Exodo 21
1 “Karon mao kini ang mga balaod nga ipatuman mo kanila:
And these [are] the ordinances which you shall set before them.
2 'Kung mopalit kamo ug ulipon nga Hebreohanon, paalagara siya sulod sa unom ka tuig, ug sa ikapito nga tuig palakwa siya nga dili pabayron.
If you buy a Hebrew servant, six years shall he serve you, and in the seventh year he shall go forth free for nothing.
3 Kung ulitawo siya nga miabot, palakwa siyang mag-inusara; kung minyo siya, nan palakwa uban kaniya ang iyang asawa.
If he should have come in alone, he shall also go forth alone; and if his wife should have gone in together with him, his wife also shall go out.
4 Kung ang iyang agalon mihatag kaniya ug asawa unya nanganak alang kaniya ang iyang asawa sa mga anak nga lalaki o mga babaye, ang asawa ug ang iyang mga anak mapanag-iya sa iyang agalon, ug molakaw siya nga mag-inusara.
Moreover, if his master give him a wife, and she have [born] him sons or daughters, the wife and the children shall be his master's; and he shall go forth alone.
5 Apan kung mosulti gayod ang ulipon, “Gihigugma ko ang akong agalon, ang akong asawa, ug ang akong mga anak; dili ako mopahawa,”
And if the servant should answer and say, I love my master and wife and children, I will not go away free;
6 nan pagadad-on siya sa iyang agalon ngadto sa Dios. Kinahanglan dad-on siya sa iyang agalon ngadto sa pultahan o sa haligi sa pultahan ug kinahanglan bangagan sa iyang agalon ang dalunggan sa ulipon gamit ang galamiton sa pagbangag. Unya maulipon siya sa tibuok niyang kinabuhi.
his master shall bring him to the judgment-seat of God, and then shall he bring him to the door, —to the door-post, and his master shall bore his ear through with an awl, and he shall serve him for ever.
7 Kung ibaligya sa usa ka tawo ang iyang anak nga babaye ingon nga ulipon, dili siya buhian sama sa ginabuhat sa mga ulipong lalaki.
And if any one sell his daughter as a domestic, she shall not depart as the maidservants depart.
8 Kung dili siya makapahimuot sa iyang agalon, nga nagpili kaniya aron maiya, nan ang agalon makabaligya kaniya pagbalik. Walay katungod ang agalon sa pagbaligya kaniya ngadto sa mga langyaw. Wala gayod siyay katungod niana, sanglit gitamod man niya siya nga malinglahon.
If she be not pleasing to her master, after she has betrothed herself to him, he shall let her go free; but he is not at liberty to sell her to a foreign nation, because he has trifled with her.
9 Kung ang iyang agalon magpili kaniya aron maasawa sa iyang anak nga lalaki, kinahanglan nga tagdon niya siya sama sa iyang anak nga babaye.
And if he should have betrothed her to his son, he shall do to her according to the right of daughters.
10 Kung maminyo siya ug laing babaye, kinahanglan nga dili niya kuhaan ang pagkaon sa unang asawa, mga bisti, o ang iyang katungod sa pagkaasawa.
And if he take another to himself, he shall not deprive her of necessaries and her apparel, and her companionship [with him].
11 Apan kung dili niya mahatag kining tulo ka butang ngadto kaniya, nan gawasnon siyang makapahawa nga walay ibayad nga salapi.
And if he will not do these three things to her, she shall go out free without money.
12 Si bisan kinsa kadtong modagmal sa usa ka tawo aron siya mamatay, kanang tawhana kinahanglan patyon.
And if any man strike another and he die, let him be certainly put to death.
13 Kung ang tawo wala magplano niining daan, kondili wala kini tuyoa, nan mopili ako ug usa ka dapit nga iyang kadangpan.
But as for him that did it not willingly, but God delivered him into his hands, I will give you a place whither the slayer may flee.
14 Kung tinuyoan sa tawo ang pagdagmal sa iyang isigkatawo ug mopatay kaniya sumala sa malimbungon nga plano, nan kuhaa ninyo siya, bisan pa kung anaa siya sa halaran sa Dios, aron patyon siya.
And if any one lie in wait for his neighbor to kill him by craft, and he go for refuge, you shall take him from my altar to put him to death.
15 Si bisan kinsa kadtong magpasakit sa iyang amahan o inahan kinahanglan gayod patyon.
Whoever smites his father or his mother, let him be certainly put to death.
16 Si bisan kinsa ang modagit sa usa ka tawo ug mobaligya kaniya, o ang tao makaplagan nga iyang gitagoan, kanang tawo nga nagdagit kinahanglan gayod patyon.
He that reviles his father or his mother shall surely die.
17 Si bisan kinsa ang motunglo sa iyang amahan o sa iyang inahan kinahanglan gayod patyon.
Whosoever shall steal one of the children of Israel, and prevail over him and sell him, and he be found with him, let him certainly die.
18 Kung mag-away ang mga tawo ug dagmalan sa usa ang laing tawo gamit ang bato o sa iyang kinumo, ug wala mamatay kanang tawhana, apan naglubog siya sa iyang higdaanan;
And if two men revile each other and strike the one the other with a stone or his fist, and he die not, but be laid upon his bed;
19 unya kung mamaayo na siya ug makalakaw na gamit ang iyang sungkod, ang tawo nga nagdagmal kaniya kinahanglan mobayad sa iyang oras nga nausik; kinahanglan mobayad usab siya hangtod mamaayo na gayod siya. Apan kanang tawhana dili sad-an sa pagpatay.
if the man arise and walk abroad on his staff, he that struck him shall be clear; only he shall pay for his loss of time, and for his healing.
