Ezequiel 18
1 Miabot ang pulong ni Yahweh kanako pag-usab, nga nag-ingon,
Then the word of the LORD came to me, saying,
2 “Unsa man ang buot mong ipasabot, ikaw nga migamit niini nga panultihon mahitungod sa yuta sa Israel ug miingon, 'Nikaon ang mga amahan ug aslom nga mga ubas, ug ang gingilohan ug mga ngipon mao ang mga bata'?
“What do you people mean by quoting this proverb about the land of Israel: ‘The fathers have eaten sour grapes, and the teeth of the children are set on edge’?
3 Ingon nga ako buhi, mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo—wala na gayoy higayon alang kaninyo sa paggamit niini nga mga panultihon diha sa Israel.
As surely as I live, declares the Lord GOD, you will no longer quote this proverb in Israel.
4 Tan-awa! Akoa ang matag kinabuhi—ang kinabuhi sa amahan ingon man usab ang kinabuhi sa anak nga lalaki, akoa sila! Ang kalag nga nakasala mao ang mamatay!
Behold, every soul belongs to Me; both father and son are Mine. The soul who sins is the one who will die.
5 Unsa man ang ikasulti mahitungod sa tawong matarong ug nagpahamtang sa pagkamakiangayon ug pagkamatarong—
Now suppose a man is righteous and does what is just and right:
6 kung dili siya mokaon ibabaw sa mga kabukiran o iyahat ang iyang mga mata ngadto sa mga diosdios sa panimalay sa Israel, ug kung wala niya gihugawan ang asawa sa iyang silingan, ni agdahon ang babaye panahon sa iyang regla, matarong ba siya nga tawo?
He does not eat at the mountain or look to the idols of the house of Israel. He does not defile his neighbor’s wife or approach a woman during her period.
7 Unsa man ang ikaingon mahitungod sa tawong wala midaugdaog ni bisan kinsa, ug ginabalik niya ngadto sa nakautang ang garantiya alang sa utang, ug wala siya nangawat apan gihatag niya ang iyang pagkaon ngadto sa mga gigutom ug gibistihan niya ang hubo, matarong ba siya nga tawo?
He does not oppress another, but restores the pledge to the debtor. He does not commit robbery, but gives his bread to the hungry and covers the naked with clothing.
8 Unsa man ang ikaingon mahitungod sa tawo nga wala magpatubo sa hilabihan alang sa kwarta nga iyang gipautang, ug wala kaayo siya magpaginansiya sa iyang gibaligya? Gikaingon na nga ginapahamtang niya ang iyang pagkamakiangayon ug nagmatinud-anon siya taliwala sa katawhan.
He does not engage in usury or take excess interest, but he withholds his hand from iniquity and executes true justice between men.
9 Kung kanang tawhana naglakaw sa akong mga balaod ug nagtuman nga matinud-anon sa akong mga kasugoan, nan mao kini ang saad alang niining tawong matarong: Mabuhi gayod siya! —mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo.
He follows My statutes and faithfully keeps My ordinances. That man is righteous; surely he will live,
10 Apan kung aduna siyay anak nga lalaki nga bangis nga nagpaagas ug dugo ug nagbuhat niining daghang mga butang nga nalista dinhi,
Now suppose that man has a violent son, who sheds blood or does any of these things,
11 bisan pa ug wala nagbuhat ang iyang amahan niining mga butanga, apan mikaon siya didto sa kabukiran ug gihugawan niya ang asawa sa iyang silingan, unsa man ang ikaingon mahitungod kaniya?
though the father has done none of them: Indeed, the son eats at the mountain and defiles his neighbor’s wife.
12 Gidaugdaog niining tawhana ang mga kabos ug mga nanginahanglan, ug nagapangilog ug nagapangawat siya, ug wala niya ginabalik ang gisaad nga ihatag, ug giyahat niya ang iyang mga mata ngadto sa mga diosdios ug nagbuhat ug malaw-ay nga mga binuhatan,
He oppresses the poor and needy; he commits robbery and does not restore a pledge. He lifts his eyes to idols; he commits abominations.
