Genesis 35

1 Miingon ang Dios kang Jacob, “Tindog, ug tungas ngadto sa Betel, ug pabilin didto. Pagbuhat didto ug usa ka altar alang sa Dios, nga nagpakita kanimo niadtong mikagiw ka gikan kang Esau nga imong igsoong lalaki.”

In the meantime God said to Jacob: Arise, and go up to Bethel, and dwell there, and make there an altar to God, who appeared to thee when thou didst flee from Esau thy brother.

2 Unya miingon si Jacob sa iyang panimalay ug sa tanan nga kuyog kaniya, “Isalikway ang mga diosdios nga anaa kaninyo, ug hinloi ang inyong kaugalingon, ug ilisi ang inyong mga bisti.

And Jacob having called together all his household, said: Cast away the strange gods that are among you, and be cleansed and change your garments.

3 Unya mogikan kita ug motungas ngadto sa Betel. Magbuhat ako didto ug altar alang sa Dios, nga nagtubag kanako sa adlaw sa akong kagul-anan, ug nag-uban kanako bisan asa ako nag-adto.”

Arise, and let us go up to Bethel, that we may make there an altar to God: who heard me in the day of my affliction, and accompanied me in my journey.

4 Busa gihatag nila ngadto kang Jacob ang tanang mga diosdios nga anaa kanila, ug ang mga ariyos nga anaa sa ilang mga dalunggan. Gilubong kini ni Jacob ilalom sa kahoy nga tugas duol sa Siquem.

So they gave him all the strange gods they had, and the earrings which were in their ears: and he buried them under the turpentine tree, that is behind the city of Sichem.

5 Sa ilang pagpanaw, gihimo sa Dios nga mangahadlok ang mga siyudad nga nagpalibot kanila, busa kadtong mga tawhana wala na migukod sa mga anak nga lalaki ni Jacob.

And when they were departed, the terror of God fell upon all the cities round about, and they durst not pursue after them as they went away.

6 Busa si Jacob miabot sa Luz (nga mao ang Betel), nga anaa sa yuta sa Canaan, siya ug ang tanang mga tawo nga uban kaniya.

And Jacob came to Luza, which is in the land of Chanaan, surnamed Bethel: he and all the people that were with him.

7 Nagbuhat siya didto ug usa ka altar ug gitawag ang maong dapit nga El Betel, tungod kay didto nagpakita ang Dios kaniya, sa panahon nga mikagiw siya gikan sa iyang igsoon nga lalaki.

And he built there an altar, and called the name of that place, The house of God: for there God appeared to him when he fled from his brother.

8 Si Debora, nga nag-atiman kang Rebeca, namatay. Gilubong siya didto sa ubos gikan sa Betel ilalom sa tugas nga kahoy, busa gitawag kini nga Allon Bacut.

At the same time Debora the nurse of Rebecca died, and was buried at the foot of Bethel under an oak: and the name of that place was called, The oak of weeping.

9 Sa dihang miabot na si Jacob gikan sa Padan Aram, nagpakita ang Dios kaniya pag-usab ug gipanalanginan siya.

And God appeared again to Jacob, after he returned from Mesopotamia of Syria, and he blessed him,

10 Miingon ang Dios kaniya, “Ang imong pangalan mao si Jacob, apan ang imong ngalan dili na Jacob. Israel na ang imong ngalan.” Busa gitawag na siya sa Dios ug Israel.

Saying: Thou shalt not be called any more Jacob, but Israel shall be thy name. And he called him Israel.

11 Miingon ang Dios kaniya, “Ako ang makagagahom nga Dios. Pagmabungahon ug pagsanay. Ang nasod ug ang mga pundok sa kanasoran magagikan kanimo, ug ang mga hari magagikan sa imong mga kaliwatan.”

And said to him: I am God Almighty, increase thou and be multiplied. Nations and peoples of nations shall be from thee, and kings shall come out of thy loins.

12 Ang yuta nga akong gihatag kang Abraham ug Isaac, ihatag ko kanimo. Ngadto sa imong mga kaliwatan human kanimo igahatag ko usab ang yuta.”

And the land which I gave to Abraham and Isaac, I will give to thee, and to thy seed after thee.

13 Mikayab ang Dios gikan kaniya sa dapit diin nakigsulti siya kaniya.

And he departed from him.

