Genesis 50
1 Unya nasubo pag-ayo si Jose nga nakoyapan siya atubangan sa iyang amahan, ug mihilak siya, ug gihagkan niya siya.
Joseph went and hugged his father, weeping over him and kissing him.
2 Gisugo ni Jose ang iyang mga sulugoon nga mga mananambal sa pagbalsamar sa iyang amahan.
Then Joseph instructed the physicians who worked for him to embalm his father's body. So the physicians embalmed Israel.
3 Busa ang mga mananambal mibalsamar kang Israel. Naabtan sila ug 40 ka mga adlaw, kay mao kana ang kinatibuk-an nga panahon sa pagbalsamar. Ang mga Ehiptohanon naghilak alang kaniya sulod sa 70 ka mga adlaw.
This took a full 40 days, the normal time for the process, and the Egyptians mourned for him for 70 days.
4 Sa dihang ang mga adlaw sa pagsubo natapos na, nakigsulti si Jose ngadto sa kinatas-ang hukmanan sa Paraon ug miingon, “Kung karon ako nakakaplag ug pabor sa imong mga mata, palihog pakig-istorya ngadto sa Paraon, nga mag-ingon,
Once the time of mourning was over, Joseph said to Pharaoh's officials, “If you'd be so kind, please speak to Pharaoh on my behalf, and explain to him that
5 “Gipasaad ako sa akong amahan, nga nag-ingon, “Tan-awa, hapit na ako mamatay. Ilubong mo ako sa lubnganan nga akong gikalot alang sa akong kaugalingon sa yuta sa Canaan. Diin didto mo ako ilubong.” Karon tugoti ako nga motungas ug molubong sa akong amahan, ug unya mobalik ako.”'
my father made me swear an oath, telling me, ‘You must bury me in the tomb I've prepared for myself in Canaan. Please allow me to go and bury my father and then I'll return.’”
6 Mitubag ang Paraon, “Lakaw ug ilubong ang imong amahan, ingon nga siya nagpasaad kanimo.”
Pharaoh replied, “Go and bury your father as he made you swear to do.”
7 Mitungas si Jose aron sa paglubong sa iyang amahan. Kauban niya mitungas ang tanang kadagkoan sa Paraon, ang mga anaa sa hukmanan sa iyang panimalay, ug ang tanang labaw sa mga kadagkoan sa yuta sa Ehipto,
Joseph went to bury his father, and all Pharaoh's officials went with him—all Pharaoh's senior advisors and all the leaders of Egypt—
8 uban ang tanang panimalay ni Jose ug ang iyang mga igsoon, ug ang panimalay sa iyang amahan. Apan ilang gibilin ang mga gagmayng kabataan, ilang mga karnero, ug ilang mga baka, sa yuta sa Gosen.
as well as Joseph's family, his brothers, and his father's family. They only left the small children and their flocks and herds back in Goshen.
9 Ang mga nagakarwahe ug ang manggugubat miuban kaniya. Daghan kaayo kini nga pundok sa katawhan.
They were accompanied by chariots and horsemen—a really large procession.
10 Sa dihang miabot sila sa giokanan sa Atad sa ubang bahin tabok sa Jordan, nagbangotan sila pag-ayo ug nagsubo sa hilabihan gayod. Didto si Jose nagmugna ug kasubo sa pito ka adlaw alang sa iyang amahan.
When they got to the threshing floor of Atad, on the other side of the Jordan, they wept loudly in sorrow. Joseph held a seven-day ceremony of mourning for his father there.
11 Sa dihang ang mga lumolupyo sa yuta, ang mga Canaanhon, nakita ang pagbangotan sa giokanan sa Atad, sila miingon, “Subo kaayo kini nga higayon alang sa mga Ehiptohanon.” Busa kining dapita ginatawag nga Abel Misraim, nga diin kini unahan sa Jordan.
The Canaanites who lived there watched the ceremony of mourning at the threshing floor of Atad. They said, “This is a very sad time of mourning for the Egyptians,” so they renamed the place Abel-mizraim, which is on the other side of the Jordan.
12 Busa gibuhat sa iyang mga anak alang kang Jacob sumala sa iyang gitugon kanila.
Jacob's sons did what he had instructed them to do.
13 Gidala siya sa iyang mga anak didto sa yuta sa Canaan ug gilubong siya sa langob sa uma sa Macpela, duol sa Mamre. Gipalit ni Abraham ang langob uban ang uma alang sa lugar sa paglubong. Iya kining gipalit gikan kang Efron ang Hetihanon.
