Isaias 28
1 Pagkaalaot sa garbo sa korona nga bulak nga gisul-ob sa tagsatagsa ka mga palahubog sa Efraim, ug sa nagkalawos nga bulak sa iyang mahimayaong katahom, ang bulak nga gibutang ngadto sa ulohan sa nagdagayday nga Walog niadtong nalupig sa bino!
Terrible things will happen to [Samaria city, the capital of Israel]! It is on a hill above a fertile valley; the people who live there, who get drunk by drinking too much wine, are very proud; it is a beautiful and glorious city, but some day that beauty will disappear like [MET] a flower that wilts and dries up.
2 Tan-awa, nagpadala ang Ginoo ug usa ka gamhanan ug kusgan; sama sa unos nga yelo ug makaguba nga bagyo, sama sa kusog nga ulan ug naghaguros nga mga tubig; ug ipanglabay niya ang tagsatagsa ka korona nga bulak didto sa yuta.
Listen to this: Yahweh will cause a great army to attack Samaria. Their soldiers will be like [SIM] a huge hailstorm [or] a very strong wind; they will be everywhere, like the water of a huge flood, and they will smash to the ground [the buildings in Samaria].
3 Pagayatakyatakan ang garbo nga koronang bulak sa mga palahubog sa Efraim.
The people of Samaria are proud, but everything that the drunks who live there think is wonderful/glorious will be trampled on by their enemies.
4 Ang nalawos nga bulak sa iyang mahimayaong katahom, nga anaa sa ulo sa adunahan nga walog, mamahimong unang hinog sa igos sa dili pa ang ting-init, nga, kung adunay makakita niini, tunlon niya kini samtang anaa pa kini sa iyang kamot.
[Yes], Samaria is beautiful, set on a hill above a fertile valley, but that beauty will disappear like [MET] a flower that wilts and dries up. Whenever someone sees a good fig at the beginning of the season [when figs become ripe], he quickly picks and eats it; [similarly, when the enemies of Israel see all the beautiful things in Samaria], [they will quickly conquer the city and take away all those things].
5 Nianang adlawa mahimong matahom nga korona ug matahom nga purongpurong si Yahweh nga labawng makagagahom alang sa nahibilin sa iyang katawhan,
At that time, the Commander of the armies of angels will be [like] a glorious wreath of flowers for [us] Israeli people who are still alive [after being exiled].
6 ang espiritu sa hustisya alang kaniya nga naglingkod sa hukmanan, ug ang kusog niadtong mipasibog sa ilang mga kaaway diha sa ilang mga ganghaan.
He will cause our judges to want to do what is fair/just when they decide people’s cases. He will enable the soldiers who stand at the city gates to strongly defend [the city when our enemies attack it].
7 Apan bisan niining nabarag uban sa bino, ug nagsusapinday pinaagi sa isog nga ilimnon. Nabarag ang pari ug ang propeta pinaagi sa isog nga ilimnon, ug gilamoy sila pinaagi sa bino. Nagsusapinday sila uban ang maisog nga ilimnon, nagsusapinday sa panan-awon ug nabarag diha sa paghukom.
[But now, ] our leaders stagger/stumble because they have drunk a lot of wine and [other] alcoholic drinks. The priests and prophets also stagger because of drinking a lot of wine and other alcoholic drinks. They are not able to think right; they see visions but they cannot understand what they mean; they are unable to decide things correctly.
8 Tinuod, nalukop sa suka ang mga lamesa, busa wala na gayoy limpyo nga dapit.
All their tables are covered with [their] vomit; filth is everywhere.
9 Kang kinsa man niya itudlo ang kaalam, ug kang kinsa man niya ipasabot ang mensahe? Niadto bang nalutas gikan sa gatas o niadtong bag-o pa lang gipanguha gikan sa mga dughan?
They ridicule Yahweh saying, “Who does he think that he is teaching? Why is he talking to us like this? [Does he think that] we are little children who have recently been weaned?
