Esdras 6
1 Busa nagsugo si Haring Dario nga susihon ang balay tipiganan sa Babilonia.
[Later] Darius [became the ruler of the Persian Empire. When the enemies of the Israelis forced them to stop rebuilding the temple, the Persian officials sent a message to King Darius. They asked him to] search the records in the (archives/government records), in the building where the king stored the important documents, [to find out whether King Cyrus had authorized that the temple should be rebuilt].
2 Ngadto sa lig-on nga siyudad sa Ecbatana didto sa Media diin nakaplagan ang basahon; mao kini ang nahisulat sa talaan:
[The king commanded someone to search there, but those documents were not there in Babylon]. They found a scroll at the fort in Ecbatana, in Media province, [that contained the information that they wanted to know]. This is what was written on that scroll:
3 Sa unang tuig sa paghari ni Haring Ciro, naghatag si Ciro ug kasugoan mahitungod sa balay sa Dios sa Jerusalem: 'Pagatukoron pag-usab ang balay ingon nga dapit sa paghalad. 'Ipahimutang ang pundasyon. Nga ang katas-on 60 ka cubit ug ang kalapdon 60 ka cubit,
“During the first year that Cyrus [ruled the empire], he sent out a decree concerning the temple of God which is at Jerusalem. In the decree it was stated that a new temple must be built at the same place that [the Israeli people previously] had offered sacrifices, where the [original] foundation [of the first temple] was. The temple must be 90 feet high and 90 feet wide.
4 uban sa tulo ka laray sa dagkong mga bato ug laray sa bag-ong troso. Ug tugoti nga bayran ang kantidad pinaagi sa balay sa hari.
The building must be made from large stones. After putting down three layers of stones, a layer of timber must be put on top of them. This work will be paid for by money from my treasury.
5 Dad-a usab ang bulawan ug plata nga gipanag-iya sa balay sa Dios nga gidala ni Nabucodonosor gikan sa templo sa Jerusalem ngadto sa templo sa Babilonia. Ipadala kini ngadto sa Jerusalem ug ibutang sila sa balay sa Dios.'
Also, the gold and silver utensils that King Nebuchadnezzar took from the temple of God in Jerusalem and brought to Babylon must be taken back to Jerusalem. They must be put in God’s temple just as they were in the previous temple.”
6 Karon ipahilayo si Tatenai, si Setar Bosenai, ug ang imong kauban nga mga opisyal nga anaa sa tabok sa Suba.
After reading this, King Darius sent this message [to the leaders of the Israeli people’s enemies in Jerusalem]: “This is a message for Tattenai, the governor of the province west of the [Euphrates] River, and for [his assistant] Shethar-Bozenai, and for all your colleagues: Stay away from that area!
7 Pasagdi ang bulohaton niining balay sa Dios. Ang gobernador ug ang mga pangulo sa Judio maoy magtukod sa balay sa Dios sa maong dapit.
Do not (interfere with/hinder) the work of building the temple of God! The temple must be rebuilt at the same place where the former temple was. And do not hinder the governor of the Jews and the elders of the Jews [while they are doing this work].
8 Nagmando ako nga kinahanglan inyo kining buhaton alang niining mga pangulo sa mga Judio nga magtukod niining balay sa Dios: Ang suhol nga gidalit gikan sa hari sa tabok sa Suba maoy gamiton aron ibayad niining mga tawhana aron dili sila moundang sa ilang pagtrabaho.
“Furthermore, I declare that you must help these leaders of the Jews as they rebuild this temple of God [by giving them funds for the building work].
9 Bisan unsa ang gikinahanglan—mga nati nga laking baka, torong karnero, o nating karnero alang sa halad sinunog ngadto sa Dios sa Langit, trigo, asin, bino o lana sumala sa mando sa mga pari sa Jerusalem—ayaw pakyasa ang paghatag niining mga butanga ngadto kanila sa matag-adlaw.
“The Jewish priests in Jerusalem need young bulls and rams and lambs to sacrifice as they make burned offerings to the God of heaven. You must give them the animals that they need. Also, you must be certain to give them the wheat, salt, wine, and [olive] oil that they need each day [for those sacrifices].
10 Buhata kini aron dad-on nila ang halad ngadto sa Dios sa Langit ug pag-ampo alang kanako, ang hari, ug sa akong mga anak nga lalaki.
If you do that, the Jewish priests will be able to offer sacrifices that please the God who is in heaven, and they will pray that God will bless me and my sons.
11 Nagamando ako nga kung si binsa kinsa ang mosupak niining kasugoan, kinahanglan nga ipabunlot ang sakbayan sa iyang balay ug bitayon gayod siya niini. Ang iyang balay mahimo gayod nga nagkatipun-og nga basura tungod niini.
