Genesis 31
1 Karon nadunggan ni Jacob ang mga pulong sa mga anak nga lalaki ni Laban, nga sila miingon, “Gikuha ni Jacob ang tanan nga iya sa atong amahan, ug gikan sa gipanag-iyahan sa atong amahan ang tanan nga niyang katigayonan.”
雅各听见拉班的儿子们有话说：“雅各把我们父亲所有的都夺了去，并借着我们父亲的，得了这一切的荣耀。”
2 Nakita ni Jacob ang panagway ni Laban. Nakita niya nga nausab ang tinagdan ni Laban ngadto kaniya.
雅各见拉班的气色向他不如从前了。
3 Unya miingon si Yahweh kang Jacob, “Balik ngadto sa yuta sa imong katigulangan ug sa imong kaparyentihan, ug mag-uban ako kanimo.”
耶和华对雅各说：“你要回你祖、你父之地，到你亲族那里去，我必与你同在。”
4 Gipatawag ni Jacob si Raquel ug si Lea didto sa sibsibanan sa panon sa iyang mananap
雅各就打发人，叫拉结和利亚到田野羊群那里来，
5 ug miingon kanila, “Namatikdan nako nga nausab ang tinagdan sa inyong amahan nganhi kanako, apan ang Dios sa akong amahan nakig-uban kanako.
对她们说：“我看你们父亲的气色向我不如从前了；但我父亲的 神向来与我同在。
6 Nasayod kamo nga sa tibuok nakong kusog nag-alagad ako sa inyong amahan.
你们也知道，我尽了我的力量服事你们的父亲。
7 Gilimbongan ako sa inyong amahan ug giusab-usab niya ang akong suhol sa napulo ka higayon, apan ang Dios wala motugot kaniya sa pagpasakit kanako.
你们的父亲欺哄我，十次改了我的工价；然而 神不容他害我。
8 Sa dihang miingon siya, 'Ang mga puntik-puntikon nga mananap mao ang imong bayad,' nanganak ang tanang panon sa mananap ug puntik-puntikon. Ug sa dihang miingon siya, 'Ang adunay badlis-badlis mao ang imong bayad,' nanganak ang tibuok panon sa mananap ug adunay badlis-badlis.
他若说：‘有点的归你作工价’，羊群所生的都有点；他若说：‘有纹的归你作工价’，羊群所生的都有纹。
9 Ingon niini nga paagi gikuha sa Dios ang mga mananap sa imong amahan ug gihatag kini nganhi kanako.
这样， 神把你们父亲的牲畜夺来赐给我了。
10 Usa ka higayon sa panahon sa tingsanay sa mga mananap, nakita ko sa damgo nga ang mga laki nga kanding nakig-upa sa panon sa kanding. Ang mga laki nga kanding nga adunay badlis-badlis, mga puntik-puntikon, ug mga kabang.
羊配合的时候，我梦中举目一看，见跳母羊的公羊都是有纹的、有点的、有花斑的。
11 Miingon ang anghel sa Dios kanako diha sa damgo, 'Jacob.' Mitubag ako, 'Ania ako.'
神的使者在那梦中呼叫我说：‘雅各。’我说：‘我在这里。’
12 Miingon siya, 'Itutok ang imong mata ug tan-awa ang tanang mga kanding nga laki nga ning-upa sa panon sa kanding nga adunay badlis-badlis, ug puntik-puntikon, ug kabang, tungod kay nakita ko ang tanan nga gibuhat ni Laban kanimo.
他说：‘你举目观看，跳母羊的公羊都是有纹的、有点的、有花斑的；凡拉班向你所做的，我都看见了。
13 Ako ang Dios didto sa Betel, diin gidihogan nimo ang haligi, diin naghimo ka ug panaad nganhi kanako. Karon bangon ug biyai kining yutaa ug balik sa yuta nga imong natawhan.”'
我是伯特利的 神；你在那里用油浇过柱子，向我许过愿。现今你起来，离开这地，回你本地去吧！’”
14 Mitubag si Raquel ug si Lea ug miingon kaniya, “Aduna pa ba kamiy bahin o mapanunod sa panimalay sa among amahan?
拉结和利亚回答雅各说：“在我们父亲的家里还有我们可得的分吗？还有我们的产业吗？
15 Dili ba iya man kaming giisip ingon nga mga langyaw? Tungod kay gibaligya kami niya ug gihurot usab niya ang among salapi.