10 Kay kini sugo ibabaw sa sugo, sugo ibabaw sa sugo; pagdumala ibabaw sa pagdumala, pagdumala ibabaw sa pagdumala; diyutay dinhi, diyutay didto.
[He continually tells us], ‘Do this, do that;’ first he tells us one rule, then another rule, he tells us only one line at a time.”
11 Bisan paman, uban sa mapasipalaon nga mga ngabil ug langyaw nga baba makigsulti siya niining mga tawhana.
So now, Yahweh will need to force them to listen to [Assyrians] speaking to them in a language that they do not understand.
12 Nagsulti siya kanila kaniadto “Mao kini ang kapahulayan, papahulaya siya nga gikapoy; ug mao kini ang makapahayahay,” apan dili sila mamati.
Yahweh told his people [long ago], “[This is] a place where you can rest; you are exhausted [from all your travels through the desert], but you will be able to rest [in this land].” But they refused to pay attention to what he said.
13 Busa ang pulong ni Yahweh ngadto kanila mahimong sugo ibabaw sa sugo, sugo ibabaw sa sugo; pagdumala ibabaw sa pagdumala, pagdumala ibabaw sa pagdumala; diyutay dinhi, diyutay didto; aron nga mangadto sila ug mangabalintong, ug mapiangan, malit-ag, ug madakpan.
So Yahweh continues to tell the people of Samaria, one line at a time, “Do this, do that,” first one rule and then another rule. But because [of their ignoring what God said], they will be attacked and defeated; they will be wounded and snared and captured.
14 Busa paminawa ang pulong ni Yahweh, kamong nagbiaybiay, kamong nagdumala niining katawhan nga anaa sa Jerusalem.
Because of [what will happen in Samaria], you rulers in Jerusalem who make fun of me, listen to this message from Yahweh:
15 Mao kini ang mahitabo tungod kay nagsulti kamo, “Nagbuhat kami ug kasabotan tali sa kamatayon, ug nakabaton kami ug panag-uyon uban sa Seol. Busa sa dihang moagi ang naghaguros nga latigo, dili kini moabot kanamo. Kay gihimo namong dalangpanan ang bakak, ug gihimong puloy-anan ang pagkabakakon.” (Sheol h7585)
You [boast] saying, “We have made an alliance with [the leaders of Egypt], so we will not be killed [in battles]; we will never go to the place where the dead people are. When the [army of Assyria] attacks us, they will never defeat us, because we have made [an agreement with Egypt] to protect us!” [But that agreement consists of] a lot of lies [DOU]. (Sheol h7585)
16 Busa nagsulti ang Ginoo nga si Yahweh, “Tan-awa: Ipahimutang ko diha sa Zion ang patukoranan nga bato, ang nasulayan nga bato, ang bililhong patukoranan nga bato, ang lig-on nga patukoranan. Kadtong motuo dili gayod maulawan.
Therefore, Yahweh [our] Lord says this: “Listen to this! I am going to place in Jerusalem [someone who is like] [MET] a foundation stone, [he is like] a stone that has been tested [to determine if it is solid]. [He will be like] a valuable cornerstone around which it will be safe to build a house; and whoever trusts in him will never be disappointed.
17 Himoon ko ang kahoyng igsusukod nga hustisya, ug ang tunton sa pagkamatarong. Banlason sa unos nga yelo ang dalangpanan sa mga bakak, ug ang mga baha maoy molapaw sa tagoanan nga dapit.
I will test you [people of Jerusalem] to find out if you will act justly and righteously [like] [MET] someone uses a plumb line [to determine if a wall is straight and vertical]. But because your agreement [with Egypt] to protect you [was made by leaders] lying to each other and deceiving each other, you will be defeated and taken away [from your country] by [an army that will come against you like] [MET] a flood.
18 Matunaw ang inyong kasabotan tali sa kamatayon, ug dili molungtad ang inyong pakig-uyon uban sa Seol. Sa dihang molabay na ang naghaguros nga baha, mangalumos kamo pinaagi niini. (Sheol h7585)
I will annul/destroy the agreement that you made [with the leaders of Egypt]. You thought that [because of that agreement] you would not be killed, and you would not go to the place where the dead are. [But] when the vast [army of Assyria] overwhelms you like a flood, they will trample you into the ground. (Sheol h7585)
19 Sa dihang molabay kini mangalumos kamo, ug sa matag buntag modangat kini sa adlaw ug gabii. Kung masabtan na ang mensahe, makahatag kini ug kalisang.
