Exodo 12
1 Nakigsulti si Yahweh kang Moises ug kang Aaron sa yuta sa Ehipto. Miingon siya,
Onyenwe anyị gwara Mosis na Erọn okwu nʼala Ijipt sị ha,
2 “Alang kaninyo, kini nga bulan ang sugod sa mga bulan, ang unang bulan sa tuig alang kaninyo.
“Ọnwa a ga-abụrụ unu isi ọnwa. Ọ ga-abụ ọnwa mbụ nke ọnwa niile nʼafọ unu.
3 Sultihi ang pundok sa Israel, 'Sa ikanapulo nga adlaw niini nga bulan kinahanglan nga magkuha sila ug mga nating karnero o nating kanding alang sa ilang mga kaugalingon, ang matag pamilya magabuhat niini, usa ka nating karnero alang sa matag panimalay.
Gwa ọgbakọ ụmụ Izrel niile okwu sị ha, Nʼafọ ọbụla, nʼabalị iri nke ọnwa a, nwoke ọbụla ga-eweta nwa atụrụ nʼisi ezinaụlọ ọbụla.
4 Kung sobra lamang alang sa panimalay ang usa ka nating karnero, mahimong moambit ang tawo ug ang iyang silingan sa karne sa nating karnero o nating kanding nga paigo sa gidaghanon sa mga tawo sa ilang panimalay. Kinahanglan nga paigo lamang kini nga pagkaon alang sa matag-usa, busa kinahanglan nga mokuha sila ug igong karne nga makaon nilang tanan.
Ezinaụlọ ọbụla nke dịkarịrị nta, nke na-enweghị ike iweta na iricha otu nwa atụrụ, ga-ejekwuru ezinaụlọ ọzọ dịkwa nta, ka ha jikọtaa onwe ha ọnụ weta nwa atụrụ. Ndị ga-ejikọta onwe ha ọnụ aghaghị ibu ụzọ pịa mmadụ ole ha ga-adị nwee ike richaa otu atụrụ.
5 Kinahanglan nga walay tatsa ang inyong nating karnero ug nating kanding, laki nga usa pa katuig. Mahimo kamong mokuha ug usa sa mga karnero o mga kanding.
Nwa atụrụ a ga-eweta ga-abụ oke gbara naanị otu afọ, nke na-enweghị ntụpọ ọbụla nʼahụ ya. Unu nwere ike họrọ atụrụ maọbụ ewu.
6 Kinahanglan nga tipigan ninyo kini hangtod sa ika napulo ug upat nga adlaw niana nga bulan. Unya kinahanglan nga patyon sa tibuok pundok sa mga Israelita ang mga mananap inig kilumkilom na.
Unu ga-elekọta ya anya ruo nʼụbọchị nke iri na anọ nke ọnwa a. Nʼabalị ụbọchị ahụ ka ọgbakọ Izrel niile ga-egbu ya.
7 Kinahanglan nga magkuha kamo ug dugo niini ug ibutang kini sa duha ka bahin sa mga haligi sa pultahan ug sa ibabaw nga bahin sa pultahan sa mga balay diin kamo magakaon sa karne.
Ha ga-ewere ọbara ya tee nʼelu na nʼakụkụ ibo ọnụ ụzọ nke dị nʼezinaụlọ ha niile, ebe ha ga-anọ rie anụ atụrụ ahụ.
8 Kinahanglan kaonon ninyo ang karne nianang gabhiona, human kini masugba. Kaona kini uban sa tinapay nga walay igpapatubo, uban sa mga pait nga tanom.
Ha ga-eri anụ atụrụ a, nke a ga-ahụ nʼọkụ nʼabalị ahụ, ya na achịcha na-ekoghị eko, na ahịhịa ndụ na-elu ilu.
9 Ayaw kini kaona nga hilaw o sinabawan. Hinuon, sugbaha kini, uban ang mga paa ug ang mga sulod nga bahin niini.
A gaghị eri nwa atụrụ ọbụla na ndụ, a gaghị esikwa ya esi, kama a ga-ahụ ya nʼọkụ. A ga-ahụ akụkụ ahụ nwa atụrụ ọbụla nʼọkụ, tinyere isi ya, ụkwụ ya na ihe dị nʼime afọ ya.