我们不是被他当作外人吗？因为他卖了我们，吞了我们的价值。
16 Tungod kay ang tanang katigayonan nga gikuha sa Dios gikan sa among amahan amoa ug sa among mga anak. Busa karon, buhata dayon ang bisan unsa nga giingon sa Dios kanimo.”
神从我们父亲所夺出来的一切财物，那就是我们和我们孩子们的。现今凡 神所吩咐你的，你只管去行吧！”
17 Busa nangandam si Jacob ug gipasakay ang iyang mga anak nga lalaki ug ang iyang mga asawa ngadto sa mga kamelyo.
雅各起来，使他的儿子和妻子都骑上骆驼，
18 Gipalakaw niya ang iyang mga kahayopan una kaniya, uban sa tanan niyang kabtangan, lakip ang mga kahayopan nga iyang napanag-iya sa Padan Aram. Unya nangandam siya padulong sa iyang amahan nga si Isaac sa yuta sa Canaan.
又带着他在巴旦·亚兰所得的一切牲畜和财物，往迦南地、他父亲以撒那里去了。
19 Sa dihang milakaw si Laban aron sa pagpanupi sa iyang karnero, gikawat ni Raquel ang diosdios sa iyang amahan.
当时拉班剪羊毛去了，拉结偷了他父亲家中的神像。
20 Gilingla usab ni Jacob si Laban nga Arameanhon, tungod kay wala siya nananghid kaniya nga mobiya na.
雅各背着亚兰人拉班偷走了，并不告诉他，
21 Busa mikalagiw siya uban sa tanan nga iyang gipanag-iya ug dali nga mitabok sa Suba, ug mipadulong ngadto sa kabungtoran sa Gilead.
就带着所有的逃跑。他起身过大河，面向基列山行去。
22 Sa ikatulo nga adlaw gisuginlan si Laban nga mikagiw na si Jacob.
到第三日，有人告诉拉班，雅各逃跑了。
23 Busa gidala niya ang iyang mga paryente kuyog kaniya ug migukod kaniya sulod sa pito ka adlaw nga pagpanaw. Naapsan niya siya didto sa bungtod sa Gilead.
拉班带领他的众弟兄去追赶，追了七日，在基列山就追上了。
24 Unya sa pagkagabii nagpakita ang Dios kang Laban nga Arameanhon diha sa usa ka damgo ug miingon kaniya, “Pag-amping sa imong isulti ngadto kang Jacob maayo man o daotan.”
夜间， 神到亚兰人拉班那里，在梦中对他说：“你要小心，不可与雅各说好说歹。”
25 Naapsan ni Laban si Jacob samtang gitaod ang iyang tolda didto sa bungtod. Nagkampo usab si Laban kauban ang iyang mga paryente didto sa bungtod sa Gilead.
拉班追上雅各。雅各在山上支搭帐棚；拉班和他的众弟兄也在基列山上支搭帐棚。
26 Miingon si Laban kang Jacob, “Unsa man kining imong gihimo, nga imoha man akong gilimbongan ug gidala ang akong mga anak sama sa mga bihag sa gubat?
拉班对雅各说：“你做的是什么事呢？你背着我偷走了，又把我的女儿们带了去，如同用刀剑掳去的一般。
27 Nganong mikalagiw ka man sa tago ug gilingla ako nimo ug wala suginli. Palakwon ko unta kamo inubanan ang mga pagsaulog ug mga pag-awit, uban sa tamborin ug sa mga alpa.
你为什么暗暗地逃跑，偷着走，并不告诉我，叫我可以欢乐、唱歌、击鼓、弹琴地送你回去？
28 Wala man lang ko nimo tugoti sa paghalok sa akong mga apo nga lalaki ug sa akong mga anak nga babaye agig panamilit. Binuang kining imong gihimo.
又不容我与外孙和女儿亲嘴？你所行的真是愚昧！
29 Aduna unta akoy gahom sa pagsakit kaninyo, apan ang Dios sa imong amahan misulti kanako kagabii ug miingon, 'Pag-amping sa imong isulti ngadto kang Jacob maayo man o daotan.'
我手中原有能力害你，只是你父亲的 神昨夜对我说：‘你要小心，不可与雅各说好说歹。’
30 Ug karon, mipahawa ka tungod kay naghandom ka pag-ayo sa panimalay sa imong amahan. Apan nganong gikawat man nimo ang akong mga diosdios?”