Their soldiers will come during the morning, at noontime, and at night, and they will carry you all away.” And when you understand this message, you will be terrified.
20 Kay mubo lamang ang higdaanan alang sa usa ka tawo aron iyang katuy-oran, ug dili halapad ang habol alang kaniya aron ibukot sa iyang kaugalingon.”
[You have heard people say], “Your bed is very short, you will not be able to sleep in it; your blankets are very narrow; they will not cover you!” [That means for you that your agreement with Egypt is not going to save you].
21 Mobarog si Yahweh ingon nga anaa sa Bukid sa Perazim; mobarog siya sa iyang kaugalingon didto sa Walog sa Gibeon aron sa pagbuhat sa iyang buluhaton, sa iyang talagsaon nga buluhaton, ug ipakita ang iyang talagsaon nga binuhatan.
Yahweh will come [and cause you to be defeated]; he will do to you like he did to the army of Philistia at Perizim Mountain and like he did to the Amor people-group at Gibeon Valley. What he will do will be [very] strange and unusual [DOU].
22 Busa karon ayaw pagbiaybiay, kay basin mahugot ang inyong hikot. Nadungog ko gikan sa Ginoo nga si Yahweh nga labawng makagagahom, ang kasugoan sa kalaglagan didto sa kalibotan.
The Commander of the armies of angels has told me that he is going to destroy the entire land. So do not ridicule [what I say any more], because if you do that he will punish you [even] more severely.
23 Patalinghogi ug paminawa ang akong tingog; pamatia ug paminawa ang akong mga pulong.
Listen [IDM] to what I say; pay attention carefully.
24 Ang mag-uuma ba nga nagdaro kada adlaw aron magpugas, nagdaro lang ba sa yuta? Nagpadayon ba siya sa pagbungkal ug sa pagkaras sa uma?
When a farmer plows some ground, does he never plant seeds [RHQ]? Does he continue to plow it and never plant anything [RHQ]?
25 Sa dihang naandam na niya ang yuta, wala ba niya gipangsabwag ang binhi nga lunga, gipugas ang anis, gibutang ang trigo diha sa mga tudling ug ang sebada sa angay nga dapit, ug ang gisabwag sa matag tumoy niini?
No, he makes the ground very level, and then he plants seeds— dill and cumin and wheat and barley. He plants each kind of seed in the correct manner.
26 Gipahimangnoan siya sa iyang Dios; gitudloan niya kini nga maalamon.
[He does that] because God has taught him the correct way to do it.
27 Dugang pa, wala pa nagiok ang binhi nga lunga pinaagi sa karomata, ni paligsan sa ligid sa kariton ang anis; apan gipusposan ang lunga pinaagi sa kahoy, ug ang anis pinaagi sa sungkod.
[Farmers] never thresh caraway/dill with a heavy sledge/club; instead, they beat it only with a stick. [Farmers] never thresh cumin by driving a cart over it; instead, they hit it [only] with a rod.
28 Gigaling ang lugas alang sa tinapay apan dili kaayo pino, bisan pa ug katagon kini sa ligid sa iyang kariton ug sa iyang mga kabayo, dili kini madugmok sa iyang kabayo.
And grain for baking bread is crushed easily, so the farmers do not continue to pound it for a long time. They sometimes cause their horses to pull a cart over it [to thresh it], [but] doing that does not grind the grain.
29 Naggikan usab kini kang Yahweh nga labawng makagagahom, nga maoy kahibulongan sa pagtambag ug halangdon sa kaalam.
The Commander of the armies of angels gives [us] wonderful advice [about how to do things]; he causes [us] to be very wise. [So what the farmers do is very smart/wise, but what your leaders are doing is very stupid].