10 Kinahanglan nga dili ka magsalin niini hangtod sa kabuntagon. Kinahanglan nimong sunogon ang mga salin pagkabuntag.
Unu agaghị erifọdụ ya ruo nʼụtụtụ echi ya. Nke ọbụla ga-afọdụ nʼabalị ahụ, a ga-akpọ ya ọkụ.
11 Mao kini ang pamaagi nga inyo kining kaonon: kinahanglan nga nakabakos kamo, nakasapatos, ug ang sungkod anaa sa inyong kamot. Kinahanglan dalion ninyo kini ug kaon. Mao kini ang Pagsaylo ni Yahweh.
Otu a ka unu ga-esi rie ya: yirinụ uwe unu, na akpụkpọụkwụ unu. Jirikwanụ mkpara unu. Jikerenụ dịka ndị na-aga njem dị anya. Unu ga-eri anụ atụrụ a na achịcha na-ekoghị eko ngwangwa. A ga-akpọ oriri a Mmemme Ngabiga Onyenwe anyị.
12 Mao kini ang giingon ni Yahweh: moadto ako sa yuta sa Ehipto nianang gabhiona ug patyon ang tanang kamagulangan nga anak sa tawo ug mananap sa yuta sa Ehipto. Pagasilotan ko ang tanang mga dios sa Ehipto. Ako si Yahweh.
“Aga m agafe nʼala Ijipt nʼabalị ahụ, igbu ndị ikom niile e bụ ụzọ mụọ nʼala Ijipt, ma mmadụ, ma anụmanụ. Aga m emekwa ka ikpe ọmụma bịakwasị chi ndị ọzọ ahụ niile Ijipt na-efe ofufe. Abụ m Onyenwe anyị.
13 Ang dugo ang mahimong timaan sa inyong mga balay sa akong pag-anha diha kaninyo. Sa dihang makita ko ang dugo, mosaylo ako kaninyo sa dihang sulongon ko ang yuta sa Ehipto. Kini nga hampak dili moabot kaninyo ug magalaglag kaninyo.
Ọbara ahụ unu ga-ete nʼọnụ ibo ụlọ unu ga-abụ ihe ama igosi ebe unu bi, nʼihi na mgbe m hụrụ ọbara ahụ, aga m agafe unu. Ọ nwekwaghị ihe otiti ga-abịakwasị unu mgbe m ga-egbu ndị Ijipt.
14 Kini nga adlaw mahimong adlaw nga handomanan alang kaninyo, nga kinahanglan ninyong saulogon ingon nga kasaulogan alang kang Yahweh. Magpabilin kini nga balaod alang kaninyo, sa tanang kaliwatan sa inyong katawhan, nga kinahanglan ninyong saulogon karong adlawa.
“Ụbọchị a ga-abụrụ unu ihe ncheta nye ọgbọ niile ndị na-eso nʼazụ. Unu ga-emekwa ya ka ọ bụrụ mmemme nye Onyenwe anyị. Ụkpụrụ nke na-adịgide adịgide site nʼọgbọ ruo nʼọgbọ.
15 Magakaon kamo ug tinapay nga walay igpapatubo sulod sa pito ka adlaw. Sa unang adlaw kinahanglan nga wagtangon ninyo ang mga igpapatubo sa inyong mga balay. Si bisan kinsa man nga mokaon ug tinapay nga adunay igpapatubo gikan sa unang adlaw hangtod sa ikapito nga adlaw, kinahanglan nga pahawaon kanang tawhana gikan sa Israel.
Ụbọchị asaa ka unu ga-eri achịcha na-ekoghị eko. Nʼụbọchị mbụ nke ụbọchị asaa ahụ, ka unu ga-esite nʼụlọ unu wezuga ihe iko achịcha niile, nʼihi na onye ọbụla riri nri nke ihe na-eko achịcha dị nʼime ya site nʼụbọchị mbụ ruo nʼụbọchị nke asaa, aghaghị ibipụ ya site nʼala Izrel.
16 Sa unang adlaw adunay panagtigom nga igahin alang kanako, ug sa ikapito nga adlaw aduna na usab panagtigom nga sama niini. Walay trabaho nga buhaton niini nga mga adlaw, gawas lamang sa pagluto aron kaonon sa tanan. Mao lamang kana nga trabaho ang mamahimo ninyong buhaton.