现在你虽然想你父家，不得不去，为什么又偷了我的神像呢？”
31 Mitubag si Jacob ug miingon kang Laban, “Tungod kay nahadlok ako ug naghunahuna nga imong kuhaon pagpugos ang imong mga anak nga babaye gikan kanako mao nga mibiya ako sa tago.
雅各回答拉班说：“恐怕你把你的女儿从我夺去，所以我逃跑。
32 Si bisan kinsa ang mikawat sa imong mga diosdios mamatay. Sa atubangan sa atong mga paryente, tan-awa kung unsa ang ania kanako nga imoha ug kuhaa kini.” Tungod kay wala man masayod si Jacob nga si Raquel mao ang nagkawat niini.
至于你的神像，你在谁那里搜出来，就不容谁存活。当着我们的众弟兄，你认一认，在我这里有什么东西是你的，就拿去。”原来雅各不知道拉结偷了那些神像。
33 Misulod si Laban ngadto sa tolda ni Jacob, sa tolda ni Lea, ug ngadto sa tolda sa duha ka mga sulugoon nga babaye, apan wala gayod niya kini makita. Migawas siya sa tolda ni Lea ug misulod ngadto sa tolda ni Raquel.
拉班进了雅各、利亚，并两个使女的帐棚，都没有搜出来，就从利亚的帐棚出来，进了拉结的帐棚。
34 Karon gikuha na ni Raquel ang mga diosdios, ug gibutang kini sa sakang sa kamelyo, ug gilingkoran niya kini. Nangita si Laban sa tibuok tolda, apan wala gayod niya kini nakita.
拉结已经把神像藏在骆驼的驮篓里，便坐在上头。拉班摸遍了那帐棚，并没有摸着。
35 Miingon siya sa iyang amahan, “Ayaw kasuko akong agalon, nga dili ako makabarog sa imong atubangan, tungod kay giregla ako.” Busa nangita siya apan wala niya hikaplagi ang iyang mga diosdios.
拉结对她父亲说：“现在我身上不便，不能在你面前起来，求我主不要生气。”这样，拉班搜寻神像，竟没有搜出来。
36 Nasuko si Jacob ug nakiglalis kang Laban. Miingon siya kaniya, “Unsa man ang akong sayop? Unsa man ang akong sala, nga mainiton ka man nga migukod kanako?
雅各就发怒斥责拉班说：“我有什么过犯，有什么罪恶，你竟这样火速地追我？
37 Kay giutingkay mo na ang tanan kong mga kabtangan. Unya unsa may imong nakita nga butang nga imoha? Dad-a ngari sa atubangan sa atong mga paryente aron mohukom sila tali natong duha.
你摸遍了我一切的家具，你搜出什么来呢？可以放在你我弟兄面前，叫他们在你我中间辨别辨别。
38 Sulod sa 20 ka tuig nga nakig-uban ako kanimo. Wala gayod nakuhai sa ilang pagburos ang imong mga baye nga karnero ug mga kanding, ni nagkaon ako sa bisan usa nga laking karnero nga gikan sa imong panon.
我在你家这二十年，你的母绵羊、母山羊没有掉过胎。你群中的公羊，我没有吃过；
39 Kadtong gikunis-kunis sa mga mananap wala nako dad-a kanimo. Hinuon, ako ang nahimong responsable sa mga nawala niini. Kanunay nimong gipabayran kanako ang matag nawala nga mananap, kung gikawat kini sa adlaw man o sa gabii.
被野兽撕裂的，我没有带来给你，是我自己赔上。无论是白日，是黑夜，被偷去的，你都向我索要。
40 Anaa ako; sa adlaw nga ang kainit mituhop kanako, ug ang katugnaw sa kagabhion; ug wala akoy tulog.
我白日受尽干热，黑夜受尽寒霜，不得合眼睡着，我常是这样。
41 Anaa ako sa imong panimalay sa milabay nga 20 ka tuig. Nagtrabaho ako kanimo sulod sa napulog upat ka tuig alang sa imong duha ka anak nga babaye, ug unom ka tuig alang sa imong mga mananap. Giusab nimo ang akong suhol sa napulo ka higayon.
我这二十年在你家里，为你的两个女儿服事你十四年，为你的羊群服事你六年，你又十次改了我的工价。
42 Gawas kung ang Dios sa akong amahan, ang Dios ni Abraham, ug ang gikahadlokan ni Isaac, wala pa nag-uban kanako, papahawaon gayod nimo ako nga walay dala. Nakita sa Dios ang akong pag-antos ug kung unsa kalisod ang akong pagtrabaho, ug gibadlong ka niya kagabii.”
