak sa bagakay nga imong gigamit ingon nga sungkod, apan kung motukod ang tawo niini, motusok kini sa iyang kamot ug motaop. Ingon niana ang Faraon nga hari sa Ehipto alang niadtong si bisan kinsa nga mosalig kaniya.
Listen to me! You are relying on [the army of] Egypt. But [that will be like] [MET] using a broken reed for a walking stick on which you could lean. [But] it would pierce the hand of anyone who would lean on it! That is what the King of Egypt would be like for anyone who relied on him [for help].
7 Apan kung moingon ka kanako, “Nagsalig kami kang Yahweh nga among Dios,” dili ba siya man gayod ang gipanguhaan ni Hezekia ug taas nga mga dapit ug mga halaran, ug miingon ngadto sa Juda ug sa Jerusalem, “Kinahanglan nga mosimba kamo atubangan niining halaran dinhi sa Jerusalem”?
But perhaps you will say to me, ‘[No], we are relying on Yahweh our God [to help us].’ [I would reply], ‘Is he not the one whom [you insulted by] tearing down his shrines and altars and forcing everyone in Jerusalem and [other places in] Judah to worship [only] in front of the altar [in Jerusalem]?’
8 Busa karon, buot akong motanyag kanimo ug maayo gikan sa akong agalon nga hari sa Asiria. Hatagan ko ikaw ug duha ka libo nga mga kabayo, kung makahimo ka sa pagpangitag mangangabayo alang niini.
So I suggest that you make a deal with my master/boss, the king of Assyria. I will give you 2,000 horses, but [I do not think that] you can find 2,000 of your men who can ride on them!
9 Unsaon man nimo pagbuntog ang bisan usa sa labing ubos nga kapitan nga sulugoon sa akong agalon? Gibutang nimo ang imong pagsalig ngadto sa Ehipto alang sa mga karwahe ug mangangabayo!
You are expecting the king of Egypt to send chariots and men riding horses [to assist you]. But they certainly would not [RHQ] be able to resist/defeat even the most insignificant/unimportant official in the army of Assyria!
10 Busa karon, mopanaw ba ako padulong dinhi nga wala si Yahweh aron sa pagpakig-away niining yutaa ug sa paggun-ob niini? Miingon si Yahweh kanako, “Sulonga kining yutaa ug laglaga kini.”'”
Furthermore, [do not think that] [RHQ] we have come here to attack and destroy this land without Yahweh’s orders! It is Yahweh himself who told us to come here and destroy this land!”
11 Unya miingon si Eliakim nga anak nga lalaki ni Hilkia, ug Shebna, ug Joa ngadto sa pangulo sa kasundalohan, “Palihog pakigsulti sa imong mga sulugoon pinaagi sa pinulongan nga Aramico, tungod kay makasabot kami niini. Ayaw pagsulti sa pinulongan sa Juda uban kanamo kay madunggan ka sa katawhan nga anaa sa paril.”
Then Eliakim, Shebna, and Joah said to the official from Assyria, “Please speak to us in [your] Aramaic language, because we understand it. Do not speak to us in [our] Hebrew language, because the people who are standing on the wall will understand it [and become frightened].”
12 Apan miingon ang pangulo sa kasundalohan, “Gipadala ba ako sa akong agalon ngadto sa inyong agalon aron sa pagsulti niining mga pulonga nganha kaninyo? Dili ba gipadala man niya ako alang niadtong mga kalalakin-an nga naglingkod didto sa paril, nga mokaon sa ilang kaugalingong hugaw ug moinom sa ilang kaugalingong ihi uban kaninyo?”
But the official replied, “Do you think that my master sent me to say these things [only] to you, and not to the people standing on the wall [RHQ]? [If you reject this message], the [people in this city] will soon need to eat their own dung and drink their own urine, just like you will, [because there will be nothing more for you to eat or drink].”
