Genesis 42
1 Karon nasayran ni Jacob nga adunay trigo sa Ehipto. Miingon siya sa iyang mga anak nga lalaki, “Nganong nagtinan-away lang man kamo sa usag-usa?”
Leleꞌ naa, Yusuf ama na Yakob rena atahori rafadꞌe oi hambu are sia Masir. De ana ola-olaꞌ no ana nara nae, “Ana nggare! Taꞌo bee de hei endoꞌ onaꞌ nggoa ra taꞌo naa!
2 Miingon siya, “Tan-awa dinhi, nakadungog ako nga adunay trigo sa Ehipto. Panglugsong kamo didto ug pamalit kamo ug pagkaon aron mabuhi kita ug dili mangamatay.”
Au rena oi hambu nanaat sia Masir. Malole lenaꞌ mi hasa sia naa dei, fo ata afiꞌ mate ndoes.”
3 Ang napulo ka mga igsoon ni Jose milugsong aron mopalit ug trigo sa Ehipto.
De Yusuf aꞌa ka sanahulu nara, raote rae reu hasa nanaat sia Masir.
4 Apan wala gipakuyog ni Jacob si Benjamin nga igsoon ni Jose, uban sa iyang mga igsoon, kay miingon siya, “Tingali adunay daotan nga mahitabo kaniya.”
Te Yakob nda nau mboꞌi Yusuf odꞌi muri na Benyamin fo neu no se sa. Ana duꞌa, “Afiꞌ losa anaꞌ a hambu sususaꞌ fai!”
5 Miabot ang mga anak nga lalaki ni Israel aron sa pagpalit uban niadtong mga miabot, kay ang kagutom anaa na sa yuta sa Canaan.
Dadꞌi, huu atahori sia bee-bꞌee rena oi hambu nanaat sia Masir, naa de ara reu hasa sia naa. Fula-fai ndoes o losa rae Kanaꞌan. De Yakob ana nara o reu hasa sia naa boe.
6 Karon si Jose mao ang gobernador sa tibuok kayutaan. Siya mao ang tigbaligya ngadto sa tanang katawhan sa yuta. Miabot ang mga igsoong lalaki ni Jose ug mihapa sila sa iyang atubangan.
Leleꞌ naa, Yusuf dadꞌi fetor sia Masir. Mete ma atahori rema mia bee-bꞌee hasa are, Yusuf mana seo neu se. Naeni de, leleꞌ aꞌa nara losa, ara reu sendeꞌ lululangga nara fee hadat neu e, losa langga nara dai rae a.
7 Nakita ni Jose ang iyang mga igsoong lalaki ug nailhan niya sila, apan nagpakaaron-ingnon siya sa iyang kaugalingon ngadto kanila ug masuk-anon nga nakigsulti kanila. Miingon siya kanila, “Asa man kamo gikan?” Miingon sila, “Gikan kami sa yuta sa Canaan aron mopalit ug pagkaon.”
Leleꞌ nita se, ana nahine memaꞌ. Te Yusuf tao ao na onaꞌ atahori Masir, de ara nda rahine e sa. Ana natane se no deres nae, “Hei ia, mia bee ima?” Rataa rae, “Hai mia Kanaꞌan. Hai ima mae hasa nanaat sia ama fetor.”
8 Nailhan ni Jose ang iyang mga igsoon, apan wala sila makaila kaniya.
9 Nahinumdoman ni Jose ang iyang mga damgo mahitungod kanila. Miingon siya ngadto kanila, “Mga espiya kamo. Mianhi kamo aron sa pagsusi sa huyang nga mga bahin sa yuta.”
Boe ma Yusuf nasanedꞌa meit na. De ana naꞌatatauꞌ se nae, “Au nda umuhere sa! Neꞌo basa hei ia ra mana maku-maꞌu. Hei ima mae mihine nusa Masir rahasia na, fo mitati mo hai.”
10 Miingon sila kaniya, “Dili, among agalon. Mianhi ang imong mga sulugoon aron sa pagpalit ug pagkaon.
Te rataa rae, “Hokoꞌ, amaꞌ! Hai amaꞌ atahori dedenu na. Tebꞌe-tebꞌeꞌ hai ima mae hasa nanaat.
11 Mga anak kaming tanan sa usa ka tawo. Matinud-anon kaming mga tawo. Ang imong mga sulugoon dili mga espiya.”
Basa hai amaꞌ esa. Hai nda maku-maꞌu sa, amaꞌ! Hai atahori maloleꞌ.”