若不是我父亲以撒所敬畏的 神，就是亚伯拉罕的 神与我同在，你如今必定打发我空手而去。 神看见我的苦情和我的劳碌，就在昨夜责备你。”
43 Mitubag si Laban ug miingon kang Jacob, “Kanang mga babaye akoa nang mga anak, ang ilang mga anak ako nang mga apo, ug ang panon sa mga mananap ako nang mga mananap. Tanan nga imong nakita akoa. Apan unsa pa may mabuhat nako karon sa akong mga anak nga babaye, o sa mga anak nga ilang gipakatawo?
拉班回答雅各说：“这女儿是我的女儿，这些孩子是我的孩子，这些羊群也是我的羊群；凡在你眼前的都是我的。我的女儿并她们所生的孩子，我今日能向他们做什么呢？
44 Busa karon, magbuhat kita ug kasabotan, ikaw ug ako, ug mamahimo kining usa ka saksi tali kanimo ug kanako.”
来吧！你我二人可以立约，作你我中间的证据。”
45 Busa nagkuha si Jacob ug usa ka dakong bato ug iya kining gibutang ingon nga usa ka haligi.
雅各就拿一块石头立作柱子，
46 Miingon si Jacob sa iyang mga paryente, “Pagtapok ug mga bato.” Busa nagkuha sila ug mga bato ug gipatong-patong nila kini. Unya nangaon sila didto duol sa gipatong-patong nga mga bato.
又对众弟兄说：“你们堆聚石头。”他们就拿石头来堆成一堆，大家便在旁边吃喝。
47 Gitawag kini ni Laban ug Jegar Saha Duta, apan gitawag kini ni Jacob ug Galeed.
拉班称那石堆为伊迦尔·撒哈杜他，雅各却称那石堆为迦累得。
48 Miingon si Laban, “Kining gipatong-patong nga mga bato mao ang saksi tali kanako ug kanimo karong adlawa.” Busa ang ngalan niini gitawag ug Galeed.
拉班说：“今日这石堆作你我中间的证据。”因此这地方名叫迦累得，
49 Gitawag usab kini ug Mispa, tungod kay nag-ingon si Laban, “Magbantay unta si Yahweh tali kanimo ug kanako, kung dili man kita magkita.
又叫米斯巴，意思说：“我们彼此离别以后，愿耶和华在你我中间鉴察。
50 Kung imong pasipad-an ang akong mga anak, ug mangasawa ka ug lain gawas sa akong mga anak, bisan tuod wala kita nag-uban, tan-awa, saksi ang Dios tali kanimo ug kanako.”
你若苦待我的女儿，又在我的女儿以外另娶妻，虽没有人知道，却有 神在你我中间作见证。”
51 Miingon si Laban kang Jacob, “Tan-awa kining gipatong-patong nga mga bato, ug tan-awa ang haligi, nga diin gihimo ko tali kanimo ug kanako.
拉班又说：“你看我在你我中间所立的这石堆和柱子。
52 Kining gipatong-patong nga mga bato, ug ang haligi mao ang saksi, nga dili ako molatas niining gipatong-patong nga mga bato paingon kanimo, ug dili usab ikaw molatas niining gipatong-patong nga mga bato ug haligi paingon kanako aron sa pagbuhat ug daotan.
这石堆作证据，这柱子也作证据。我必不过这石堆去害你；你也不可过这石堆和柱子来害我。
53 Ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Nahor, ang Dios sa ilang amahan, maghukom unta tali kanato.” Nanumpa si Jacob sa Dios, nga mao ang gikahadlokan ni Isaac.
但愿亚伯拉罕的 神和拿鹤的 神，就是他们父亲的 神，在你我中间判断。”雅各就指着他父亲以撒所敬畏的 神起誓，
54 Naghalad ug usa ka sakripisyo si Jacob didto sa bukid ug gidapit niya ang iyang mga paryente aron mangaon. Nangaon sila ug nagpagabii sila didto sa bukid.
又在山上献祭，请众弟兄来吃饭。他们吃了饭，便在山上住宿。
55 Sayo sa kabuntagon mibangon si Laban ug gihagkan niya ang iyang mga apo nga lalaki ug ang iyang mga anak nga babaye ug gipanalanginan niya sila. Unya mibiya si Laban ug mibalik sa iyang panimalay.
拉班清早起来，与他外孙和女儿亲嘴，给他们祝福，回往自己的地方去了。