Unu ga-ewere ụbọchị mbụ na ụbọchị nke asaa, nke mmemme ahụ, nwee mkpọkọta dị nsọ. Onye ọbụla agaghị arụ ọrụ ọbụla nʼụbọchị abụọ ndị a, karịakwa isi nri unu ga-eri.
17 Kinahanglan saulogon ninyo kini nga Kasaulogan sa Tinapay nga Walay Igpapatubo tungod kay mao kini ang adlaw nga gipagawas ko ang imong katawhan, ang matag pundok sa kasundalohan, pagawas sa yuta sa Ehipto. Busa kinahanglan nga saulogon ninyo kini nga adlaw sa tibuok kaliwatan sa inyong katawhan. Magpabilin kini nga balaod alang kaninyo.
“Unu ga-edobekwa mmemme achịcha na-ekoghị eko nʼihi na ọ bụ nʼime otu ụbọchị a ka m sitere nʼala Ijipt kpọpụta unu dịka usuu ndị agha. Unu ga-emekwa mmemme ụbọchị a ka ọ bụrụ ụkpụrụ nke na-adịgide adịgide site nʼọgbọ ruo nʼọgbọ
18 Kinahanglan nga mokaon kamo sa tinapay nga walay igpapatubo gikan sa kilumkilom sa ikanapulo ug upat nga adlaw sa unang bulan sa tuig, hangtod sa kilumkilom sa ika 21 nga adlaw nianang bulana.
Nʼọnwa mbụ, nʼanyasị nke ụbọchị nke iri na anọ, ka unu ga-eri achịcha a na-ejighị ihe na-eko achịcha mee ruo nʼanyasị nke ụbọchị iri abụọ na otu.
19 Sulod niining pito ka adlaw, kinahanglan nga walay igpapatubo nga makita sa inyong mga balay. Si bisan kinsa nga mokaon ug tinapay nga adunay igpapatubo kinahanglan nga papahawaon gikan sa katilingban sa Israel, bisan ug langyaw kanang tawhana o tawo nga nahimugso sa inyong yuta.
Nʼime ụbọchị asaa ahụ, agaghị ahụ ihe na-eko achịcha nʼụlọ unu. A ga-esite nʼọgbakọ ndị Izrel bipụ onye ọbụla riri ihe ọbụla nke ihe na-eko achịcha dị nʼime ya. Iwu a dịrị ndị ọbịa niile nʼala Izrel, dịkwara ndị nwa afọ ala.
20 Kinahanglan nga dili kamo mokaon ug bisan unsa nga adunay igpapatubo. Bisan asa kamo magpuyo, kinahanglan nga mokaon kamo ug tinapay nga walay igpapatubo.'”
Unu agaghị eri ihe ọbụla e ji ihe na-eko achịcha mee. Nʼebe obibi unu niile, ọ bụ naanị achịcha na-ekoghị eko ka unu ga-eri.”
21 Unya gipatawag ni Moises ang tanang mga kadagkoan sa Israel ug miingon kanila, “Lakaw ug pagpili ug mga nating karnero o mga nating kanding nga igong pagkaon sa inyong mga pamilya ug ihawa ang nating karnero sa Pagsaylo.
Mgbe ahụ, Mosis kpọkọtara ndị okenye ụmụ Izrel niile gwa ha okwu sị, “Gaanụ họpụta ụmụ atụrụ nʼihi agbụrụ unu niile, gbuonụ atụrụ ngabiga ndị a.
22 Unya pagkuha ug pungpung sa hisopo ug ituslob kini sa dugo nga anaa sa dako nga panaksan. Ipahid ang dugo nga anaa sa dako nga panaksan ngadto sa ibabaw nga bahin sa pultahan ug ngadto sa duha ka haligi niini. Walay bisan usa kaninyo nga mogawas sa pultahan sa iyang balay hangtod sa kabuntagon.
Were ahịhịa hisọp, denye ya nʼọbara si nʼatụrụ ndị a nke a ga-awụnye nʼefere, tee ya nʼelu ibo na nʼakụkụ abụọ nke ọnụ ụzọ ụlọ unu. Onye ọbụla nʼime unu agaghị apụ nʼezi tutu ruo ụtụtụ.