12 Miingon siya ngadto kanila, “Dili, mianhi kamo aron sa pagsusi sa huyang nga mga bahin sa yuta.
Te Yusuf olaꞌ nahereꞌ nae, “He! Ombo koson! Afiꞌ peko-leleloꞌ au. Memaꞌ hei ia ra, mana maku-maꞌuꞌ. Hei ima mae mihine nusaꞌ ia rahasia nara!”
13 Miingon sila, “Ang imong mga sulugoon dose ka mga managsoon, mga anak nga lalaki sa usa lamang ka tawo sa yuta sa Canaan. Unya, ang among kinamanghoran atua didto karon sa among amahan, ug ang usa namo ka igsoon patay na.”
Ara rahara rae, “Hokoꞌ, amaꞌ! Hai amaꞌ dedenu na. Hai ima mia rae Kanaꞌan. Hai odꞌi-aꞌa atahori sanahulu rua. Basa hai ama esa. Hai odꞌi muri ma leo nahani no hai ama ma, ma esa nese ena.”
14 Miingon si Jose kanila, “Mao kini ang giingon ko kaninyo; mga espiya kamo.
Yusuf nataa se nae, “Hokoꞌ! Saa fo au olaꞌ faꞌ ra, tebꞌe! Hei ia ra memaꞌ mana maku-maꞌuꞌ.
15 Pagasulayan kamo pinaagi niini. Pinaagi sa ngalan sa Paraon, dili kamo makabiya dinhi, gawas kung dad-on ninyo dinhi ang inyong kinamanghorang igsoon.
De hei musi fee bukti dei, fo au uhine hei oꞌola ma naa, memaꞌ tebꞌe, do hokoꞌ. Au sumba! Mete ma hei odꞌi muri ma nda nema sia ia sa, hei nda lao hela nusaꞌ ia sa!
16 Papaulia ang usa kaninyo ug ipakuha ang inyong igsoon. Magpabilin kamo sa bilanggoan, aron masulayan ang inyong gipamulong, kung aduna bay kamatuoran diha kaninyo.”
Dadꞌi hei tengga atahori sa fo neu nala hei odꞌi muri ma ia nema. Ma hela hei ruma. Au ae ita hei oꞌola ma naa, tebꞌe do hokoꞌ. Mete ma hokoꞌ, hei memaꞌ mana maku-maꞌu.”
17 Busa gibutang niya silang tanan sa bilanggoan sulod sa tulo ka mga adlaw.
Boe ma Yusuf denu tao se bui rala reu fai telu.
18 Sa ikatulo ka-adlaw miingon si Jose kanila, “Buhata kini ug mabuhi kamo, tungod kay aduna akoy kahadlok sa Dios.
Fai ka telu na boe, Yusuf neu olaꞌ no se sia bui a nae, “Au ia, umutau neu Lamatualain ma tungga hiihii-nanau Na. Au nau mboꞌi hei, naa fo misodꞌa. Te hambu dalaꞌ esa.
19 Kung tinuod nga kamo matinud-anon nga mga tawo, kinahanglan mabilanggo ang usa sa inyong igsoon, apan panlakaw kamo ug pagdala ug trigo alang sa kagutom sa inyong mga panimalay.
Mete ma hei olaꞌ no matetuꞌ na, hei musi fee bukti neu au dei. Eni dala na taꞌo ia: au tao esa sia bui rala. Rumaꞌ baliꞌ fo mendi nanaat fee ume isi mara. Te ara rahani hei ena.
20 Dad-a ang inyong kinamanghorang igsoon nga lalaki nganhi kanako aron ang inyong mga pulong mapamatud-an ug dili kamo mamatay.” Busa gibuhat nila kini.
Basa naa, mendi odꞌi ma nema, fo dadꞌi bukti hei atahori maloleꞌ. Fo au afiꞌ hukun isa hei.” Rena taꞌo naa, ma raꞌaheiꞌ.
21 Miingon sila sa usag-usa, “Nakasala gayod kita sa atong igsoon kay niadtong nakita nato ang pagtuaw sa iyang kalag samtang siya nagahangyo kanato wala nato siya gipaminaw. Mao nga midangat kanato kining kalisod.”
