Exodo 16

1 Nipanaw ang katawhan gikan didto sa Elim, ug miabot ang tanang katilingban sa mga Israelita didto sa kamingawan sa Sin, nga anaa sa tungatunga sa Elim ug Sinai, sa ikanapulo ug lima nga adlaw sa ikaduha nga bulan human sa ilang pagbiya gikan sa yuta sa Ehipto.

וַיִּסְעוּ מֵֽאֵילִם וַיָּבֹאוּ כׇּל־עֲדַת בְּנֵֽי־יִשְׂרָאֵל אֶל־מִדְבַּר־סִין אֲשֶׁר בֵּין־אֵילִם וּבֵין סִינָי בַּחֲמִשָּׁה עָשָׂר יוֹם לַחֹדֶשׁ הַשֵּׁנִי לְצֵאתָם מֵאֶרֶץ מִצְרָֽיִם׃

2 Nagbagulbol ang tibuok katilingban sa mga Israelita batok kang Moises ug kang Aaron didto sa kamingawan.

(וילינו) [וַיִּלּוֹנוּ] כׇּל־עֲדַת בְּנֵי־יִשְׂרָאֵל עַל־מֹשֶׁה וְעַֽל־אַהֲרֹן בַּמִּדְבָּֽר׃

3 Miingon ang mga Israelita ngadto kanila, “Kung nangamatay lamang unta kami sa mga kamot ni Yahweh didto sa yuta sa Ehipto sa dihang milingkod kami duol sa mga kolon sa karne ug nangaon sa tinapay hangtod nga nangabusog. Apan gidala ninyo kami dinhi sa kamingawan aron nga mangamatay ang tibuok namo nga mga katilingban sa kagutom.”

וַיֹּאמְרוּ אֲלֵהֶם בְּנֵי יִשְׂרָאֵל מִֽי־יִתֵּן מוּתֵנוּ בְיַד־יְהֹוָה בְּאֶרֶץ מִצְרַיִם בְּשִׁבְתֵּנוּ עַל־סִיר הַבָּשָׂר בְּאׇכְלֵנוּ לֶחֶם לָשֹׂבַע כִּֽי־הוֹצֵאתֶם אֹתָנוּ אֶל־הַמִּדְבָּר הַזֶּה לְהָמִית אֶת־כׇּל־הַקָּהָל הַזֶּה בָּרָעָֽב׃

4 Unya miingon si Yahweh kang Moises, “Magpaulan ako ug tinapay gikan sa langit alang kaninyo. Manggawas ang mga tawo ug magtigom ug pagkaon alang lamang nianang adlawa matag adlaw aron masulayan ko sila kung manglakaw ba sila diha sa akong balaod o dili.

וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל־מֹשֶׁה הִנְנִי מַמְטִיר לָכֶם לֶחֶם מִן־הַשָּׁמָיִם וְיָצָא הָעָם וְלָֽקְטוּ דְּבַר־יוֹם בְּיוֹמוֹ לְמַעַן אֲנַסֶּנּוּ הֲיֵלֵךְ בְּתוֹרָתִי אִם־לֹֽא׃

5 Mahitabo kini sa ikaunom nga adlaw, nga magtigom sila ug makaduha pa kaysa ilang natigom sa miagi nga adlaw, ug lutoon nila ang ilang madala.”

וְהָיָה בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי וְהֵכִינוּ אֵת אֲשֶׁר־יָבִיאוּ וְהָיָה מִשְׁנֶה עַל אֲשֶֽׁר־יִלְקְטוּ יוֹם ׀ יֽוֹם׃

6 Unya miingon si Moises ug si Aaron ngadto sa katawhan sa Israel, “Karong gabhiona masayran ninyo nga si Yahweh mao ang nagpagawas kaninyo gikan sa yuta sa Ehipto.

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה וְאַהֲרֹן אֶֽל־כׇּל־בְּנֵי יִשְׂרָאֵל עֶרֶב וִֽידַעְתֶּם כִּי יְהֹוָה הוֹצִיא אֶתְכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרָֽיִם׃

7 Inigkabuntag makita ninyo ang himaya ni Yahweh, tungod kay nadungog niya ang inyong pagbagulbol batok kaniya. Kinsa man kami nga magbagulbol man kamo batok kanamo?”