13 Unya mitindog ang pangulo sa kasundalohan ug misinggit sa makusog sa pinulongang Hebreo, nga nag-ingon, “Pamati kamo sa mga pulong sa bantogang hari, ang hari sa Asiria.
Then the official stood up and shouted in the Hebrew language [to the people sitting on the wall]. He said, “Listen to this message from the great king, the King of Assyria!
14 Miingon ang hari, 'Ayaw tugoti nga malimbongan kamo ni Hezekia, tungod kay dili siya makahimo sa pagluwas kaninyo.
He says, ‘Do not allow Hezekiah to deceive you! He will not be able to rescue you!
15 Ayaw itugot nga himoon kamo ni Hezekia nga mosalig kang Yahweh, sa pag-ingon, “luwason gayod kita ni Yahweh; kining siyudara dili gayod itugyan ngadto sa kamot sa hari sa Asiria.”
Do not allow him to persuade you to trust in Yahweh, saying that Yahweh will rescue you, and that [the army of] the King of Assyria will never capture this city!’
16 Ayaw kamo pamati kang Hezekia, tungod kay mao kini ang giingon sa hari sa Asiria: 'pagpasig-uli kamo kanako ug panganhi kamo kanako. Unya makakaon ang matag-usa kaninyo gikan sa inyong paras ug sa inyong igera, ug makainom ug tubig gikan sa inyong atabay.
Do not pay attention to what Hezekiah says! This is what the king [of Assyria] says: ‘Come out of the city and surrender to me. [If you do that, I will arrange for] each of you to drink the juice from your own grapevines and to eat figs from your own trees, and to drink water from your own well.
17 Buhaton ninyo kini hangtod nga mobalik ako ug dad-on ko kamo ngadto sa yuta nga sama sa inyong kaugalingong yuta, ang yuta sa trigo ug bag-ong bino, ang yuta sa tinapay ug sa kaparasan.'
[You will be able to do that] until we come and take you to a land that is like your land—a land where there is grain to make bread and [vineyards to produce grapes for making] new wine and, and where we make lots of bread.’
18 Ayaw tugoti nga linglahon kamo ni Hezekia, sa pag-ingon, 'luwason kita ni Yahweh.' aduna bay dios nga makaluwas sa katawhan gikan sa kamot sa hari sa Asiria?
Do not allow Hezekiah to mislead you by saying, “Yahweh will rescue us.” The gods that people of other nations worship have never [RHQ] rescued any of them from the power [MTY] of the King of Assyria!
19 Hain naman ang dios sa Hamat ug sa Arpad? Hain naman ang dios sa Sefarvaim? Naluwas ba nila ang Samaria gikan sa akong gahom?
Why were the gods of Hamath and Arpad [cities], and the gods of Sepharvaim unable to rescue Samaria from my power [MTY]?
20 Taliwala sa tanang dios niining yutaa, aduna bay dios nga nakaluwas sa iyang yuta gikan sa akong gahom, daw ingon nga maluwas ni Yahweh ang Jerusalem gikan sa akong gahom?”
No, no god [RHQ] of any nation has been able to rescue their people from me. So why do you think that Yahweh will rescue you people of Jerusalem from my power [MTY]?’”
21 Apan nagpabilin nga hilom ang katawhan ug wala gayod mitubag, tungod kay nagmando ang hari nga, “Dili siya tubagon.”
But the people [who were listening] were silent. No one said anything, because King [Hezekiah] had commanded, “[When the official from Assyria talks to you], do not answer him.”
22 Unya miadto kang Hezekia si Eliakim nga anak nga lalaki ni Hilkia, nga mao ang tigdumala sa panimalay, ang manunulat nga si Shebna, ug si Joa nga anak nga lalaki ni Asaf, nga tiglista, uban sa ilang nagisi nga mga bisti, ug gisulti ngadto kaniya ang mga pulong sa pangulo sa kasundalohan.
Then Eliakim and Shebna and Joah returned to Hezekiah with their clothes torn [because they were extremely distressed]. They told him what the official from Assyria had said.