20 Kung bunalan sa usa ka tawo ang iyang ulipong lalaki o babaye gamit ang sungkod, ug kung mao kana ang hinungdan nga mamatay ang ulipon, nan angay gayong silotan kanang tawhana.
And if a man strike his man-servant or his maidservant, with a rod, and [the party] die under his hands, he shall be surely punished.
21 Apan, kung buhi pa ang ulipon sulod sa usa o duha ka adlaw, dili angay silotan ang agalon, tungod kay nag-antos man siya sa pagkawala sa iyang ulipon.
But if [the servant] continue to live a day or two, let not [the master] be punished; for he is his money.
22 Kung adunay mag-away nga mga tawo ug makaangin nga makuhaan ang usa ka babayeng mabdos, apan wala nay laing kadaot nga nahitabo kaniya, nan ang tawong sad-an kinahanglan magmulta sumala sa gipangayo kaniya sa bana sa babaye, ug magabayad siya sumala sa hukom sa maghuhukom.
And if two men strive and strike a woman with child, and her child be born imperfectly formed, he shall be forced to pay a penalty: as the woman's husband may lay upon him, he shall pay with a valuation.
23 Apan kung adunay kadaot nga mahitabo, nan kinahanglan ang kinabuhi bayrag kinabuhi,
But if it be perfectly formed, he shall give life for life,
24 ang usa ka mata bayrag mata, ang ngipon bayrag ngipon, ang kamot bayrag kamot, ang tiil bayrag tiil,
eye for eye, tooth for tooth, hand for hand, foot for foot,
25 ang paso bayrag paso, ang samad bayrag samad, o ang labod bayrag labod.
burning for burning, wound for wound, stripe for stripe.
26 Kung maigo sa usa ka tawo ang mata sa iyang ulipong lalaki o sa iyang ulipong babaye ug mabuta kini, nan palakwon niya ang ulipon ingon nga bayad alang sa iyang mata.
And if one strike the eye of his man-servant, or the eye of his maidservant, and put it out, he shall let them go free for their eye's sake.
27 Kung mapangag niya ang ngipon sa iyang ulipong lalaki o babaye, angay niyang palakwon ang ulipon ingon nga bayad alang sa ngipon.
And if he should strike out the tooth of his man-servant, or the tooth of his maidservant, he shall send them away free for their tooth's sake.
28 Kung ang torong baka makasungag sa usa ka lalaki o babaye hangtod mamatay, kinahanglan gayod batohon ang baka, ug dili kan-on ang unod niini; apan ang tag-iya sa maong baka dili silotan.
And if a bull gore a man or woman and they die, the bull shall be stoned with stones, and his flesh shall not be eaten; but the owner of the bull shall be clear.
29 Apan kung nabatasan na sa baka ang pagpanungag kaniadto, ug gipasidan-an na ang tag-iya apan wala niya kini bantayi, unya makapatay ang torong baka ug lalaki o babaye, batohon gayod kanang torong baka, ug patyon usab ang tag-iya niini.
But if the bull should have been given to goring in former time, and men should have told his owner, and he have not removed him, but he should have slain a man or woman, the bull shall be stoned, and his owner shall die also.
30 Kung gikinahanglan ang bayad alang sa paglukat sa iyang kinabuhi, pagabayran niya ang tibuok kantidad.
And if a ransom should be imposed on him, he shall pay for the ransom of his soul as much as they shall lay upon him.
31 Kung ang torong baka makapanungag sa anak nga lalaki o anak nga babaye sa usa ka tawo, kinahanglan nga buhaton sa tag-iya ang gisugo sa balaod nga angay niyang buhaton.
And if [the bull] gore a son or daughter, let them do to him according to this ordinance.
32 Kung makapanungag ang torong baka sa usa ka ulipong lalaki o ulipong babaye, ang tag-iya sa maong torong baka kinahanglan magbayad ug 30 ka shekels nga plata, ug batohon ang maong baka.
And if the bull gore a man-servant or maidservant, he shall pay to their master thirty silver didrachmas, and the bull shall be stoned.
33 Kung ang usa ka tawo magkuha sa tabon sa usa ka lungag, o magbangag ug dili niya kini tabonan, ug mahulog niini ang usa ka torong baka o asno,
And if any one open a pit or dig a cavity in stone, and cover it not, and an ox or an ass fall in there,
34 kinahanglan bayran sa tag-iya ang nawala. Bayaran niyag salapi ang tag-iya sa namatay nga mananap, ug maiya na ang patay nga mananap.
the owner of the pit shall make compensation; he shall give money to their owner, and the dead shall be his own.
35 Kung ang baka sa usa ka tawo makapatay sa torong baka sa laing tawo, nan kinahanglan ibaligya nila ang buhi nga torong baka ug bahinon nila ang halin niini, ug bahinon usab nila ang namatay nga torong baka.
And if any man's bull gore the bull of his neighbor, and it die, they shall sell the living bull and divide the money, and they shall divide the dead bull.
36 Apan kung ilado na nga gapanungag ang maong torong baka kaniadto, ug wala kini bantayi sa tag-iya, bayran gayod niya ang torong baka alang sa torong baka, ug maiya ang patay nga mananap.
But if the bull be known to have been given to goring in time past, and they have testified to his owner, and he have not removed him, he shall repay bull for bull, but the dead shall be his own.