13 ug nagapatubo siya ug taas kaayo sa kwarta nga iyang gipahulam, ug nagpaginansiya siya ug dako sa iyang ginabaligya, kinahanglan ba nga mabuhi kanang tawhana? Dili gayod! Mamatay gayod siya ug maanaa gayod kaniya ang iyang dugo tungod kay gibuhat man niya kining malaw-ay nga mga butang.
He engages in usury and takes excess interest. Will this son live? He will not! Since he has committed all these abominations, he will surely die; his blood will be on his own head.
14 Apan tan-awa! Pananglitan adunay usa ka tawo nga adunay anak nga lalaki, ug nakita sa iyang anak nga lalaki ang tanang sala nga nabuhat sa iyang amahan, ug bisan tuod nga nakita niya kini, wala niya buhata kadtong mga butanga.
Now suppose this son has a son who sees all the sins his father has committed, considers them, and does not do likewise:
15 Wala mikaon ang anak nga lalaki ibabaw sa kabukiran, ug wala niya giyahat ang iyang mga mata ngadto sa mga diosdios sa panimalay sa Israel, ug wala niya gihugawan ang asawa sa iyang silingan, unsa man ang ikaingon mahitungod kaniya?
He does not eat at the mountain or look to the idols of the house of Israel. He does not defile his neighbor’s wife.
16 Walay bisan usa nga gidaugdaog kanang anak nga lalaki, o mikuha sa gisaad nga ihatag o nangawat ug mga butang, apan naghatag hinuon siya ug pagkaon ngadto sa mga gigutom ug gibistihan ang hubo.
He does not oppress another, or retain a pledge, or commit robbery. He gives his bread to the hungry and covers the naked with clothing.
17 Wala magdaugdaog kanang anak nga lalaki ni bisan kinsa o hilabihan nga nagapatubo o nagpaginansiya ug dako alang sa utang, apan gituman niya ang akong kasugoan ug naglakaw sumala sa akong mga balaod; dili mamatay kanang anak nga lalaki alang sa sala sa iyang amahan: Mabuhi gayod siya!
He withholds his hand from harming the poor and takes no interest or usury. He keeps My ordinances and follows My statutes. Such a man will not die for his father’s iniquity. He will surely live.
18 Sanglit gidaugdaog man sa iyang amahan ang ubang tawo pinaagi sa pagpanguha ug gikawatan ang iyang igsoong lalaki, ug nagbuhat ug dili maayo taliwala sa iyang katawhan—tan-awa, mamatay siya tungod sa iyang mga sala.
As for his father, he will die for his own iniquity, because he practiced extortion, robbed his brother, and did what was wrong among his people.
19 Apan moingon kamo, 'Nganong dili man silotan ang anak nga lalaki sa sala sa iyang amahan?' Tungod kay nagmakiangayon man ang anak nga lalaki ug matarong ug nagtuman sa tanan nakong balaod; gibuhat niya kini. Mabuhi gayod siya!
Yet you may ask, ‘Why shouldn’t the son bear the iniquity of his father?’ Since the son has done what is just and right, carefully observing all My statutes, he will surely live.
20 Ang tawo nga nakasala, siya mao ang mamatay. Dili silotan ang anak nga lalaki sa sala sa iyang amahan, ug dili silotan ang amahan sa sala sa iyang anak nga lalaki. Anihon sa tawong matarong ang iyang pagkamatarong, ug anihon sa tawong daotan ang kaalaotan.
The soul who sins is the one who will die. A son will not bear the iniquity of his father, and a father will not bear the iniquity of his son. The righteousness of the righteous man will fall upon him, and the wickedness of the wicked man will fall upon him.
21 Apan kung mobiya ang tawong daotan gikan sa tanang sala nga iyang nabuhat, ug tumanon ang tanan nakong mga balaod ug buhaton ang pagkamakiangayon ug ang pagkamatarong, unya mabuhi gayod siya ug dili mamatay.