וּבֹקֶר וּרְאִיתֶם אֶת־כְּבוֹד יְהֹוָה בְּשׇׁמְעוֹ אֶת־תְּלֻנֹּתֵיכֶם עַל־יְהֹוָה וְנַחְנוּ מָה כִּי (תלונו) [תַלִּינוּ] עָלֵֽינוּ׃

8 Miingon usab si Moises, “Masayran ninyo kini sa dihang hatagan kamo ni Yahweh ug karne sa kagabhion ug tinapay sa kabuntagon hangtod nga mangabusog— tungod kay nadungog niya ang inyong pagbagulbol nga inyong gisulti batok kaniya. Kinsa man ako ug si Aaron? Ang inyong mga pagbagulbol dili batok kanamo; kondili batok kini kang Yahweh.”

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה בְּתֵת יְהֹוָה לָכֶם בָּעֶרֶב בָּשָׂר לֶאֱכֹל וְלֶחֶם בַּבֹּקֶר לִשְׂבֹּעַ בִּשְׁמֹעַ יְהֹוָה אֶת־תְּלֻנֹּתֵיכֶם אֲשֶׁר־אַתֶּם מַלִּינִם עָלָיו וְנַחְנוּ מָה לֹא־עָלֵינוּ תְלֻנֹּתֵיכֶם כִּי עַל־יְהֹוָֽה׃

9 Miingon si Moises kang Aaron, “Sultihi ang tanang katilingban sa Israel nga, 'Duol kamo sa atubangan ni Yahweh, tungod kay nadungog niya ang inyong mga pagbagulbol.'”

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה אֶֽל־אַהֲרֹן אֱמֹר אֶֽל־כׇּל־עֲדַת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל קִרְבוּ לִפְנֵי יְהֹוָה כִּי שָׁמַע אֵת תְּלֻנֹּתֵיכֶֽם׃

10 Nahitabo kini, samtang misulti si Aaron sa tibuok katilingban sa Israel, nga milantaw sila sa kamingawan, ug, tan-awa, mipakita ang himaya ni Yahweh diha sa panganod.

וַיְהִי כְּדַבֵּר אַהֲרֹן אֶל־כׇּל־עֲדַת בְּנֵֽי־יִשְׂרָאֵל וַיִּפְנוּ אֶל־הַמִּדְבָּר וְהִנֵּה כְּבוֹד יְהֹוָה נִרְאָה בֶּעָנָֽן׃

11 Unya misulti si Yahweh kang Moises ug miingon,

וַיְדַבֵּר יְהֹוָה אֶל־מֹשֶׁה לֵּאמֹֽר׃

12 “Nadungog ko ang mga pagbagulbol sa katawhan sa Israel. Sultihi sila ug ingna, 'Karong gabii mokaon kamo ug karne, ug inig kabuntag mabusog kamo sa tinapay. Unya masayran ninyo nga ako si Yahweh nga inyong Dios.'”

שָׁמַעְתִּי אֶת־תְּלוּנֹּת בְּנֵי יִשְׂרָאֵל דַּבֵּר אֲלֵהֶם לֵאמֹר בֵּין הָֽעַרְבַּיִם תֹּאכְלוּ בָשָׂר וּבַבֹּקֶר תִּשְׂבְּעוּ־לָחֶם וִֽידַעְתֶּם כִּי אֲנִי יְהֹוָה אֱלֹהֵיכֶֽם׃

13 Sa pagkagabii na miabot ang mga langgam nga buntog ug milukop sa kampo. Sa pagkabuntag nalukop sa yamog ang tibuok kampo.

וַיְהִי בָעֶרֶב וַתַּעַל הַשְּׂלָו וַתְּכַס אֶת־הַֽמַּחֲנֶה וּבַבֹּקֶר הָֽיְתָה שִׁכְבַת הַטַּל סָבִיב לַֽמַּחֲנֶֽה׃

14 Sa dihang nauga na ang yamog, didto sa hawanan sa kamingawan adunay butang nga nipis ug puti nga sama sa ice nga anaa sa yuta.

