Exodo 22

1 Kung ang usa ka tawo mangawat ug usa ka torong baka o karnero ug ihawon kini ug ibaligya, nan bayran niya ug lima ka torong baka alang sa usa ka torong baka, ug ang upat ka karnero alang niadtong usa ka karnero.

If a man shall steal an ox, or a sheep, and kill it, or sell it, he shall pay five oxen for an ox, and four sheep for a sheep.

2 Kung ang kawatan nasakpan nga nanglungkab sa balay aron makasulod, ug kung siya masamaran ug maoy hinungdan nga mamatay siya, niana nga kahimtang walay sala ang si bisan kinsa nga makapatay kaniya.

If the thief is found breaking in, and be smitten so that he dies, there shall be no bloodguiltiness for him.

3 Apan kung misubang na ang adlaw ayha siya makasulod, sad-an ang tawo nga makapatay kaniya. Ug ang kawatan kinahanglan nga magbayad. Apan kung wala gayod siyay ikabayad, nan ibaligya siya tungod sa iyang gikawat.

If the sun be risen upon him, there shall be bloodguiltiness for him. A thief shall make restitution. If he has nothing, then he shall be sold for his theft.

4 Apan kung ang kinawat nga mananap mahikaplagan nga anaa sulod sa iyang gipanag-iyahan, bisan pa kung usa kini ka torong baka, asno, o karnero, bayran niya kini ug duha ka pilo.

If the theft is found in his hand alive, whether it be ox, or donkey, or sheep, he shall pay double.

5 Kung ang usa ka tawo magpasibsib sa iyang kahayopan sa iyang uma o sa kaparasan, ug gibuhian ang iyang mga mananap, ug nanibsib kini sa uma sa ubang tawo, kinahanglan bayran niya kini gikan sa labing maayong abot sa iyang uma, ug sa labing maayo sa iyang kaparasan.

If a man shall cause a field or vineyard to be eaten, and shall let his beast loose, and it feeds in another man's field, he shall make restitution of the best of his own field, and of the best of his own vineyard.

6 Ug kung adunay sunog ug mikuyanap sa katunokan ug hinungdan nga mangasunog ang binugkos nga mga trigo, o nanindog nga trigo, o masunog ang uma, ang tawo nga nagpasiugda sa maong sunog magabayad gayod.

If fire breaks out, and catches in thorns, so that the shocks of grain, or the standing grain, or the field are consumed, he who kindled the fire shall surely make restitution.

7 Kung ipiyal sa usa ka tawo ang salapi o katigayonan ngadto sa iyang silingan aron tipigan, ug kung kawaton kini didto sa balay sa maong tawo, kung makaplagan ang kawatan, kanang kawatan magbayad ug duha ka pilo.

If a man shall deliver to his neighbor money or stuff to keep, and it be stolen out of the man's house, if the thief be found, he shall pay double.

8 Apan kung ang kawatan dili makaplagan, kinahanglan moadto ang tag-iya sa maong balay sa mga maghuhukom ug makisayod kung nanghilabot ba siya ngadto sa katigayonan sa iyang silingan.

If the thief is not found, then the master of the house shall come near to God, to see whether he has not put his hand to his neighbor's goods.

9 Kay ang matag panaglalis mahitungod sa usa ka butang, bisan sa torong baka, sa asno, sa karnero, sa bisti, o sa bisan unsa nga nawalang butang nga gisulti sa tawo, “Akoa kini,” ang matag usa moadto sa mga maghuhukom. Ang tawo nga makaplagan sa maghuhukom nga sad-an kinahanglang mobayad ug duha ka pilo ngadto sa iyang silingan.

For every matter of trespass, whether it be for ox, for donkey, for sheep, for raiment, or for any manner of lost thing, of which a man says, This is it, the case of both parties shall come before God. He whom God shall condemn shall pay double to his neighbor.

10 Kung ipiyal sa usa ka tawo ngadto sa iyang isigkatawo ang asno, torong baka, karnero, o bisan unsang mananap aron alimahan, ug kung mamatay kini o masamdan o pagaabogon kini nga walay makakita,

If a man delivers to his neighbor a donkey, or an ox, or a sheep, or any beast, to keep, and it dies, or be hurt, or driven away, no man seeing it,

11 ang panumpa ngadto kang Yahweh magpataliwala kanilang duha, bisan paman o walay usa ka tawo nga nanghilabot ngadto sa bahandi sa iyang isigkatawo. Kinahanglan nga dawaton kini sa tag-iya, ug ang usa dili magbayad.

the oath of Jehovah shall be between them both, whether he has not put his hand to his neighbor's goods. And the owner of it shall accept it, and he shall not make restitution.

12 Apan kung gikawat kini gikan kaniya, kinahanglan mobayad siya sa tag-iya niini.

But if it is stolen from him, he shall make restitution to the owner of it.

13 Kung gikuniskunis ang mananap, ipadala kini kaniya ngadto sa tag-iya ingon nga pagpamatuod. Dili siya magabayad niadtong nakuniskunis na.