But if the wicked man turns from all the sins he has committed, keeps all My statutes, and does what is just and right, he will surely live; he will not die.
22 Dili na hinumdoman batok kaniya ang tanang sala nga iyang nabuhat. Mabuhi siya pinaagi sa matarong niyang binuhatan.
None of the transgressions he has committed will be held against him. Because of the righteousness he has practiced, he will live.
23 Magmaya ba gayod ako diha sa kamatayon sa daotan—mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo—ug sa dili niya pagbiya gikan sa daotan niyang binuhatan aron nga mabuhi siya?
Do I take any pleasure in the death of the wicked? declares the Lord GOD. Wouldn’t I prefer that he turn from his ways and live?
24 Apan kung mobiya ang tawong matarong gikan sa iyang pagkamatarong ug nagbuhat ug mga sala ug nagbuhat ug malaw-ay sama sa gibuhat sa tawong daotan, unya mabuhi ba siya? Kalimtan na ang tanang matarong nga iyang gibuhat sa dihang nagbudhi siya kanako pinaagi sa iyang pagluib. Busa mamatay siya sa mga sala nga iyang nabuhat.
But if a righteous man turns from his righteousness and practices iniquity, committing the same abominations as the wicked, will he live? None of the righteous acts he did will be remembered. Because of the unfaithfulness and sin he has committed, he will die.
25 Apan moingon kamo, 'Dili makiangayon ang pamaagi sa Ginoo!' Paminaw, panimalay sa Israel! Dili ba makiangayon ang akong mga pamaagi? Dili ba ang inyoha mang pamaagi ang dili makiangayon?
Yet you say, ‘The way of the Lord is not just.’ Hear now, O house of Israel: Is it My way that is unjust? Is it not your ways that are unjust?
26 Sa dihang mobiya ang tawong matarong gikan sa iyang pagkamatarong, ug mobuhat ug sala ug mamatay tungod niini, nan mamatay siya sa sala nga iyang nabuhat.
If a righteous man turns from his righteousness and practices iniquity, he will die for this. He will die because of the iniquity he has committed.
27 Apan kung mobiya ang tawong daotan gikan sa iyang pagkadaotan ug nagbuhat nga makiangayon ug matarong, nan maluwas niya ang iyang kinabuhi.
But if a wicked man turns from the wickedness he has committed and does what is just and right, he will save his life.
28 Tungod kay nakita ug mibiya siya gikan sa tanang sala nga iyang nabuhat. Mabuhi gayod siya, ug dili siya mamatay.
Because he considered and turned from all the transgressions he had committed, he will surely live; he will not die.
29 Apan miingon ang panimalay sa Israel, 'Dili makiangayon ang pamaagi sa Ginoo!' Nganong dili man makiangayon ang akong pamaagi, panimalay sa Israel? Ang inyohang mga pamaagi ang dili makiangayon.
Yet the house of Israel says, ‘The way of the Lord is not just.’ Are My ways unjust, O house of Israel? Is it not your ways that are unjust?
30 Busa hukman ko ang matag usa diha kaninyo sumala sa iyang mga pamaagi, panimalay sa Israel! —mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo. Paghinulsol ug pagbiya gikan sa tanan ninyong mga sala aron nga dili kini mahimong kapandolan sa sala batok kaninyo.
Therefore, O house of Israel, I will judge you, each according to his ways, declares the Lord GOD. Repent and turn from all your transgressions, so that your iniquity will not become your downfall.
31 Biyai ang tanang mga sala nga inyong nabuhat; bag-oha ang inyong kasingkasing ug espiritu. Nganong kinahanglan man kamong mamatay, panimalay sa Israel?
Cast away from yourselves all the transgressions you have committed, and fashion for yourselves a new heart and a new spirit. Why should you die, O house of Israel?
32 Kay wala ko gikalipay ang kamatayon sa usa ka tawo—mao kini ang gipahayag ni Yahweh nga Ginoo—busa paghinulsol aron nga mabuhi!”
For I take no pleasure in anyone’s death, declares the Lord GOD. So repent and live!