“If anyone disobeys this decree, [my soldiers] will pull a beam from his house. Then [after they sharpen one end of the beam, ] they will lift that man up and impale him on that beam. Then they will [completely destroy that man’s house until only] a pile of rubble is left.
12 Pukanon unta sa Dios nga buhi ang si bisan kinsa nga hari ug ang katawhan nga mosupak niining balay sa Dios sa Jerusalem. Ako, si Dario, nagamando niini. Mahitabo unta kini nga makugihon!”
God has chosen [that city of] Jerusalem as the place where people will honor him [MTY]. What I desire is that he will get rid of any king or any nation that tries to change this decree or tries to destroy that temple in Jerusalem. I, Darius, have made this decree. It must be obeyed quickly and thoroughly.”
13 Unya si Tatenai, si Setar Bosenai, ug ang ilang mga kaubanan mibuhat sa tanan nga gisugo ni Haring Dario.
Tattenai, the governor of the province, and [his assistant] Shethar-Bozenai and their colleagues [read the message and] immediately obeyed the decree of King Darius.
14 Busa ang mga pangulo sa Judio mitukod sa paagi sa gitudlo ni Hageo ug ni Zecarias pinaagi sa pagpanagna. Ilang gitukod sumala sa gisugo sa kasugoan sa Dios sa Israel ug si Ciro, si Dario ug si Artajerjes, ang mga hari sa Persia.
So the Jewish leaders continued their work [of rebuilding the temple]. They were greatly encouraged by the messages that the prophets Haggai and Zechariah preached. The Israelis continued building the temple, just like God had commanded them to do and like King Cyrus had decreed.
15 Ang balay nahuman sa ikatulo ka adlaw sa bulan sa Adar, sa ikaunom ka tuig sa paghari ni Haring Dario.
They finished building it on March 12, during the sixth year that King Darius [ruled].
16 Ang mga Israelita, mga pari, mga Levita, ug ang uban pang mga dinakpan nagsaulog nga malipayon alang sa paghalad niining balay sa Dios.
Then the priests and the Levites and all the other Israeli people who had returned from Babylon very joyfully dedicated the temple.
17 Naghalad sila ug 100 ka mga laking baka, 100 ka gatos ka mga torong karnero ug 400 ka nating karnero alang sa paghalad sa balay sa Dios. Dose ka mga lalaking kanding gihalad usab ingon nga halad sa sala sa tibuok Israel, usa sa matag tribo sa Israel.
During [the ceremony to] dedicate the temple, they sacrificed 100 young bulls, 200 rams, and 400 lambs. They also sacrificed twelve male goats as an offering in order that [God would forgive] the sins of the people of the twelve tribes of Israel.
18 Gitahasan usab nila ang mga pari ug ang mga Levita sa pagpamuhat sa pag-alagad sa Dios sa Jerusalem, ingon nga kini gisulat sa Libro ni Moises.
Then the priests and Levites were divided into groups that would [take turns to] serve at the temple. They did this according to what Moses had written [many years previously] in the laws [that he wrote].
19 Busa kadtong mga nabihag nagsaulog sa pagsaylo sa ika-katorse ka adlaw sa unang bulan.
On April 21, the Jews who had returned from Babylon celebrated the Passover Festival.
20 Ang tanang mga pari ug mga Levita naghinlo sa ilang kaugalingon ug nag-ihaw sila sa mga ihalad sa Pagsaylo alang sa tanang gibihag, lakip ang ilang mga kaugalingon.
[To qualify themselves for offering the sacrifices], the priests and Levites had already purified themselves by performing certain rituals. Then they slaughtered the lambs for the benefit of all the people who had returned from Babylon, for the other priests, and for themselves.
21 Ang mga Israelita nga nagkaon sa pipila ka karne mao kadtong nahibalik gikan sa pagkabihag ug gilain ang ilang kaugalingon gikan sa kahugawan sa katawhan sa yuta ug nangita kang Yahweh, ang Dios sa Israel.
Those who had returned from Babylon and the other people in that land who had turned away from their immoral practices in order to worship Yahweh, the God of the Israeli people, ate the Passover meal.
22 Malipayon silang nagsaulog sa Pista sa Pan nga Walay Patubo sulod sa pito ka adlaw, kay gihatagan man sila ug kalipay ug giusab ang kasingkasing sa hari sa Asiria aron lig-onon ang ilang mga kamot sa pagtrabaho sa iyang balay, ang balay sa Dios sa Israel.
They celebrated the Unleavened Bread Festival of [Eating] Unleavened Bread for seven days. The Israeli people throughout the land were joyful because Yahweh had changed the attitude of the king of Assyria toward them, and as a result, the king had helped them to rebuild the temple of God, the one whom they [worshiped].
