Genesis 44

1 Gisugo ni Jose ang piniyalan sa iyang balay, nga nag-ingon, “Pun-a ang mga sako sa mga tawo ug pagkaon, kutob sa ilang madala, ug ibutang ang matag salapi sa tawo sa sulod sa iyang sako.

Then commanded he him who was over his house saying—Fill the sacks of the men, with food, as much as they can carry, and put each man’s silver in the mouth of his sack;

2 Ibutang ang akong kupa, ang kupa nga plata, sa sulod sa sako sa kinamanghoran, ug ang iyang salapi alang sa trigo.” Gibuhat sa piniyalan ang gisulti kaniya ni Jose.

and my cup—the cup of silver, shalt thou put in the mouth of the sack of the youngest, with his corn-silver. So he did, according to the word of Joseph, which he had spoken.

3 Sa pagkabanag-banag sa kabuntagon, ug gipalakaw na ang mga tawo, sila ug ang ilang mga asno.

By the time, the morning, was light, the men, had been sent away, they, and their asses.

4 Sa dihang nakagawas na sila sa siyudad apan dili pa halayo, miingon si Jose sa iyang piniyalan, “Tindog, gukda ang mga tawo, ug sa dihang imo silang maapsan, sultihi sila, 'Nganong inyo man nga gibalosan ug daotan ang maayo?

They themselves, had gone out of the city—they had not gone far, when Joseph said to him who was over his house, Rise chase after the men, —so shalt thou overtake them and shalt say unto them, Wherefore have ye requited evil for good?

5 Dili ba mao man kini ang kupa nga gina-imnan sa akong agalon, ug ang kupa nga iyang ginagamit sa pagpanagna? Daotan kaayo kining inyong gibuhat.”'

Is not this that in which my lord drinketh, and whereby, he himself, doth divine? Ye have done evil in what ye have done.

6 Naapsan sila sa piniyalan ug giingon kining mga pulonga kanila.

So he overtook them, —and spake unto them these words.

7 Miingon sila kaniya, “Nganong makasulti man ang among agalon ug pulong nga sama niini? Dili mahimo sa inyong mga sulugoon kanang mga butanga.

And they said unto him, Wherefore should my lord speak such words as these? Far be thy servants, from doing such a thing as this!

8 Tan-awa, ang salapi nga among nakita sa sulod sa among mga sako, gidala namo pagbalik kanimo gikan sa yuta sa Canaan. Unsaon man namo pagkawat sa plata ni bulawan didto sa balay sa imong agalon?

Lo! the silver that we found in the mouth of our sacks, we brought back unto thee out of the land of Canaan, —how then could we steal out of the house of thy lord, silver or gold?

9 Kung makaplagan kini sa bisan kinsa sa imong mga sulugoon, mamahimo siyang patyon, ug mamahimo usab kaming mga ulipon sa among agalon.”

With whomsoever of thy servants it can be found, he shall die, —and, we also, will become my lord’s servants.

10 Miingon ang piniyalan, “Nan karon mahitabo kini sumala sa inyong mga gipamulong. Kaniya kansang nakaplagan ang kupa mamahimong akong ulipon, ug kamong uban dili pakasad-on.”

And he said, Yea, now, according to your words, so, let it be, —he with whom it is found, shall be my servant, Ye, however, shall be clear.

11 Unya ang matag-usa ka tawo nagdali-dali nga gipanaog ang iyang sako sa yuta, ug giablihan sa matag-usa ang iyang sako.

So they hastened and took down each man his sack to the ground, —and opened each man his sack.

12 Misusi ang piniyalan. Iyang gisugdan sa kinamagulangan ug nahuman hangtod sa kinamanghoran, ug nakita ang kupa sa sako ni Benjamin.

Then made he thorough search, with the eldest, he began, and with the youngest, he ended, —and the cup was found in the sack of Benjamin!

13 Busa gigisi nila ang ilang mga bisti. Ug gibalik sa matag-usa ang karga sa asno ug mibalik sa siyudad.

And they rent their mantles, —and laded each man his ass, and returned to the city.

14 Mibalik si Juda ug ang iyang mga igsoong lalaki sa balay ni Jose. Anaa pa siya didto, ug miyukbo diha sa iyang atubangan.

And Judah and his brethren came into the house of Joseph, he, yet being there, —and fell down before him to the earth.

15 Miingon si Jose ngadto kanila, “Unsa man kining inyong gibuhat? Wala ba kamo masayod nga ang tawo sama kanako makahimo sa pagpanagna?”

And Joseph said to them, What is this deed which ye have done? Know ye not that such a man as I, can even divine?

16 Miingon si Juda, “Unsa man ang among masulti sa akong agalon? Unsa man ang among ipamulong? Ni unsaon man namo pagpanalipod sa among kaugalingon? Nasayran sa Dios ang sala sa imong mga sulugoon. Tan-awa, kami mga ulipon sa akong agalon, kanamo ug kaniya usab kansang nakaplagan ang kupa.”

Then said Judah—What shall we say to my lord, how shall we speak and how shall we justify ourselves, —when, God himself, hath found out the iniquity of thy servants? Behold us! my lord’s servants, both we, and he in whose hand the cup hath been found.

17 Miingon si Jose, “Dili ko kana mahimo. Mamahimong akong ulipon, ang tawo kansang nakaplagan ang kupa, apan alang sa uban kaninyo, lakaw pauli sa inyong amahan nga malinawon.”

And he said, Far be it from me to do this thing! The man in whose hand the cup hath been found, he, shall be my servant, but as for you, go ye up in peace unto your father.

