Genesis 44

1 Gisugo ni Jose ang piniyalan sa iyang balay, nga nag-ingon, “Pun-a ang mga sako sa mga tawo ug pagkaon, kutob sa ilang madala, ug ibutang ang matag salapi sa tawo sa sulod sa iyang sako.

Afterward he commanded his steward, saying, Fill the mens sackes with foode, as much as they can carry, and put euery mans money in his sackes mouth.

2 Ibutang ang akong kupa, ang kupa nga plata, sa sulod sa sako sa kinamanghoran, ug ang iyang salapi alang sa trigo.” Gibuhat sa piniyalan ang gisulti kaniya ni Jose.

And put my cup, I meane the siluer cup, in the sackes mouth of the yongest, and his corne money. And he did according to the commandement that Ioseph gaue him.

3 Sa pagkabanag-banag sa kabuntagon, ug gipalakaw na ang mga tawo, sila ug ang ilang mga asno.

And in the morning the men were sent away, they, and their asses.

4 Sa dihang nakagawas na sila sa siyudad apan dili pa halayo, miingon si Jose sa iyang piniyalan, “Tindog, gukda ang mga tawo, ug sa dihang imo silang maapsan, sultihi sila, 'Nganong inyo man nga gibalosan ug daotan ang maayo?

And when they went out of the citie not farre off, Ioseph sayd to his stewarde, Vp, follow after the men: and when thou doest ouertake them, say vnto them, Wherefore haue ye rewarded euill for good?

5 Dili ba mao man kini ang kupa nga gina-imnan sa akong agalon, ug ang kupa nga iyang ginagamit sa pagpanagna? Daotan kaayo kining inyong gibuhat.”'

Is that not the cuppe, wherein my Lord drinketh? and in the which he doeth deuine and prophecie? ye haue done euill in so doing.

6 Naapsan sila sa piniyalan ug giingon kining mga pulonga kanila.

And when he ouertooke them, he sayde those wordes vnto them.

7 Miingon sila kaniya, “Nganong makasulti man ang among agalon ug pulong nga sama niini? Dili mahimo sa inyong mga sulugoon kanang mga butanga.

And they answered him, Wherefore sayeth my lorde such wordes? God forbid that thy seruants should do such a thing.

8 Tan-awa, ang salapi nga among nakita sa sulod sa among mga sako, gidala namo pagbalik kanimo gikan sa yuta sa Canaan. Unsaon man namo pagkawat sa plata ni bulawan didto sa balay sa imong agalon?

Behold, the money which we found in our sackes mouthes, wee brought againe to thee out of the land of Canaan: how then should we steale out of thy lordes house siluer or golde?

9 Kung makaplagan kini sa bisan kinsa sa imong mga sulugoon, mamahimo siyang patyon, ug mamahimo usab kaming mga ulipon sa among agalon.”

With whomesoeuer of thy seruants it bee found, let him dye, and we also will be my lordes bondmen.

10 Miingon ang piniyalan, “Nan karon mahitabo kini sumala sa inyong mga gipamulong. Kaniya kansang nakaplagan ang kupa mamahimong akong ulipon, ug kamong uban dili pakasad-on.”

And he said, Now then let it be according vnto your wordes: he with whome it is found, shall be my seruant, and ye shalbe blamelesse.

11 Unya ang matag-usa ka tawo nagdali-dali nga gipanaog ang iyang sako sa yuta, ug giablihan sa matag-usa ang iyang sako.

Then at once euery man tooke downe his sacke to the grounde, and euery one opened his sacke.

12 Misusi ang piniyalan. Iyang gisugdan sa kinamagulangan ug nahuman hangtod sa kinamanghoran, ug nakita ang kupa sa sako ni Benjamin.

And he searched, and began at the eldest and left at the yongest: and the cuppe was found in Beniamins sacke.

13 Busa gigisi nila ang ilang mga bisti. Ug gibalik sa matag-usa ang karga sa asno ug mibalik sa siyudad.

Then they rent their clothes, and laded euery man his asse, and went againe into the citie.

14 Mibalik si Juda ug ang iyang mga igsoong lalaki sa balay ni Jose. Anaa pa siya didto, ug miyukbo diha sa iyang atubangan.

So Iudah and his brethren came to Iosephs house (for he was yet there) and they fel before him on the ground.

15 Miingon si Jose ngadto kanila, “Unsa man kining inyong gibuhat? Wala ba kamo masayod nga ang tawo sama kanako makahimo sa pagpanagna?”

Then Ioseph sayd vnto them, What acte is this, which ye haue done? know ye not that such a man as I, can deuine and prophecie?

16 Miingon si Juda, “Unsa man ang among masulti sa akong agalon? Unsa man ang among ipamulong? Ni unsaon man namo pagpanalipod sa among kaugalingon? Nasayran sa Dios ang sala sa imong mga sulugoon. Tan-awa, kami mga ulipon sa akong agalon, kanamo ug kaniya usab kansang nakaplagan ang kupa.”

Then sayd Iudah, What shall we say vnto my lord? what shall we speake? and howe can we iustifie our selues? God hath found out the wickednesse of thy seruants: beholde, we are seruants to my Lord, both wee, and he, with whome the cuppe is founde.

17 Miingon si Jose, “Dili ko kana mahimo. Mamahimong akong ulipon, ang tawo kansang nakaplagan ang kupa, apan alang sa uban kaninyo, lakaw pauli sa inyong amahan nga malinawon.”

But he answered, God forbid, that I should doe so, but the man, with whome the cuppe is founde, he shalbe my seruant, and go ye in peace vnto your father.