23 Tungod kay molabay si Yahweh aron patyon ang mga Ehiptohanon. Sa dihang makita niya ang dugo sa ibabaw nga bahin sa inyong pultahan ug sa duha ka mga haligi niini, saylohan lamang niya ang inyong pultahan ug dili niya tugotan ang mamumuo sa pagsulod sa inyong mga balay aron sa pagpatay kaninyo.
Mgbe Onyenwe anyị ga-agafe igbu ndị Ijipt, ọ ga-ahụ ọbara ahụ nʼawara na mbudo ibo ọnụ ụzọ ụlọ unu. Ọ ga-agafe ụlọ unu, gharakwa ikwe ka onye mbibi bata nʼụlọ unu gbuo unu.
24 Kinahanglan nga saulogon ninyo kini nga panghitabo. Magpabilin kini nga balaod alang kaninyo ug sa inyong mga kaliwat.
“Unu ga-edobe mmemme a dịka iwu ga-adịgide nye unu na ụmụ unu.
25 Sa dihang mosulod kamo sa yuta nga ihatag ni Yahweh kaninyo, sumala sa iyang gisaad nga buhaton, kinahanglan nga saulogon ninyo kini nga buhat sa pagsimba.
Mgbe unu batara nʼala ahụ Onyenwe anyị ga-enye unu dịka o kwere na nkwa, unu ga-edobe ofufe a.
26 Kung pangutan-on kamo sa inyong mga anak, 'Unsa man ang buot ipasabot niini nga pagsimba?'
Mgbe ụmụ unu ga-ajụ unu ajụjụ sị, ‘Gịnị ka ofufe a pụtara?’
27 nan kinahanglan nga mosulti kamo, 'Mao kini ang halad sa Pagsaylo ni Yahweh, tungod kay gisaylohan man ni Yahweh ang balay sa mga Israelita didto sa Ehipto sa dihang gipamatay niya ang mga Ehiptohanon. Gipalingkawas niya ang atong mga panimalay.”' Unya nangyukbo ang katawhan ug misimba kang Yahweh.
Unu ga-azaghachi ha sị, ‘Ọ bụ aja ngabiga anyị na-achụrụ Onyenwe anyị nʼihi na ọ gafere ụlọ ụmụ Izrel nʼala Ijipt, mgbe o gburu ndị Ijipt, ma o nweghị onye ọbụla nʼime anyị o gburu.’”
28 Nanglakaw ang mga Israelita ug gibuhat gayod ang gimando ni Yahweh ngadto kang Moises ug kang Aaron.
Ụmụ Izrel mezuru ihe niile Onyenwe anyị gwara ha site nʼọnụ Mosis na Erọn.
29 Nahitabo kini sa tungatunga sa kagabhion nga gipamatay ni Yahweh ang tanang kamagulangang anak didto sa yuta sa Ehipto, gikan sa kamagulangang anak sa Faraon, nga naglingkod sa iyang trono, ngadto sa kamagulangan nga anak sa tawo nga anaa sa bilanggoan ug sa tanang unang anak sa mga baka.
Nʼime etiti abalị ụbọchị ahụ, Onyenwe anyị gburu ndị ikom niile e bụ ụzọ mụọ nʼala Ijipt, malite nʼọkpara Fero onye nọ nʼocheeze ya, ruo nʼọkpara nke onye Ijipt nọ nʼụlọ mkpọrọ olulu. O gbukwara ụmụ anụ ụlọ niile e bụ ụzọ mụọ.
30 Mibangon ang Faraon pagkagabii—siya, ang tanan niyang nga sulugoon, ug ang tanang mga Ehiptohanon. Adunay hilabihan nga pagbangotan sa Ehipto, tungod kay wala gayoy balay nga walay tawong patay.
Nʼabalị ahụ kwa, Fero na ndị ozi ya, na ndị Ijipt niile biliri. Oke iti mkpu akwa dakwara nʼala Ijipt, nʼihi na ọ dịghị ezinaụlọ ọnwụ na-erughị.
31 Gipatawag sa Faraon si Moises ug si Aaron nianang gabhiona ug miingon, “Bangon, panghawa kamo gikan sa akong katawhan, kamo ug ang mga Israelita. Lakaw, simbaha si Yahweh, sumala sa inyong giingon nga buot ninyong buhaton.