18 Unya miduol si Juda kaniya ug miingon, “Akong agalon, palihog tugoti ang imong sulugoon nga mosulti ug pulong sa igdulongog sa akong agalon, ug ayaw itugot ang imong kasuko nga magkalayo batok sa imong sulugoon, kay ikaw nahisama man sa Paraon.

Then Judah drew near unto him, and said—Pardon my lord! Pray let thy servant speak a word in the ears of my lord, and do not let thine anger be kindled against thy servant, —for, thus, art, thou as Pharaoh!

19 Nangutana ang akong agalon sa iyang mga sulugoon, nga naga-ingon, 'Aduna pa ba kamoy amahan ug igsoong lalaki?'

It was, my lord, who asked his servants, saying, —Have ye a father, or a brother?

20 Ug miingon kami sa akong agalon, 'Anaa kami amahan, nga tigulang na, ug usa ka anak sa iyang pagkatigulang, nga gamay'ng bata. Ug ang iyang igsoong lalaki namatay na, ug siya na lamang ang nag-inusarang nahibilin nga anak sa iyang inahan, ug gihigugma siya sa iyang amahan.'

So we said unto my lord, We have an aged father, and the child of his old age a youth, —his brother, being dead, he alone, is left of his mother and, his father, loveth him.

21 Ug ikaw miingon sa imong mga sulugoon, 'Dad-a ninyo siya palugsong aron ako siyang makita.'

So then thou saidst unto thy servants, Bring him down unto me, —that I may set mine eyes upon him.

22 Ug miingon kami sa akong agalon, 'Ang bata dili makabiya sa iyang amahan. Kay kung siya mobiya sa iyang amahan ang iyang amahan mamatay.'

And we said unto my lord, The lad cannot leave his father, —as surely as he leaveth his father, so surely will he, die.

23 Ug ikaw miingon sa imong mga sulugoon, 'Dili kamo makakita pag-usab sa akong dagway, gawas lang kung ang inyong kinamanghorang igsoon molugsong uban kaninyo.'

And thou saidst unto thy servants, Except your youngest brother do come down with you, ye shall not again behold my face.

24 Ug miabot ang higayon sa dihang mitungas kami didto sa imong sulugoon nga akong amahan, among gisugilon kaniya ang mga pulong sa akong agalon.

So it came to pass when we had gone up unto thy servant, my father, that we told him the words of my lord.

25 Ug ang among amahan miingon, 'Lakaw pag-usab, pagpalit ug pagkaon alang kanato.'

Then said our father, —Go again buy us a little food,

26 Ug miingon kami, 'Dili kami molugsong. Apan kung ang among kinamanghorang igsoon uban kanamo, nan molugsong kami, kay dili kami makakita sa panagway sa tawo gawas kung kauban namo ang among kinamanghorang igsoon.'

And we said, We cannot go down, —If our youngest brother be with us, then will we go down, for we cannot see the face of the man if, our youngest brother, is not with us.

27 Ang imong sulugoon nga akong amahan nagsulti kanamo, 'Nasayod kamo nga ang akong asawa nakabaton kanako ug duha ka mga anak nga lalaki.

Then said thy servant my father, unto us, —Ye yourselves, know, that, two, did my wife bear to me,

28 Ug ang usa nawala gikan kanako ug ako miingon, “Gikunis-kunis gayod siya, ug sukad wala ko na siya hikit-i.”

and the one went forth from me, and I said—Certainly he hath been, torn in pieces, —And I have never seen him since.

29 Ug kung inyong kuhaon usab kining usa gikan kanako ug adunay daotang mahitabo kaniya, kamoy magdala sa akong ubanong buhok paubos sa seol nga adunay kasub-anan.' (Sheol h7585)

As surely as ye take, this one also, away from before my face and there befall him any mischief, so surely shall ye bring down my grey hairs, with misfortune to hades. (Sheol h7585)

30 Busa, karon, kung mopauli ako sa imong sulugoon nga akong amahan, ug ang bata dili namo kauban, sanglit ang iyang kinabuhi sumpay man sa kinabuhi sa batang lalaki,

Now, therefore, as surely as I go in unto thy servant my father, and, the lad, is not with us, —seeing that his soul is bound up with the lad’s soul,

31 moabot gayod, nga kung iyang makita nga dili namo kauban ang bata mamatay siya. Ug ang imong mga sulugoon ang magdala sa ubanong buhok sa imong sulugoon nga among amahan paubos sa seol nga adunay kasub-anan. (Sheol h7585)

so surely shall it come to pass that when he seeth that the lad is not with us, then will he die. So shall thy servants bring down the grey hairs of thy servant our father, with sorrow to hades. (Sheol h7585)

32 Kay ang imong sulugoon nagpasalig alang sa batang lalaki ngadto sa akong amahan ug miingon, 'Kung dili ko siya madala pagbalik nganha kanimo, basolon ako sa akong amahan hangtod sa kahangtoran.'

For thy servant, became surety for the lad, while away from my father saying, —If I bring him not unto thee, then will I count myself a sinner against my father all the days.

33 Busa karon, palihog tugoti ang imong sulugoon nga magpabilin puli sa batang lalaki aron mahimong sulugoon sa akong agalon, ug tugoti ang batang lalaki nga motungas kauban sa iyang mga igsoong lalaki.

Now, therefore, I pray thee let thy servant remain instead of the lad, as servant to my lord, —but as for the lad, let him go up with his brethren.

34 Kay unsaon man nako pag-adto sa akong amahan kung ang batang lalaki dili nako kauban? Mahadlok ako nga makita ang daotang mahitabo sa akong amahan.”

For how can I go up unto my father, should the lad, not be with me? lest I look on the calamity, that shall find out my father,