If it is torn in pieces, let him bring it for evidence. He shall not make good that which was torn.

14 Kung ang usa ka tawo manghulam sa bisan unsang mananap sa iyang isigkatawo ug nasamdan ang mananap o mamatay nga wala didto ang tag-iya, kinahanglan bayaran gayod sa tawo ang nahulam.

And if a man borrows anything of his neighbor, and it be hurt, or die, the owner of it not being with it, he shall surely make restitution.

15 Apan kung ang tag-iya anaa didto, walay bayran ang maong tawo; kung ang mananap inabangan, bayran kini sa iyang suhol.

If the owner of it is with it, he shall not make it good. If it be a hired thing, it came for its hire.

16 Kung manintal ang usa ka lalaki sa usa ka ulay nga dili pa kinasal, ug kung makigdulog siya kaniya, kinahanglan nga minyoan gayod niya siya pinaagi sa pagbayad sa babaye ug bugay nga gikinahanglan alang niini.

And if a man entices a virgin who is not betrothed, and lies with her, he shall surely pay a dowry for her to be his wife.

17 Ug kung ang iyang amahan magdumili gayod sa pagpaminyo kaniya ngadto sa lalaki, magbayad gayod siya ug salapi sumala sa bugay alang sa mga ulay.

If her father utterly refuses to give her to him, he shall pay money according to the dowry of virgins.

18 Ayaw gayod ninyo tugoti nga mabuhi ang babayeng diwatahan.

Thou shall not allow a sorceress to live.

19 Si bisan kinsa nga makigdulog sa mananap pagapatyon gayod.

Whoever lies with a beast shall surely be put to death.

20 Si bisan kinsa nga mohalad ngadto sa laing dios gawas kang Yahweh pagalaglagon gayod.

He who sacrifices to any god, except to Jehovah only, shall be utterly destroyed.

21 Ayaw ninyo limbongi o daogdaoga ang mga langyaw, kay mga langaw kamo sa yuta sa Ehipto.

And thou shall not wrong a sojourner, neither shall thou oppress him, for ye were sojourners in the land of Egypt.

22 Ayaw ninyo daogdaoga ang mga balo o mga ilo.

Ye shall not afflict any widow, or fatherless child.

23 Kung sakiton ninyo sila sa bisan unsang paagi, ug kung makitabang sila kanako, paminawon ko gayod ang ilang pagpangaliyupo.

If thou afflict them at all, and they cry at all to me, I will surely hear their cry,

24 Magadilaab ang akong kasuko, ug patyon ko kamo pinaagi sa akong espada; ang inyong mga asawa mangabalo, ug ang inyong mga anak mangailo.

and my wrath shall grow hot, and I will kill you with the sword, and your wives shall be widows, and your sons fatherless.

25 Kung magpautang kamo ug salapi sa akong katawhan diha kaninyo nga mga kabos, ayaw kamo sa patanto sama sa tigpautang o magpatubo ngadto kaniya.

If thou lend money to any of my people with thee who is poor, thou shall not be to him as a creditor, neither shall ye lay upon him interest.

26 Kung kuhaon ninyo ang bisti sa inyong isigkatawo ingon nga panaad, ibalik mo kini sa dili pa mosalop ang adlaw,

If thou at all take thy neighbor's garment to pledge, thou shall restore it to him before the sun goes down,

27 kay mao lamang kini ang iyang pangtabon; mao kini ang iyang bisti alang sa iyang lawas. Unsa nalang man ang iyang katulgan? Kung motawag siya kanako, paminawon ko siya, kay ako maluluy-on man.

for that is his only covering. It is his garment for his skin. How shall he sleep? And it shall come to pass, when he cries to me, that I will hear, for I am gracious.

28 Ayaw ako pasipad-i ang Dios, ni tunglohon ang magmamando sa inyong katawhan.

Thou shall not revile God, nor speak ill of a ruler of thy people.

29 Ayaw ninyo ihikaw ang halad gikan sa inyong abot o sa pugaanan sa bino. Kinahanglan nga ihalad ninyo kanako ang kamagulangan ninyong anak nga mga lalaki.

Thou shall not delay to offer from thy harvest, and from the outflow of thy presses. The firstborn of thy sons thou shall give to me.

30 Buhaton usab ninyo kana sa inyong mga baka ug sa inyong mga karnero. Sulod sa pito ka adlaw magpabilin sila sa ilang mga inahan, apan sa ikawalo nga adlaw kinahanglan nga ihatag ninyo sila kanako.

Likewise thou shall do with thine oxen, and with thy sheep. Seven days it shall be with its dam. On the eighth day thou shall give it me.

31 Mahimo kamong mga tawo nga gilain alang kanako. Busa dili kamo magakaon sa bisan unsang karne nga gikuniskunis sa mga mananap diha sa kapatagan. Hinuon, kinahanglan nga ilabay ninyo kini ngadto sa mga iro.

And ye shall be holy men to me. Therefore ye shall not eat any flesh that is torn of beasts in the field. Ye shall cast it to the dogs.