וַתַּעַל שִׁכְבַת הַטָּל וְהִנֵּה עַל־פְּנֵי הַמִּדְבָּר דַּק מְחֻסְפָּס דַּק כַּכְּפֹר עַל־הָאָֽרֶץ׃

15 Sa dihang nakita kini sa katawhan sa Israel, nag-ingnanay sila sa usag-usa, “Unsa man kini?” Wala sila masayod kung unsa kini. Miingon si Moises kanila, “Mao kini ang tinapay nga gihatag ni Yahweh kaninyo aron kan-on.

וַיִּרְאוּ בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵל וַיֹּאמְרוּ אִישׁ אֶל־אָחִיו מָן הוּא כִּי לֹא יָדְעוּ מַה־הוּא וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה אֲלֵהֶם הוּא הַלֶּחֶם אֲשֶׁר נָתַן יְהֹוָה לָכֶם לְאׇכְלָֽה׃

16 Mao kini ang mga sugo nga gihatag kanila: 'Kinahanglan nga magtigom kamo, ang matag-usa kaninyo, sa gidaghanon nga kinahanglan ninyong kan-on, usa ka omer alang sa matag-usa ka tawo sa gidaghanon sa imong katawhan. Ingon niini ang pagtigom ninyo niini: Pagtigom ug makaon nga paigo sa matag usa ka tawo nga nagpuyo sa imong tolda.'”

זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה לִקְטוּ מִמֶּנּוּ אִישׁ לְפִי אׇכְלוֹ עֹמֶר לַגֻּלְגֹּלֶת מִסְפַּר נַפְשֹׁתֵיכֶם אִישׁ לַאֲשֶׁר בְּאׇהֳלוֹ תִּקָּֽחוּ׃

17 Gibuhat kini sa katawhan sa Israel. Ang pipila nagtigom ug daghan, ang pipila nagtigom ug diyutay lamang.

וַיַּעֲשׂוּ־כֵן בְּנֵי יִשְׂרָאֵל וַֽיִּלְקְטוּ הַמַּרְבֶּה וְהַמַּמְעִֽיט׃

18 Sa dihang gitakos nila kini sa omer nga taksanan, kadtong nagtigom ug daghan walay nahibilin nga salin, ug kadtong nagtigom ug diyutay wala makulangi. Nagtigom ang matag-usa ka tawo nga paigo lamang nga mahinagbo ang ilang panginahanglan.

וַיָּמֹדּוּ בָעֹמֶר וְלֹא הֶעְדִּיף הַמַּרְבֶּה וְהַמַּמְעִיט לֹא הֶחְסִיר אִישׁ לְפִֽי־אׇכְלוֹ לָקָֽטוּ׃

19 Unya miingon si Moises kanila, “Kinahanglan nga walay magsalin ug bisan unsa niini hangtod sa buntag.”

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה אֲלֵהֶם אִישׁ אַל־יוֹתֵר מִמֶּנּוּ עַד־בֹּֽקֶר׃

20 Apan, wala sila namati kang Moises. Ang pipila kanila nagsalin niini hangtod sa pagkabuntag, apan giulod kini ug napan-os. Unya nasuko si Moises kanila.

וְלֹא־שָׁמְעוּ אֶל־מֹשֶׁה וַיּוֹתִרוּ אֲנָשִׁים מִמֶּנּוּ עַד־בֹּקֶר וַיָּרֻם תּוֹלָעִים וַיִּבְאַשׁ וַיִּקְצֹף עֲלֵהֶם מֹשֶֽׁה׃

21 Nagtigom sila niini matag buntag. Nagtigom ang matag-usa ka tawo ug igo nga pagkaon niana nga adlaw. Sa dihang miinit na ang adlaw, natunaw kini.

