Ezequiel 31
1 Nahitabo kini sa ikanapulo ug usa ka tuig, sa ikatulo nga bulan, sa unang adlaw sa bulan, nga miabot kanako ang pulong ni Yahweh, nga nag-ingon,
Almost eleven years [after we had been taken to Babylonia], on the first day of the third month [of that year], Yahweh gave me another message. He said,
2 “Anak sa tawo, isulti ngadto sa Paraon, ang hari sa Ehipto, ug sa iyang katawhan nga nakapalibot kaniya, 'Sa imong kabantog, kang kinsa ka man nahisama?
“You human, say to the King of Egypt and all of his people, ‘[You think that] there is [RHQ, IRO] no country whose power is as great as the power of your country.
3 Tan-awa! Ang Asiria mao ang sedro sa Lebanon nga may maanyag nga mga sanga, nga naghatag ug landong sa kalasangan, ug ang kinatas-an, ug ang mga sanga niini mao ang nagporma sa tumoy sa kahoy.
You think that your country is as great as Assyria was: Assyria was previously like [MET] a tall cedar tree in Lebanon; [it was as though] it had big beautiful branches that provided shade for [other trees in] the forest. It was very tall; its top was above the leaves of the other trees.
4 Daghang tubig ang nakapahimo niini nga taas; gipadako kini sa lalom nga katubigan. Nagdagayday ang mga suba sa tanang bahin niini, tungod kay ang ilang mga tuboran miabot ngadto sa tanang kahoy sa kaumahan.
Water came from deep springs, and as a result that cedar tree grew tall and very green. Then water flowed around the base of the tree into channels that took water to other nearby trees.
5 Ang hilabihan nga kataas niini mas labaw pa sa bisan unsang ubang kahoy nga anaa sa uma, ug midaghan pag-ayo ang mga sanga niini; nanag-as ang mga sanga niini tungod sa mga tubig samtang nagtubo kini.
That huge tree grew very tall, higher than all the other trees around it. Its branches grew very thick and long [DOU] because of the abundant water [at the base of the tree].
6 Ang matag langgam sa kalangitan nagsalag sa mga sanga niini, samtang nanganak ang mga buhing binuhat sa uma ubos sa mga kadahonan niini. Nagpuyo ubos sa landong niini ang daghang kanasoran.
Birds built their nests in the branches, and wild animals gave birth to their babies under those branches. [And it was as though people of] all the great nations lived in the shade of that tree.
7 Tungod kay matahom kaayo ang iyang kabantog ug ang kataas sa mga sanga niini, tungod kay nahimutang ang gamot niini sa daghang katubigan.
It was majestic and beautiful; its branches spread out widely because the roots of the tree grew down into the ground where there was a plentiful supply of water.
8 Ang mga sedro nga anaa sa tanaman sa Dios. Walay kahoy nga mga sepros nga makatandi sa mga sanga niini, ug dili makatupong ang bisan unsa nga kahoy sa mga sanga niini. Walay laing kahoy didto sa tanaman sa Dios nga sama kaanyag niini.
The cedar trees in my garden [in Eden] were not as great as that tree, and the branches of the pine/cypress trees were not as long and thick as the branches of that cedar tree. And the branches of the plane trees were not as long and thick, either. No tree in my garden was as beautiful as that cedar tree.
9 Gihimo ko kining matahom nga may daghang mga sanga ug nasina ang tanang mga kahoy sa Eden nga anaa sa tanaman sa Dios.
Because I caused that tree to become very beautiful with its magnificent green branches, [all the leaders of other countries represented by] [MET] those other trees in Eden envied [the country represented by] that tree.’
10 Busa miingon ang Yahweh nga Ginoo niini: Tungod kay taas kini, ug gipahimutang niini ang ibabaw sa kahoy taliwala sa iyang mga sanga, gipataas niini ang kasingkasing niini tungod sa iyang kataas.
Therefore, this is what I, Yahweh the Lord, say: ‘That tree, which [represents Assyria], grew very tall, and its top was higher than the other trees, and it became very proud because of being very tall.
11 Gihatag ko na kini didto sa kamot sa usa ka gamhanan sa kanasoran, aron buhaton kung unsa ang angay sa pagkadaotan niini. Gilabay ko na kini.
Therefore, I enabled another mighty nation to conquer it and to destroy it as it deserved to be destroyed. I have already discarded it.