14 Nag-ugbok ug haligi si Jacob didtong dapita nga diin nakigsulti ang Dios kaniya, usa ka haligi nga bato. Gibuboan niya kini ug hinalad nga bino ug lana.

But he set up a monument of stone, in the place where God had spoken to him: pouring drink offerings upon it, and pouring oil thereon:

15 Ginganlan ni Jacob og Betel ang maong dapit diin nakigsulti ang Dios kaniya.

And calling the name of that place Bethel.

16 Mipanaw sila gikan sa Betel. Samtang duol na sila gikan sa Efrata, nagbati si Raquel. Naglisod siya sa pagpanganak.

And going forth from thence, he came in the springtime to the land which leadeth to Ephrata: wherein when Rachel was in travail,

17 Samtang naglisod na gayod siya sa pagpanganak, miingon ang mananabang kaniya, “Ayaw kahadlok, kay karon makabaton ka na usab ug laing anak nga lalaki.”

By reason of her hard labour she began to be in danger, and the midwife said to her: Fear not, for thou shalt have this son also.

18 Sa dihang himalatyon na siya, ug sa kataposan niyang gininhawa ginganlan niya ang bata og Benoni, apan ginganlan siya sa iyang amahan og Benjamin.

And when her soul was departing for pain, and death was now at hand, she called the name of her son Benoni, that is, The son of my pain: but his father called him Benjamin, that is, The son of the right hand.

19 Namatay si Raquel ug gilubong sa dalan padulong sa Efrata (gitawag nga Betlehem).

So Rachel died, and was buried in the highway that leadeth to Ephrata, this is Bethlehem.

20 Nagbuhat si Jacob og haligi ibabaw sa iyang lubnganan. Kini ang ilhanan sa lubnganan ni Raquel hangtod niining adlawa.

And Jacob erected a pillar over her sepulchre: this is the pillar of Rachel’s monument, to this day.

21 Padayon nga nagpanaw si Israel ug nagtukod ug tolda unahan sa Migdal Eder.

Departing thence, he pitched his tent beyond the Flock tower.

22 Samtang nagpuyo si Israel nianang dapita, nakigdulog si Ruben kang Bilha nga puyo-puyo sa iyang amahan, ug nadungog kini ni Jacob. Karon si Jacob adunay dose ka mga anak nga lalaki.

And when he dwelt in that country, Ruben went, and slept with Bala, the concubine of his father: which he was not ignorant of. Now the sons of Jacob were twelve.

23 Ang iyang mga anak nga lalaki kang Lea mao si Ruben, ang kinamagulangang anak ni Jacob, ug si Simeon, Levi, Juda, Isacar, ug Zebulon.

The sons of Lia: Ruben the first born, and Simeon, and Levi, and Juda, and Issachar, and Zabulon.

24 Ang iyang anak nga mga lalaki kay Raquel mao si Jose ug Benjamin.

The sons of Rachel: Joseph and Benjamin.

25 Ang iyang mga anak nga lalaki kay Bilha, nga sulugoong babaye ni Raquel, mao si Dan ug Naftali.

The sons of Bala, Rachel’s handmaid: Dan and Nephtali.

26 Ang mga anak nga lalaki ni Zilfa, nga sulugoong babaye ni Lea mao sila Gad ug Aser. Kini mao ang tanang anak nga lalaki ni Jacob nga natawo sa Padan Aram.

The sons of Zelpha, Lia’s handmaid: Gad and Aser: these are the sons of Jacob, that were born to him in Mesopotamia of Syria.

27 Miadto si Jacob kang Isaac nga iyang amahan sa Mamre sa Kiriat-Arba, (ingon nga Hebron) diin nagpuyo si Abraham ug Isaac.

And he came to Isaac his father in Mambre, the city of Arbee, this is Hebron: wherein Abraham and Isaac sojourned.

28 Si Isaac nabuhi ug 180 ka tuig.

And the days of Isaac were a hundred and eighty years.

29 Miginhawa si Isaac sa kataposan ug namatay, usa ka tawo nga tigulang na kaayo ug giipon siya didto sa iyang mga katigulangan. Gilubong siya sa iyang mga anak nga lalaki nga sila si Esau ug Jacob.

And being spent with age he died, and was gathered to his people, being old and full of days: and his sons Esau and Jacob buried him.