Esdras 7
1 Pagkahuman niini, sa panahon sa paghari ni Artajerjes nga hari sa Persia, miabot si Esdras gikan sa Babilonia. Ang mga katigulangan ni Esdras mao si Seraias, si Asarias, si Hilkias,
[Many/Fifty years] later, while Artaxerxes was the king of Persia, I, Ezra came from Babylon here to Jerusalem. I am the son of Seraiah and the grandson of Azariah, and the great-grandson of Hilkiah.
2 si Salum, si Sadoc, si Ahitub,
Hilkiah was the son of Shallum, who was the son of Zadok, who was the son of Ahitub,
3 si Amarias, si Asarias, si Merayot,
who was the son of Amariah, who was the son of Azariah, who was the son of Meraioth,
4 si Serahias, si Usi, si Buki,
who was the son of Zerahiah, who was the son of Uzzi, who was the son of Bukki,
5 si Abisue, si Pinehas, ug si Eleasar, nga mao ang anak ni Aaron ang labaw nga pari.
who was the son of Abishua, who was the son of Phinehas, who was the son of Eleazar, who was the son of Aaron, the [first] Supreme Priest.
6 Miabot si Esdras gikan sa Babilonia ug usa siya ka batid nga eskriba sa balaod ni Moises nga gihatag ni Yahweh, ang Dios sa Israel. Gihatagan siya sa hari sa bisan unsang mga butang nga iyang gipangayo sanglit ang kamot ni Yahweh nag-uban man kaniya.
I am a man who knows very well the laws that Moses [wrote]. Those were the laws that Yahweh, the God whom we Israeli people ([worship/belong to]), had given to us Israeli people. When I arrived in Jerusalem, Yahweh my God was kind to me, and as a result the [people] gave me everything that I had requested the king to [tell them to] give to me.
7 Ang pipila sa mga kaliwat sa Israel ug ang mga pari, mga levita, mga mang-aawit sa templo, ang mga tigbantay sa ganghaan, ug kadtong mga gitahasan nga moalagad sa templo mikuyog usab sa pagtungas ngadto sa Jerusalem sa ikapito nga tuig ni Haring Artajerjes.
Some of the priests, some [other] descendants of Levi, [some] singers, [some] (gatekeepers/men who guarded the gates of the temple), and [some] men who worked in the temple, and some other [Israeli] people came up with me here to Jerusalem. That was during the seventh year that Artaxerxes was the king [of Persia].
8 Miabot siya sa Jerusalem sa ikalimang bulan sa samang tuig.
We left Babylon on April 8, which was the first day of the Jewish year. Because God was very kind to us, we arrived [safely] in Jerusalem on August 4 of that year.
9 Mibiya siya sa Babilonia sa unang adlaw sa unang bulan. Unang adlaw kadto sa ikalimang bulan nga miabot siya sa Jerusalem, sanglit ang maayong kamot sa Dios nag-uban man kaniya.
10 Gihatag ni Esdras ang iyang kasingkasing diha sa pagtuon, sa pagkinabuhi, ug sa pagtudlo sa balaod ug sa mga kasugoan sa balaod ni Yahweh.
During my entire life, I devoted myself to studying the laws of Yahweh, and how to obey those laws. I had also taught those laws and all their regulations to the Israeli people [for many years].
11 Mao kini ang kasugoan nga gihatag ni Haring Artajerjes ngadto kang Esdras ang pari ug eskriba sa mga kasugoan ni Yahweh ug sa mga balaod alang sa Israel:
King Artaxerxes [knew that] I am a priest who knows the Jewish laws very well. [He knew that for many years] I had studied those laws and had taught all the rules and regulations of those laws to the Israeli people. [So before I left Babylon to come to Jerusalem, ] he wrote a letter, and gave a copy to me. [This is what he wrote]:
12 “Ang hari sa mga hari nga si Artajerjes, ngadto kang Esdras nga pari, ang eskriba sa balaod sa Dios sa langit:
[“This letter is] from me, Artaxerxes, the greatest of the kings. [I am giving it] to Ezra the priest, who has studied very well all the rules and regulations that the God [who is/rules] in heaven [gave to the Israeli people].
13 Nagmando ako nga si bisan kinsa nga gikan sa Israel nga ania sa akong gingharian uban sa ilang mga pari ug sa mga Levita nga nagtinguha sa pag-adto sa Jerusalem, makauban kanimo.
“Ezra, I command that when you return to Jerusalem, any of the Israeli people in my kingdom who want to are allowed to go with you. That includes any priests and [other] descendants of Levi [who will work in the temple] who want to go.
14 Ako, ang hari, ug ang akong pito ka mga magtatambag magpalakaw kaninyong tanan aron sa pagsusi bahin sa Juda ug sa Jerusalem sumala sa inyong nasabtan nga mga balaod sa Dios,
I, along with my seven counselors/advisors, am sending you to Jerusalem, in order that you can determine what is happening there and in [other towns in] Judah. You are taking with you [MTY] a copy of God’s laws; make sure that the people are doing everything that is written in those laws.
15 ug aron dad-on ang plata ug bulawan nga gihatag nila nga walay bayad ngadto sa Dios sa Israel didto sa Jerusalem, nga iyang puloy-anan.
[We are also saying that] you should take with you the silver and gold that I and my advisors are wanting to give to you, in order that you will present it to be an offering to the God who [rules] the Israeli people and who lives in Jerusalem.
16 Ihatag nga walay bayad ang tanang plata ug bulawan nga gihatag sa tanang taga-Babilonia uban sa kinabubut-ong gihalad sa katawhan ug sa mga pari alang sa balay sa Dios sa Jerusalem.