Nʼotu abalị ahụ, Fero zipụrụ ozi ka a kpọ Mosis na Erọn. Mgbe ha bịara, ọ gwara ha sị, “Ngwa bilienụ, unu bụ ụmụ Izrel niile. Kewapụnụ onwe unu site nʼetiti anyị. Gaanụ, fee Onyenwe anyị unu ofufe dịka unu rịọrọ.
32 Dad-a ang tanang panon sa inyong mga karnero ug panon sa inyong mga baka, sama sa inyong giingon, ug lakaw, ug panalangini usab ako.”
Durunụ igwe ehi na atụrụ unu mgbe unu na-aga. Gọziekwanụ m mgbe unu na-apụ.”
33 Nagdalidali gayod ang mga Ehiptohanon sa pagpagawas kanila sa ilang yuta, kay miingon sila, “Mga patay na kaming tanan.”
Ndị Ijipt gbalịrị ime ka ụmụ Izrel hapụ ha ngwangwa. Ha sịrịtara onwe ha, “Ọ bụrụ na ụmụ Izrel ahapụghị anyị ugbu a, anyị niile ga-anwụkwa.”
34 Busa gikuha sa mga tawo ang ilang minasa nga harina nga wala gisagolan ug igpapatubo. Nakabalot na sa ilang mga bisti ug gibitay na sa ilang mga abaga ang ilang mga panaksan nga masahanan sa harina.
Ya mere, ụmụ Izrel buuru ụtụ ọka e ji eme achịcha na-ekoghị eko, nke ha tinyere nʼefere e ji agwakọta ya. Ha ji akwa kechie ha, bukwasị ha nʼubu ha.
35 Karon gibuhat sa katawhan sa Israel ang gisulti ni Moises kanila. Nangayo sila ug mga alahas nga mga plata ug bulawan, ug mga bisti ngadto sa mga Ehiptohanon.
Ha mekwara ihe ndị ọzọ dịka Mosis gwara ha. Ha rịọrọ ndị Ijipt ka ha nye ha ihe iji ngwa nke ọlaọcha na ọlaedo, na uwe.
36 Gihimo ni Yahweh nga madasigong magpahimuot ang mga Ehiptohanon ngadto sa mga Israelita. Busa gihatag sa mga Ehiptohanon ang bisan unsa nga ilang gipangayo. Niini nga paagi, giilogan sa mga Israelita ang mga Ehiptohanon.
Onyenwe anyị nyere ndị ya amara nʼihu ndị Ijipt, ha nyere ha ihe niile ha rịọrọ. Site nʼụzọ dị otu a, ụmụ Izrel napụtara ndị Ijipt ihe niile ha ji biri nʼụlọ.
37 Nagpanaw ang mga Israelita gikan sa Rameses padulong sa Sucot. Mikabat sa 600, 000 ka mga kalalakin-an ang nagbaktas, dugang pa ang mga kababayen-an ug mga kabataan.
Mgbe nke a gasịrị, ụmụ Izrel malitere ije ha site na Ramesis. Mgbe ha hapụrụ Ramesis, na-eje Sukọt, ha dị narị puku ndị ikom isii, na-agụghị ndị inyom na ụmụntakịrị.
38 Nanguban usab kanila ang nagkasinagol nga pundok sa dili mga Israelita, uban sa mga panon sa karnero, ug dakong panon sa mga baka.
Ọtụtụ mmadụ dị iche iche sooro ha nʼije ha. Ha dukwa igwe anụ ụlọ, igwe ewu na atụrụ ha, nke dị ukwu nʼọnụọgụgụ.
39 Nagluto sila ug tinapay nga walay igpapatubo sa minasa nga harina nga gidala nila gikan sa Ehipto. Wala kini igpapatubo tungod kay gipagawas man sila sa Ehipto ug dili na angay maglangan sa pag-andam ug pagkaon.
Ha ji ụtụ ọka ha si Ijipt buputa mee achịcha na-ekoghị eko. Nʼihi na a chụpụrụ ha achụpụ site nʼIjipt, ha enweghị ezi ohere kwadooro onwe ha ihe oriri.
40 Namuyo ang mga Israelita sa Ehipto sulod sa 430 ka tuig.
Tupu ha ahapụ ala Ijipt, ụmụ Izrel ebiela nʼebe ahụ narị afọ anọ na iri afọ atọ.
