Genesis 35
1 Miingon ang Dios kang Jacob, “Tindog, ug tungas ngadto sa Betel, ug pabilin didto. Pagbuhat didto ug usa ka altar alang sa Dios, nga nagpakita kanimo niadtong mikagiw ka gikan kang Esau nga imong igsoong lalaki.”
Then God told Jacob, “Get ready to go to Bethel and live there. Build an altar there to God, who appeared to you when you were running away from your brother Esau.”
2 Unya miingon si Jacob sa iyang panimalay ug sa tanan nga kuyog kaniya, “Isalikway ang mga diosdios nga anaa kaninyo, ug hinloi ang inyong kaugalingon, ug ilisi ang inyong mga bisti.
So Jacob told his family and everyone who was with him, “Get rid of the pagan idols you have with you. Purify yourselves and change your clothes.
3 Unya mogikan kita ug motungas ngadto sa Betel. Magbuhat ako didto ug altar alang sa Dios, nga nagtubag kanako sa adlaw sa akong kagul-anan, ug nag-uban kanako bisan asa ako nag-adto.”
We have to get ready and go to Bethel so I can build an altar to God who answered me in my time of trouble. He has been with me wherever I went.”
4 Busa gihatag nila ngadto kang Jacob ang tanang mga diosdios nga anaa kanila, ug ang mga ariyos nga anaa sa ilang mga dalunggan. Gilubong kini ni Jacob ilalom sa kahoy nga tugas duol sa Siquem.
They handed over to Jacob all the pagan idols they had, as well as their earrings, and he buried them under the oak tree at Shechem.
5 Sa ilang pagpanaw, gihimo sa Dios nga mangahadlok ang mga siyudad nga nagpalibot kanila, busa kadtong mga tawhana wala na migukod sa mga anak nga lalaki ni Jacob.
As they left on their journey, the terror of God spread over all the surrounding towns, so nobody tried to retaliate against Jacob's sons.
6 Busa si Jacob miabot sa Luz (nga mao ang Betel), nga anaa sa yuta sa Canaan, siya ug ang tanang mga tawo nga uban kaniya.
Jacob and everyone with him arrived at Luz (also known as Bethel) in the country of Canaan.
7 Nagbuhat siya didto ug usa ka altar ug gitawag ang maong dapit nga El Betel, tungod kay didto nagpakita ang Dios kaniya, sa panahon nga mikagiw siya gikan sa iyang igsoon nga lalaki.
He built an altar there and called the place El-Bethel, because that was where God had appeared to him when he was running away from his brother Esau.
8 Si Debora, nga nag-atiman kang Rebeca, namatay. Gilubong siya didto sa ubos gikan sa Betel ilalom sa tugas nga kahoy, busa gitawag kini nga Allon Bacut.
Deborah, Rebekah's nurse, died and was buried under the oak near Bethel. So it was named “the oak of weeping.”
9 Sa dihang miabot na si Jacob gikan sa Padan Aram, nagpakita ang Dios kaniya pag-usab ug gipanalanginan siya.
God appeared to Jacob again and blessed him after his return from Paddan-aram.
10 Miingon ang Dios kaniya, “Ang imong pangalan mao si Jacob, apan ang imong ngalan dili na Jacob. Israel na ang imong ngalan.” Busa gitawag na siya sa Dios ug Israel.
God told him, “Jacob will not be your name any longer. Instead of Jacob your name will be Israel.” So God called him Israel.
11 Miingon ang Dios kaniya, “Ako ang makagagahom nga Dios. Pagmabungahon ug pagsanay. Ang nasod ug ang mga pundok sa kanasoran magagikan kanimo, ug ang mga hari magagikan sa imong mga kaliwatan.”
Then God said, “I am God Almighty! Reproduce, increase, and you will become a nation—in fact a group of nations—and kings will be among your descendants.
12 Ang yuta nga akong gihatag kang Abraham ug Isaac, ihatag ko kanimo. Ngadto sa imong mga kaliwatan human kanimo igahatag ko usab ang yuta.”
I will give to you and to your descendants the land I also gave to Abraham and Isaac.”
13 Mikayab ang Dios gikan kaniya sa dapit diin nakigsulti siya kaniya.
Then God left the place where he had been speaking to Jacob.