You should also take any silver and gold that the people in the entire Babylonia province give to you, and the money that the priests and [other] Israeli people have happily said that they would give to you to be offerings for building the temple of their God in Jerusalem.
17 Busa pagpalit ug mga torong baka, mga torong karnero ug mga nating karnero ug trigo ug mga halad ilimnon. Ihalad kini sa halaran nga anaa sa sulod sa balay sa inyong Dios sa Jerusalem.
With this money, you should buy the bulls, rams, lambs, and the grain and wine that the priests will burn on the altar [outside] the temple of your God in Jerusalem.
18 Bahin sa nahibilin nga plata ug bulawan buhata ang bisan unsa nga makaayo alang kanimo ug sa imong mga kaigsoonan, aron sa pagpahimuot sa inyong Dios.
“If there is any silver or gold that remains [you have bought all those things], you and your companions/colleagues are permitted to use it to [buy] whatever you desire, but buy only things that [you know that] God wants you to buy.
19 Ibutang ang mga butang nga gihatag kanimo nga walay bayad diha sa iyang atubangan alang sa pag-alagad sa balay sa inyong Dios sa Jerusalem.
We have given to you some valuable items to be used in the temple of your God. Take them also to Jerusalem.
20 Bisan unsa pa nga kinahanglanon sa balay sa inyong Dios nga inyong gikinahanglan, kuhaa kini nga kantidad gikan sa akong panudlanan sa bahandi.
If you need any other things for the temple, you are permitted to get the money for those things from the building here where my government’s money is kept/stored.
21 Ako, si Haring Artajerjes, naghimo ug kasugoan ngadto sa tanang mga tinugyanan sa panudlanan sa unahan sa Suba, nga ihatag ang bisan unsang butang nga pangayoon ni Esdras gikan kaninyo,
“And I, King Artaxerxes, command this to all the treasurers in the province west of the [Euphrates] River: 'Give to Ezra, the priest who has studied very well the laws of the God [who is/rules] in heaven, everything that he requests, and give it to him quickly.
22 kutob sa 100 ka talents nga plata, 100 ka cors nga trigo, 100 ka baths nga bino, ug 100 ka baths nga lana, ug asin nga walay kinutoban.
The most that you should give to him is (7,500 pounds/3,400 kg.) of silver, 500 bushels of wheat, 550 gallons of wine, and 550 gallons of [olive] oil, but give to him all the salt that they need.
23 Ang bisan unsa nga kasugoan nga naggikan sa Dios sa Langit, buhaton kini uban ang pagkamatinud-anon alang sa iyang balay. Kay nganong kinahanglan man nga ipahamtang ang iyang kapungot nganhi sa akong gingharian ug sa akong mga anak nga lalaki?
Be sure that you provide whatever their God requires for his temple, because we certainly do not [RHQ] want him to be angry with me or with my descendants who will later be kings.
24 Gipahibalo namo kanila ang mahitungod kaninyo nga dili magkuha ug bisan unsang bayad o buhis sa kang bisan kinsa nga mga pari, mga Levita, mga manunugtog, mga tigbantay sa templo, o sa mga tawo nga gitahasan nga mag-alagad sa templo ug sa mga alagad sa balay sa Dios.
We are also commanding that none of the priests, descendants of Levi, musicians, temple guards, or other men who work in the temple, will be required to pay any kind of taxes.'
25 Esdras, pinaagi sa kaalam nga gihatag sa Dios kanimo, kinahanglan magpili ka ug mga maghuhukom ug mga maalamong tawo nga mag-alagad sa tanang katawhan sa unahan sa Suba, ug mag-alagad kang bisan kinsa nga nasayod sa balaod sa imong Dios. Kinahanglan tudloan mo usab kadtong mga wala masayod sa balaod.
“Ezra, your God has enabled you to become very wise. Using that wisdom, appoint men in the province west of the [Euphrates] River who will judge cases involving the people, and men who will judge cases involving the government. You must appoint men who know the laws of your God. All of you must teach God’s laws to others who do not know them.
26 Siloti ang bisan kinsa nga dili hingpit nga motuman sa mga balaod sa Dios ug sa mga balaod sa hari, pinaagi sa kamatayon, pagpahawa, pagbawi sa ilang mga kabtangan, o sa pagbilanggo.”
Everyone who does not obey God’s laws or the laws of my government must be punished severely. Some of them will be executed, some will be put in prison, some will be sent out of the country or have all their property taken away from them.”
27 Miingon si Esdras, “Dalaygon si Yahweh, ang Dios sa among mga katigulangan, nga nagpahiluna niining tanan sa kasingkasing sa hari aron pagpatahom sa balay ni Yahweh sa Jerusalem,
[Because King Artaxerxes was very kind like that, I said], “Praise Yahweh, the God whom our ancestors [worshiped/belonged to]! He has caused the king to want to honor the temple of Yahweh in Jerusalem.
28 ug siya mao ang naghatag sa matinud-anong kasabotan nganhi kanako sa atubangan sa hari, sa iyang mga magtatambag, ug sa tanan niyang mga bantogang opisyal. Gilig-on ako pinaagi sa tabang ni Yahweh nga akong Dios, ug gitigom ko ang mga pangulo gikan sa Israel aron mokuyog kanako.”
Because God was very kind to me, the king and all his advisors and all his powerful officials have also been kind to me. So, because God has helped me, I have become encouraged, and I have [been able to] persuade some of the Israeli leaders to go up to Jerusalem with me.”