They carried his body to Canaan and buried him in the cave at Machpelah in the field near Mamre, which Abraham had bought from Ephron the Hittite as a burial site.
14 Paghuman niya ug lubong sa iyang amahan, mibalik si Jose ngadto sa Ehipto, siya, uban ang iyang mga igsoon, ug ang tanang miuban kaniya sa paglubong sa iyang amahan.
After they had buried their father, Joseph and his brothers returned to Egypt along with all those who had gone with them.
15 Sa dihang ang mga igsoon ni Jose nakakita nga ang ilang amahan namatay na, sila miingon, “Unsa kaha kung si Jose nagdumot ug gusto niya nga magbayad kita kaniya sa kinatibuk-an sa tanang kadaotan nga atong nahimo kaniya?”
However, now that their father was dead, Joseph's brothers became worried, saying, “Maybe Joseph is holding a grudge against us, and he'll pay us back for all the bad things we did to him.”
16 Busa ilang gipatawag si Jose ug miingon, “Naghatag ug tugon ang imong amahan sa wala pa siya namatay, miingon siya,
So they sent a message to Joseph to tell him, “Before your father died, he gave this order,
17 'Sultihi si Jose niini, “Palihog pasayloa ang kalapasan sa imong mga igsoon ug ang ilang sala sa dihang sila naghimo ug daotan kanimo.” Karon palihog pasayloa ang mga sulugoon sa Dios sa imong amahan.” Mihilak si Jose sa dihang nakigsulti sila kaniya.
‘This is what you are to tell Joseph: Forgive your brothers their sins, the bad things they did to you, treating you in such a nasty way.’ Now please forgive us our sins, we who are servants of the God of your father.” When Joseph received their message, he cried.
18 Ang iyang mga igsoon usab miadto ug mihapa sa yuta diha sa iyang atubangan. Miingon sila, “Tan-awa, kami imong mga sulugoon.”
Then his brothers themselves came and fell down before Joseph and said, “We are your slaves!”
19 Apan si Jose mitubag kanila, “Ayaw kamog kahadlok. Anaa ba ako sa dapit sa Dios?
“You don't need to be afraid!” he told them. “I don't stand in the place of God, do I?
20 Kay alang kaninyo, gusto ninyo nga buhatan ako ug daotan, apan alang sa Dios aduna siyay maayo nga katuyoan, aron sa pagtipig sa kinabuhi sa daghang mga tawo, sama sa inyong nakita karon.
While you planned bad things for me, God planned it for good so that in the end many lives could be saved.
21 Busa karon ayaw kahadlok. Ako magapatagbo alang kaninyo ug sa inyong kabataan.” Gihupay niya sila sa niini nga paagi ug malumo nga nakigsulti kanila.
So don't worry. I'll go on taking care of you and your children.” Speaking kindly like this he calmed them down.
22 Mipuyo si Jose sa Ehipto, kauban sa pamilya sa iyang amahan. Siya nabuhi sulod sa 110 ka-tuig.
Joseph remained in Egypt, together with his father's whole family. He lived to be 110,
23 Nakita ni Jose ang ika-tulo nga kaliwatan ni Efraim. Nakita pa gayud niya ang anak ni Makir nga anak ni Manases. Mga “natawo sila sa iyang mga tuhod.”
and saw three generations of his son Ephraim, and the sons of Makir, Manasseh's son, were placed in his lap when they were born.
24 Miingon si Jose sa iyang mga igsoon, “Hapit na ako mamatay; apan ang Dios moadto kaninyo ug magdala kaninyo gawas niining yutaa ngadto sa yuta nga diin iyang gisaad nga ihatag ngadto kang Abraham, kang Isaac, ug kang Jacob.”
“I'm going to die soon,” Joseph told his brothers, “but God will be with you, and he will lead you out of this country to the land that he swore to give to Abraham, Isaac, and Jacob.”
25 Unya gipapanumpa ni Jose ang mga tawo sa Israel ug panaad. Miingon siya, “Ang Dios gayod moanhi kaninyo. Niana nga panahon kinahanglan ninyong dad-on ang akong mga bukog gikan dinhi.”
Joseph made the sons of Israel swear an oath, saying, “When God comes to be with you, you must take my bones with you when you leave.”
26 Busa si Jose namatay, sa panuigon nga 110. Ila siyang gipabalsamar ug siya ilang gibutang sa lungon sa Ehipto.
Joseph died when he was 110. After his body was embalmed, he was placed in a coffin in Egypt.