De ara esa olaꞌ no esa rae, “Ia naa hita hambu bala-bꞌaeꞌ mia hita tatao na, fo hita tao neu hita odꞌi na. Hita tita ana doidꞌoso nala seli. Ana noꞌe tulun te, hita nda tao-afiꞌ sa. Naa de, ia naa hita doidꞌoso onaꞌ ia ena.”
22 Mitubag si Ruben kanila, “Dili ba nag-ingon man ako kaninyo, 'Ayaw kamo pagpakasala batok sa bata,' apan wala kamo naminaw? Karon, tan-awa, gipaninglan kita sa iyang dugo.”
Boe ma Ruben fee nesenenedꞌaꞌ neu se nae, “We, odꞌiꞌ re! Maꞌahulu na, au ai hei ena, fo afiꞌ tao saa-saa neu anaꞌ naa boe, to? Te hei nda tao-afiꞌ neu au oꞌola ngga sa. Naa de, ia naa hita lemba Yusuf raa na ena.”
23 Wala sila masayod nga nakasabot si Jose kanila, tungod kay aduna may tighubad tali kanila.
Ara ola-olaꞌ taꞌo naa, te nda rahine rae Yusuf nahine sira dedꞌea na sa. Huu, Yusuf ola-olaꞌ no se nendiꞌ dedꞌea Masir, dei fo mana ola-olaꞌ na olaꞌ nisiꞌ dedꞌea Ibrani.
24 Mitalikod siya gikan kanila ug mihilak. Mibalik siya ug nakigsulti ngadto kanila. Gikuha niya si Simeon gikan kanila ug gigapos siya samtang sila nagtan-aw.
Rena ara ola-olaꞌ taꞌo naa, Yusuf fela hela se, de neu nggae mia mamana feaꞌ. Ana nggae basa dei de, baliꞌ nisiꞌ se. De ana denu ara futu Simeon mia odꞌi-aꞌa nara mata na.
25 Unya nagsugo si Jose sa iyang mga sulugoon sa pagpuno sa ilang mga sudlanan ug trigo, ug isulod pagbalik ang salapi sa ilang matag sako, ug hatagan sila ug pagkaon sa ilang pagpanaw. Gibuhat kini ngadto kanila.
Basa naa ma, Yusuf parenda pagau nara, fo ombo are nisiꞌ aꞌa nara karon nara. Ma tao baliꞌ doi nara risiꞌ karon nara rala. Ana o denu tao fee se lepa-ngges. De pagau nara tao tungga Yusuf parenda na.
26 Gikargahan sa mga managsoon ang ilang mga asno sa mga trigo ug mibiya sila didto.
Basa de, Yusuf aꞌa nara rafufuaꞌ karon are ra risiꞌ kaledei ata. De ara lao baliꞌ.
27 Samtang ang usa kanila miabli sa iyang sako aron sa pagkuha ug pagkaon alang sa iyang asno sa dapit nga pahulayanan, nakita niya ang iyang salapi. Tan-awa, anaa kini sa sulod sa iyang sako.
Mia dalaꞌ taladꞌa na, ara hahae. Boe ma, esa sefi karon tali na, fo nae fee keledei na naa. Te nita doi na sia are ata.
28 Miingon siya sa iyang mga igsoong lalaki, “Ang akong salapi nahibalik. Tan-awa kini; anaa kini sa akong sako.” Ug nahugno ang ilang mga kasingkasing ug nangurog sila sa usag-usa. Miingon sila, “Unsa ba kining gibuhat sa Dios kanato?”
Ana nggengger nala seli. Boe ma ana randu aꞌa nara nae, “Awiii! Mete dei! Hita soe ena. Ara tao baliꞌ au doi ngga sia karon rala.” Ara rita taꞌo naa ma, bingun ma ramatau. De ara ola-olaꞌ rae, “Lamatualain tao sa neu hita fai ia?”
29 Miadto sila kang Jacob, nga ilang amahan sa yuta sa Canaan, ug gisuginlan siya sa tanang mga nahitabo kanila. Miingon sila,
Basa naa ma, ara lao rakandoo. Losa Kanaꞌan ma, ara dui ama na, basa saa mana dadꞌi neu se.
30 “Ang tawo, nga agalon sa yuta, maisugon nga nagsulti kanamo ug gidudahan kami nga mga espiya sa yuta.
Rafadꞌe rae, “Amaꞌ e! Fetor Masir a, manaseliꞌ. Oꞌola na nda no hadat sa. Ana napepenggo hai oi, hai mana maku-maꞌu nusaꞌ naa.