41 Human sa 430 katuig, niana gayod nga adlaw, mibiya sa yuta sa Ehipto ang tanang pundok sa kasundalohan ni Yahweh.
Mgbe narị afọ anọ na iri afọ atọ zuru, nʼụbọchị ahụ o zuru, usuu ndị Onyenwe anyị niile hapụrụ Ijipt.
42 Mao kini ang gabii sa pagtukaw, kay dad-on sila ni Yahweh pagawas sa yuta sa Ehipto. Mao kini ang gabii nga kinahanglan hinumdoman sa tanang mga Israelita alang kang Yahweh sa tibuok nilang mga kaliwatan.
Onyenwe anyị chere nche nʼabalị ụbọchị ahụ maka ịkpọpụta ha site nʼala Ijipt. Nʼihi ya, abalị ụbọchị ahụ bụ mgbe pụrụ iche nye ụmụ Izrel maka iji iche nche sọpụrụ Onyenwe anyị nʼọgbọ ha niile.
43 Miingon si Yahweh kang Moises ug Aaron, “Mao kini ang balaod alang sa Pagsaylo: walay langyaw ang makaambit sa pagkaon niini.
Onyenwe anyị kpọrọ Mosis na Erọn gwa ha sị, “Ndị a bụ usoro iwu metụtara Mmemme Ngabiga: “Onye mba ọzọ agaghị eri anụ nwa atụrụ ahụ.
44 Apan mamahimong mokaon niini ang matag sulugoon sa mga Israelita, nga gipalit pinaagi sa salapi, human ninyo siya tulia.
Ohu ọbụla a kwụrụ ụgwọ nʼisi ya ga-eri ya naanị ma e biri ya ugwu.
45 Dili angay mokaon sa bisan unsa niini nga pagkaon ang mga langyaw ug ang mga sulugoon nga sinuholan.
Ohu e goro ọrụ, maọbụ onye ọbịa ọbụla agaghị eri ya.
46 Kinahanglan nga kaonon ang pagkaon sa usa lamang ka balay. Dili kamo angay nga magdala ug karne sa gawas sa balay, ug kinahanglan nga dili ninyo balion ang bisan usa ka bukog niini.
“A ga-eri ya naanị nʼime otu ụlọ. Ọ gaghị apụ nʼezi. Unu agaghị atapịa ọkpụkpụ ọbụla nke nwa atụrụ ahụ.
47 Kinahanglan nga saulogon kini nga kasaulogan sa tibuok katilingban sa Israel.
Nzukọ niile nke ụmụ Izrel ga-eme Mmemme Ngabiga a.
48 Kung adunay langyaw nga nagpuyo uban kaninyo ug buot nga mosaulog sa Pagsaylo ni Yahweh, kinahanglan nga magpatuli ang tanan niyang paryente nga lalaki. Unya makahimo na siya sa pag-anha ug pagsaulog niini. Mahisama siya sa mga tawo nga gipanganak niini nga yuta. Apan, walay tawo nga dili tinuli ang makakaon sa bisan unsa nga pagkaon.
“Onye mba ọzọ bi nʼetiti unu chọrọ isoro unu na Mmemme Ngabiga Onyenwe anyị aghaghị ibi ndị ikom niile nọ nʼezinaụlọ ya ugwu. Mgbe ahụ, ọ ga-abịaru nso isoro na mmemme, nʼihi na a ga-agụ ya dịka nwa afọ ala. Ọ dịghị onye ikom a na-ebighị ugwu ga-eri nri ahụ.
49 Mao usab kini ang balaod alang sa mga natawo niining yutaa ug sa mga langyaw nga namuyo uban kaninyo.”
Otu iwu a dịrị nwa afọ ala na ndị ọbịa niile bi nʼala Izrel.”
50 Busa gibuhat sa tanang mga Israelita ang gimando ni Yahweh kang Moises ug kang Aaron.
Ụmụ Izrel mere ihe ndị a niile, dịka Onyenwe anyị nyere ha nʼiwu site nʼọnụ Mosis na Erọn.
51 Nahitabo gayod nianang adlawa nga gipagawas ni Yahweh ang Israel gikan sa yuta sa Ehipto uban sa matag pundok sa ilang kasundalohan.
Ọ bụkwa nʼotu ụbọchị ahụ ka Onyenwe anyị sitere nʼala Ijipt dupụta ụmụ Izrel, dịka usuu ha niile si dị.