18 Unya miduol si Juda kaniya ug miingon, “Akong agalon, palihog tugoti ang imong sulugoon nga mosulti ug pulong sa igdulongog sa akong agalon, ug ayaw itugot ang imong kasuko nga magkalayo batok sa imong sulugoon, kay ikaw nahisama man sa Paraon.

Then Iudah drewe neere vnto him, and sayde, O my Lord, let thy seruant nowe speake a worde in my lordes eares, and let not thy wrath be kindled against thy seruant: for thou art euen as Pharaoh.

19 Nangutana ang akong agalon sa iyang mga sulugoon, nga naga-ingon, 'Aduna pa ba kamoy amahan ug igsoong lalaki?'

My Lord asked his seruants, saying, Haue ye a father, or a brother?

20 Ug miingon kami sa akong agalon, 'Anaa kami amahan, nga tigulang na, ug usa ka anak sa iyang pagkatigulang, nga gamay'ng bata. Ug ang iyang igsoong lalaki namatay na, ug siya na lamang ang nag-inusarang nahibilin nga anak sa iyang inahan, ug gihigugma siya sa iyang amahan.'

And we answered my Lord, We haue a father that is olde, and a young childe, which he begate in his age: and his brother is dead, and he alone is left of his mother, and his father loueth him.

21 Ug ikaw miingon sa imong mga sulugoon, 'Dad-a ninyo siya palugsong aron ako siyang makita.'

Now thou saidest vnto thy seruants, Bring him vnto me, that I may set mine eye vpon him.

22 Ug miingon kami sa akong agalon, 'Ang bata dili makabiya sa iyang amahan. Kay kung siya mobiya sa iyang amahan ang iyang amahan mamatay.'

And we answered my lord, The childe can not depart from his father: for if he leaue his father, his father would die.

23 Ug ikaw miingon sa imong mga sulugoon, 'Dili kamo makakita pag-usab sa akong dagway, gawas lang kung ang inyong kinamanghorang igsoon molugsong uban kaninyo.'

Then saydest thou vnto thy seruants, Except your yonger brother come downe with you, looke in my face no more.

24 Ug miabot ang higayon sa dihang mitungas kami didto sa imong sulugoon nga akong amahan, among gisugilon kaniya ang mga pulong sa akong agalon.

So when we came vnto thy seruant our father, and shewed him what my lord had sayd,

25 Ug ang among amahan miingon, 'Lakaw pag-usab, pagpalit ug pagkaon alang kanato.'

And our father sayde vnto vs, Goe againe, bye vs a litle foode,

26 Ug miingon kami, 'Dili kami molugsong. Apan kung ang among kinamanghorang igsoon uban kanamo, nan molugsong kami, kay dili kami makakita sa panagway sa tawo gawas kung kauban namo ang among kinamanghorang igsoon.'

Then we answered, We can not go downe: but if our yongest brother go with vs, then will we go downe: for we may not see the mans face, except our yongest brother be with vs.

27 Ang imong sulugoon nga akong amahan nagsulti kanamo, 'Nasayod kamo nga ang akong asawa nakabaton kanako ug duha ka mga anak nga lalaki.

Then thy seruant my father sayde vnto vs, Ye knowe that my wife bare me two sonnes,

28 Ug ang usa nawala gikan kanako ug ako miingon, “Gikunis-kunis gayod siya, ug sukad wala ko na siya hikit-i.”

And the one went out from me, and I said, Of a suretie he is torne in pieces, and I sawe him not since.

29 Ug kung inyong kuhaon usab kining usa gikan kanako ug adunay daotang mahitabo kaniya, kamoy magdala sa akong ubanong buhok paubos sa seol nga adunay kasub-anan.' (Sheol h7585)

Nowe yee take this also away from me: if death take him, then yee shall bring my graye head in sorowe to the graue. (Sheol h7585)

30 Busa, karon, kung mopauli ako sa imong sulugoon nga akong amahan, ug ang bata dili namo kauban, sanglit ang iyang kinabuhi sumpay man sa kinabuhi sa batang lalaki,

Nowe therefore, when I come to thy seruant my father, and the childe be not with vs (seeing that his life dependeth on the childes life)

31 moabot gayod, nga kung iyang makita nga dili namo kauban ang bata mamatay siya. Ug ang imong mga sulugoon ang magdala sa ubanong buhok sa imong sulugoon nga among amahan paubos sa seol nga adunay kasub-anan. (Sheol h7585)

Then when hee shall see that the childe is not come, he will die: so shall thy seruants bring the graye head of thy seruant our father with sorowe to the graue. (Sheol h7585)

32 Kay ang imong sulugoon nagpasalig alang sa batang lalaki ngadto sa akong amahan ug miingon, 'Kung dili ko siya madala pagbalik nganha kanimo, basolon ako sa akong amahan hangtod sa kahangtoran.'

Doubtlesse thy seruant became suertie for the childe to my father, and said, If I bring him not vnto thee againe, then I will beare the blame vnto my father for euer.

33 Busa karon, palihog tugoti ang imong sulugoon nga magpabilin puli sa batang lalaki aron mahimong sulugoon sa akong agalon, ug tugoti ang batang lalaki nga motungas kauban sa iyang mga igsoong lalaki.

Nowe therefore, I pray thee, let me thy seruant bide for the childe, as a seruant to my Lord, and let the childe go vp with his brethren.

34 Kay unsaon man nako pag-adto sa akong amahan kung ang batang lalaki dili nako kauban? Mahadlok ako nga makita ang daotang mahitabo sa akong amahan.”

For how can I go vp to my father, if the childe be not with me, vnlesse I woulde see the euil that shall come on my father?