31 Miingon kami kaniya, 'Matinud-anon kami nga mga tawo. Dili kami mga espiya.
Te hai mitaa mae, “Hokoꞌ! Hai olaꞌ no matetuꞌ. Hai ia ra nda mana maku-maꞌu sa.
32 Dose kami ka managsoon, mga anak nga lalaki sa among amahan. Ang usa patay na, ug ang kinamanghoran atua karon sa among amahan sa yuta sa Canaan.'
Hai atahori maloleꞌ. Basa hai, odꞌi-aꞌa atahori sanahulu rua mia amaꞌ esa. Te esa mate ena, ma muriꞌ a leo no hai ama ma sia Kanaꞌan.’
33 Ang tawo, nga agalon sa yuta, miingon kanamo, 'Pinaagi niini, masayran ko kung matinud-anon ba kamo nga mga tawo. Ibilin ang usa sa inyong igsoon kanako, pagdala kamo ug trigo alang sa kagutom sa inyong mga panimalay, ug panlakaw kamo.
Boe ma, fetor a nae, ‘Au ae sobꞌa, hei ia ra ndos do hokoꞌ! Hei esa musi leo sia ia. Ruma baliꞌ mendi are fee ume isi mara, fo ara afiꞌ mate ndoes.
34 Dad-a ang inyong kinamanghorang igsoon nga lalaki nganhi kanako. Unya masayran ko nga kamo dili mga espiya, ug kamo matinud-anon nga mga tawo. Unya pagawason ko ang inyong igsoon, makabaligya ug makapamalit na kamo dinhing yuta.'”
Basa naa, hei musi mendi odꞌi ma dei. No taꞌo naa, dei fo au bubꞌuluꞌ hei ia ra nda mana maku-maꞌu sa, te memaꞌ hei atahori ndos. Boe ma, au mboꞌi hei torono ma mia bui a. Ma mboꞌi hei, fo sudꞌiꞌ a bee mii, sia nusaꞌ ia.’”
35 Miabot ang higayon nga sa dihang gihuwad nila ang ilang mga sako, ug, tan-awa, ang kada iya nga sudlanan nga puno sa plata anaa sa ilang matag sako. Sa dihang nakita nila ug sa ilang amahan ang ilang mga plata, nangahadlok sila.
Dꞌui basa ma, ara bonggar karon nara isi na. Aiboiꞌ ma rita doi nara, feꞌe sia karon rala. De Yakob no ana nara ramatau rae mate.
36 Ang ilang amahan nga si Jacob miingon kanila, “Gikuhaan ninyo ako ug mga anak. Patay na si Jose, si Simeon wala na, ug ipalayo pa gayod ninyo gikan kanako si Benjamin. Supak kanako kining tanang mga butanga.”
Basa naa ma, Yakob olaꞌ no se nae, “Hei ia ra tao mimopoꞌ ana nggara. Yusuf nese ena. Simeon o nese boe. Ia naa hei mae mendi Benyamin fai, do? Hei ia ra tebꞌe-tebꞌeꞌ mae tao doidꞌoso au, ma!”
37 Misulti si Ruben sa iyang amahan nga nag-ingon, “Mamahimo mong patyon ang duha ko ka mga anak nga lalaki kung dili ko madala pagbalik diha kanimo si Benjamin. Isalig siya sa akong mga kamot, ug dad-on ko siya pagbalik nganhi kanimo.”
Boe ma Ruben olaꞌ no ama na nae, “Amaꞌ e! Fee Benyamin neu au. Au unea e. Au helu, dei fo au endi baliꞌ e nisiꞌ amaꞌ. Te mete ma hokoꞌ, tao misa ana mone karua nggara.”
38 Miingon si Jacob, “Dili nako palugsongon uban kaninyo ang akong anak. Tungod kay patay na ang iyang igsoon ug siya na lamang ang nahibilin. Kung adunay mahitabo kaniya sa dalan nga inyong pagalakwan, nan kamoy makaingon sa pagdala sa ubanon kong buhok ngadto sa seol tungod sa kasub-anan.” (Sheol h7585)
Te Yakob olaꞌ nae, “Hokoꞌ! Hei nda bole mo Benyamin sa. Aꞌa na Yusuf mate ena. Helaꞌ a mesaꞌ ne. Mete ma ana taꞌo esa sia dalaꞌ, naa, hei tao au susa sambe mate.” (Sheol h7585)