12 Gipamutol kini sa mga langyaw nga gikahadlokan sa tanang kanasoran ug gibiyaan aron mamatay. Nangahulog ang mga sanga niini ngadto sa kabukiran ug sa tanang mga walog, ug nagkatag ang mga bali nga sanga niini sa tanan nga suba sa yuta. Unya mobiya ang tanang kanasoran sa kalibotan nga mipasilong sa landong niini ug mipalayo sila gikan niini.
A foreign army, one that has caused people of other nations to be terrified, cut it down and left it. Its branches fell on the mountains and in the valleys. Some of its branches lay broken in all the ravines in the land. All the people of other nations came out from being under its shade and left it.
13 Mipahulay ang tanang kalanggaman sa kawanangan diha sa mga punoan sa kahoy nga natumba, ug nangadto sa mga sanga niini ang matag mananap sa kaumahan.
Birds (settled/went to live) on the fallen tree, and wild animals lived among its branches.
14 Nahitabo kini aron wala nay laing kahoy nga motubo pinaagi sa tubig ang mopataas sa ilang mga kadahonan nga sama katag-as sa kinatas-ang mga kahoy, ug nga wala nay laing kahoy nga motubo daplin sa katubigan ang makaabot sa maong katag-ason. Ang tanan kanila gitagana sa kamatayon, ngadto sa ilalom sa yuta, uban sa mga anak sa katawhan, uban niadtong miadto ilalom sa bung-aw.
The result of what I have done is that no other trees, even if they have plenty of water, will ever grow very high and become proud, and lift their tops above the branches of other trees. I do not want any other tree to grow high like that cedar tree did; trees will all certainly die and decay in the ground, like people die and go down to their graves.’
15 Miingon niini si Yahweh nga Ginoo: Sa adlaw nga miadto ang sedro sa Sheol nagdala ako ug kasub-anan ngadto sa kalibotan. Gitabonan ko ang lalom nga katubigan nga anaa niini, ug gipahubas ko ang kadagatan. Gipahubas ko ang dakong katubigan, ug nagdala ako ug pagbangotan ngadto sa Lebanon alang kaniya. Busa nagsubo ang tanang mga kahoy diha sa kaumahan tungod niini. (Sheol h7585)
This is what I, Yahweh the Lord, say: ‘When that great tree was cut down, [it was as though] the springs that watered it mourned for it, because I caused the plentiful water [from the springs] to dry up. I caused [the mountains in] Lebanon to become black, and all the trees there to wither. (Sheol h7585)
16 Nagdala ako ug pagpangurog ngadto sa kanasoran diha sa tingog sa pagkapukan niini, sa dihang gilabay ko kini ngadto sa Sheol uban niadtong mikanaog didto sa bangag. Busa gihupay ko ang tanang mga kahoy sa Eden didto sa pinakaubos nga bahin sa kalibotan. Mao kini ang pinili ug labing maayo nga mga kahoy sa Lebanon; ang mga kahoy nga misuyop sa katubigan. (Sheol h7585)
I caused the people of other nations to tremble when they heard that tree fall to the ground. [They realized] that it would decay, like all people who die and are buried decay. And all the [leaders of other countries represented by] other beautiful trees in my garden in Eden and in Lebanon, were like beautiful trees [that were very proud]. They were ones which had roots that grew down deep into the [ground where there was plenty of] water. They were comforted when [the king represented by] [MET] that cedar tree was there with them in the place where the dead people are. (Sheol h7585)
17 Tungod kay miadto usab sila uban niini sa Sheol, ngadto sa gipatay pinaagi sa espada. Mao kini ang iyang kusgan nga bukton, kadtong mga nasod nga namuyo sa landong niini. (Sheol h7585)
The [leaders of other countries represented by] [MET] trees that grew in the shade of the huge tree, [the allies of] the great nation [that the cedar tree represents], had also joined those who had been killed by the sword and gone down to where the dead people are. (Sheol h7585)
18 Kang kinsa man sa mga kahoy sa Eden ang makatupong sa imong himaya ug kabantog? Tungod kay pagatumbahon ka uban sa mga kahoy sa Eden ngadto sa kinahiladman nga mga bahin sa kalibotan uban niadtong mga dili tinuli; magpuyo ka uban niadtong gipamatay pinaagi sa espada.' Mao kini si Paraon ug ang tanan niyang katawhan— mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo.”
[This parable is about you] people of Egypt. [You think that] [RHQ, IRO] there is no other nation that is as great and glorious as yours is. But your nation will also be destroyed, [as Assyria was], along with those other nations. Your people will be there among the other people who are not fit to worship me, people who have been killed by their enemies’ swords. That is what will happen to the king of Egypt and all his people. [That will surely happen because] I, Yahweh, [have predicted it].’”