וַיִּלְקְטוּ אֹתוֹ בַּבֹּקֶר בַּבֹּקֶר אִישׁ כְּפִי אׇכְלוֹ וְחַם הַשֶּׁמֶשׁ וְנָמָֽס׃

22 Nahitabo kini sa ikaunom ka adlaw nga gidobli nila ang pagtigom sa gidaghanon sa tinapay, duha ka omer sa matag usa ka tawo. Miabot ang tanang mga pangulo sa katilingban ug gisugid kini ngadto kang Moises.

וַיְהִי ׀ בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי לָֽקְטוּ לֶחֶם מִשְׁנֶה שְׁנֵי הָעֹמֶר לָאֶחָד וַיָּבֹאוּ כׇּל־נְשִׂיאֵי הָֽעֵדָה וַיַּגִּידוּ לְמֹשֶֽׁה׃

23 Miingon siya kanila, “Mao kini ang giingon ni Yahweh, 'Ugma ang tiunay nga pagpahulay, ang balaang Adlaw nga Igpapahulay sa pagpasidungog kang Yahweh. Lutoa ang gusto ninyo nga lutoon, ug lagaa ang gusto ninyo nga lagaon. Ang tanan nga mahibilin, igahin kini alang sa inyong kaugalingon hangtod sa buntag.'”

וַיֹּאמֶר אֲלֵהֶם הוּא אֲשֶׁר דִּבֶּר יְהֹוָה שַׁבָּתוֹן שַׁבַּת־קֹדֶשׁ לַֽיהֹוָה מָחָר אֵת אֲשֶׁר־תֹּאפוּ אֵפוּ וְאֵת אֲשֶֽׁר־תְּבַשְּׁלוּ בַּשֵּׁלוּ וְאֵת כׇּל־הָעֹדֵף הַנִּיחוּ לָכֶם לְמִשְׁמֶרֶת עַד־הַבֹּֽקֶר׃

24 Busa gilahi nila kini hangtod sa buntag, sumala sa gisugo ni Moises kanila. Wala kini napan-os, ni adunay mga ulod niini.

וַיַּנִּיחוּ אֹתוֹ עַד־הַבֹּקֶר כַּאֲשֶׁר צִוָּה מֹשֶׁה וְלֹא הִבְאִישׁ וְרִמָּה לֹא־הָיְתָה בּֽוֹ׃

25 Miingon si Moises, “Kan-a kanang pagkaon karong adlawa, kay karon ang adlaw nga gitagana ingon nga Adlaw nga Igpapahulay aron sa pagpasidungog kang Yahweh. Karong adlawa dili na kamo makakaplag niini sa kaumahan.

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה אִכְלֻהוּ הַיּוֹם כִּֽי־שַׁבָּת הַיּוֹם לַיהֹוָה הַיּוֹם לֹא תִמְצָאֻהוּ בַּשָּׂדֶֽה׃

26 Tigomon ninyo kini sulod sa unom ka adlaw, apan ang ikapito nga adlaw mao ang Adlaw nga Igpapahulay. Sa adlaw nga Igpapahulay walay na gayoy manna.”

שֵׁשֶׁת יָמִים תִּלְקְטֻהוּ וּבַיּוֹם הַשְּׁבִיעִי שַׁבָּת לֹא יִֽהְיֶה־בּֽוֹ׃

27 Nahitabo kini sa ikapito nga adlaw nga adunay pipila ka mga tawo nga miadto aron sa pagtigom ug manna, apan wala silay nakaplagan.

וַֽיְהִי בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִי יָצְאוּ מִן־הָעָם לִלְקֹט וְלֹא מָצָֽאוּ׃

28 Unya miingon si Yahweh kang Moises, “Hangtod kanus-a man ninyo supakon ang akong mga sugo ug mga balaod?

וַיֹּאמֶר יְהֹוָה אֶל־מֹשֶׁה עַד־אָנָה מֵֽאַנְתֶּם לִשְׁמֹר מִצְוֺתַי וְתוֹרֹתָֽי׃

29 Tan-awa, gihatag ni Yahweh kaninyo ang Adlaw nga Igpapahulay. Mao nga sa ikaunom nga adlaw naghatag siya kaninyo ug tinapay nga alang sa duha ka adlaw. Kinahanglan nga ang matag usa kaninyo magpabilin sa iyang kaugalingong dapit; kinahanglan nga walay mogawas sa iyang dapit sa ikapito nga adlaw.”