14 Nag-ugbok ug haligi si Jacob didtong dapita nga diin nakigsulti ang Dios kaniya, usa ka haligi nga bato. Gibuboan niya kini ug hinalad nga bino ug lana.
Afterwards Jacob set up a stone pillar where God had spoken with him. He poured out a drink offering on it, and also olive oil.
15 Ginganlan ni Jacob og Betel ang maong dapit diin nakigsulti ang Dios kaniya.
Jacob called the place Bethel, because he had spoken with God there.
16 Mipanaw sila gikan sa Betel. Samtang duol na sila gikan sa Efrata, nagbati si Raquel. Naglisod siya sa pagpanganak.
Then they moved on from Bethel. While they were still some distance from Ephrath, Rachel went into labor and had great difficulty giving birth.
17 Samtang naglisod na gayod siya sa pagpanganak, miingon ang mananabang kaniya, “Ayaw kahadlok, kay karon makabaton ka na usab ug laing anak nga lalaki.”
When she was in the worst birth-pains, the midwife told her, “Don't give up—you have another son!”
18 Sa dihang himalatyon na siya, ug sa kataposan niyang gininhawa ginganlan niya ang bata og Benoni, apan ginganlan siya sa iyang amahan og Benjamin.
But she was dying, and with her last breath she named him Benoni. But his father named him Benjamin.
19 Namatay si Raquel ug gilubong sa dalan padulong sa Efrata (gitawag nga Betlehem).
Rachel died and was buried on the way to Ephrath (also known as Bethlehem).
20 Nagbuhat si Jacob og haligi ibabaw sa iyang lubnganan. Kini ang ilhanan sa lubnganan ni Raquel hangtod niining adlawa.
Jacob set up a stone memorial over Rachel's grave, and it's still there to this day.
21 Padayon nga nagpanaw si Israel ug nagtukod ug tolda unahan sa Migdal Eder.
Israel moved on and camped beyond the watch tower at Eder.
22 Samtang nagpuyo si Israel nianang dapita, nakigdulog si Ruben kang Bilha nga puyo-puyo sa iyang amahan, ug nadungog kini ni Jacob. Karon si Jacob adunay dose ka mga anak nga lalaki.
During the time he was living there, Reuben went and slept with Bilhah, his father's concubine, and Israel found out about it. These were the twelve sons of Jacob:
23 Ang iyang mga anak nga lalaki kang Lea mao si Ruben, ang kinamagulangang anak ni Jacob, ug si Simeon, Levi, Juda, Isacar, ug Zebulon.
The sons of Leah: Reuben (Jacob's firstborn), Simeon, Levi, Judah, Issachar, and Zebulun.
24 Ang iyang anak nga mga lalaki kay Raquel mao si Jose ug Benjamin.
The sons of Rachel: Joseph and Benjamin.
25 Ang iyang mga anak nga lalaki kay Bilha, nga sulugoong babaye ni Raquel, mao si Dan ug Naftali.
The sons of Rachel's personal maid Bilhah: Dan and Naphtali.
26 Ang mga anak nga lalaki ni Zilfa, nga sulugoong babaye ni Lea mao sila Gad ug Aser. Kini mao ang tanang anak nga lalaki ni Jacob nga natawo sa Padan Aram.
The sons of Leah's personal maid Zilpah: Gad and Asher. These were the sons of Jacob, who were born to him while in Paddan-aram.
27 Miadto si Jacob kang Isaac nga iyang amahan sa Mamre sa Kiriat-Arba, (ingon nga Hebron) diin nagpuyo si Abraham ug Isaac.
Jacob returned home to his father Isaac at Mamre, near Kiriath-arba (also known as Hebron), where Abraham and Isaac had lived.
28 Si Isaac nabuhi ug 180 ka tuig.
Isaac lived to be 180
29 Miginhawa si Isaac sa kataposan ug namatay, usa ka tawo nga tigulang na kaayo ug giipon siya didto sa iyang mga katigulangan. Gilubong siya sa iyang mga anak nga lalaki nga sila si Esau ug Jacob.
when he breathed his last and died at an old age. He had lived a full life, and now he joined his forefathers in death. His sons Esau and Jacob buried him.