רְאוּ כִּֽי־יְהֹוָה נָתַן לָכֶם הַשַּׁבָּת עַל־כֵּן הוּא נֹתֵן לָכֶם בַּיּוֹם הַשִּׁשִּׁי לֶחֶם יוֹמָיִם שְׁבוּ ׀ אִישׁ תַּחְתָּיו אַל־יֵצֵא אִישׁ מִמְּקֹמוֹ בַּיּוֹם הַשְּׁבִיעִֽי׃

30 Busa nagpahulay ang katawhan sa ikapito nga adlaw.

וַיִּשְׁבְּתוּ הָעָם בַּיּוֹם הַשְּׁבִעִֽי׃

31 Gitawag sa mga katawhan sa Israel kini nga pagkaon ug “manna.” Puti kini sama sa liso sa culantro, ug ang lami niini sama sa nipis nga tinapay nga hinimo gikan sa dugos.

וַיִּקְרְאוּ בֵֽית־יִשְׂרָאֵל אֶת־שְׁמוֹ מָן וְהוּא כְּזֶרַע גַּד לָבָן וְטַעְמוֹ כְּצַפִּיחִת בִּדְבָֽשׁ׃

32 Miingon si Moises, “Mao kini ang gisugo ni Yahweh: 'Tugoti nga matipigan ang usa ka omer nga manna sa tibuok kaliwatan sa inyong katawhan aron makita sa inyong mga kaliwat ang tinapay nga akong gipakaon kaninyo sa kamingawan, human ko kamo gipagawas gikan sa yuta sa Ehipto.'”

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה זֶה הַדָּבָר אֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה מְלֹא הָעֹמֶר מִמֶּנּוּ לְמִשְׁמֶרֶת לְדֹרֹתֵיכֶם לְמַעַן ׀ יִרְאוּ אֶת־הַלֶּחֶם אֲשֶׁר הֶאֱכַלְתִּי אֶתְכֶם בַּמִּדְבָּר בְּהוֹצִיאִי אֶתְכֶם מֵאֶרֶץ מִצְרָֽיִם׃

33 Miingon si Moises kang Aaron, “Pagkuha ug usa ka kolon ug ibutang dinhi ang usa ka omer nga manna. Tipigi kini sa atubangan ni Yahweh aron nga matipigan hangtod sa mga kaliwatan sa katawhan.”

וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה אֶֽל־אַהֲרֹן קַח צִנְצֶנֶת אַחַת וְתֶן־שָׁמָּה מְלֹֽא־הָעֹמֶר מָן וְהַנַּח אֹתוֹ לִפְנֵי יְהֹוָה לְמִשְׁמֶרֶת לְדֹרֹתֵיכֶֽם׃

34 Sumala sa gisugo ni Yahweh kang Moises, gibutang kini ni Aaron didto tapad sa kasugoan sa kasabotan sulod sa Sudlanan sa Kasabotan.

כַּאֲשֶׁר צִוָּה יְהֹוָה אֶל־מֹשֶׁה וַיַּנִּיחֵהוּ אַהֲרֹן לִפְנֵי הָעֵדֻת לְמִשְׁמָֽרֶת׃

35 Mikaon ug manna ang katawhan sa Israel sulod sa 40 ka tuig hangtod nga miabot sila sa yuta nga ilang puy-an. Mikaon sila niini hangtod nga miabot sila sa utlanan sa yuta sa Canaan.

וּבְנֵי יִשְׂרָאֵל אָֽכְלוּ אֶת־הַמָּן אַרְבָּעִים שָׁנָה עַד־בֹּאָם אֶל־אֶרֶץ נוֹשָׁבֶת אֶת־הַמָּן אָֽכְלוּ עַד־בֹּאָם אֶל־קְצֵה אֶרֶץ כְּנָֽעַן׃

36 Karon ang usa ka omer mao ang ikanapulo ka bahin sa epha.

וְהָעֹמֶר עֲשִׂרִית הָאֵיפָה הֽוּא׃