Exodo 10
1 Miingon si Yahweh kang Moises, “Adto sa Faraon, kay gipatig-a ko ang iyang kasingkasing ug ang mga kasingkasing sa iyang mga sulugoon. Gibuhat ko kini aron ipakita kining mga timaan sa akong gahom ngadto kanila.
Then Yahweh said to Moses/me, “Go to the king [again]. I have made him and his officials stubborn [IDM]. I have done that in order that I would [have a good reason to] perform all these plagues among them,
2 Gibuhat ko usab kini aron nga isulti ninyo sa inyong mga anak ug mga apo ang mga butang nga akong gibuhat, kung unsa kabangis ang akong pagtagad sa Ehipto, ug kung giunsa nako pagpakita sa nagkalainlaing mga timaan sa akong gahom ngadto kanila. Niini nga paagi masayran ninyo nga ako si Yahweh.”
and also in order that you would [be able to] tell your children and your grandchildren how I caused the Egyptians to act very foolishly [when] I performed all these miracles. Then all of you will know that I, Yahweh, [have the power to do what I say that I will do].”
3 Busa miadto si Moises ug si Aaron ngadto sa Faraon ug mingon kaniya, “Si Yahweh, nga Dios sa mga Hebreohanon, miingon niini: 'Hangtod kanus-a ka man magdumili sa pagpaubos sa imong kaugalingon nganhi kanako? Palakwa ang akong katawhan aron nga makasimba sila kanako.
So Aaron and Moses/I went into the king’s [palace] and said to him, “Yahweh God, whom we Hebrews [worship], says this: ‘How long will you stubbornly refuse to do what I tell you [MTY]? Let my people go, in order that they may worship me [in the desert]
4 Apan kung modumili ka sa pagpalakaw sa akong katawhan, paminaw, ugma pagadad-an ko ug mga dulon ang imong yuta.
If you [keep] refusing to let them go, I warn you that tomorrow I will bring (locusts/[large flying insects called] locusts) into your country.
5 Lukpon niini ang tibuok bahin sa yuta aron nga wala nay makakita niini. Kan-on niini ang tanang mga nahibilin nga wala madaot sa ulan nga ice. Pagakan-on usab niini ang matag kahoy nga mitubo alang kaninyo didto sa kaumahan.
[They will completely cover the ground so that] you will not even be able to see the ground. They will eat everything that the hail did not [destroy]. They will eat [everything that is left on] the trees.
6 Pun-on niini ang inyong mga panimalay, sa tanan ninyong mga sulugoon, ug sa tanang mga Ehiptohanon—butang nga wala pa gayod makita sa inyong amahan ni sa inyong apohan, butang nga wala pa gayod makita sukad sa adlaw nga miabot sila sa kalibotan hangtod niining adlawa.” Unya mibiya si Moises gikan sa Faraon.
They will fill your houses, and the houses of all your officials, and the houses of all [the rest of] the Egyptians. [There will be more locusts] than you or your parents or your grandparents have ever seen, from the time your ancestors first came to [this] land until the present time!’” Then he/I turned and [Aaron and] I left the king.
7 Miingon ang mga sulugoon sa Faraon kaniya, “Hangtod kanus-a man kita samokon niining tawhana? Palakwa na ang mga Israelita aron nga makasimba sila kang Yahweh nga ilang Dios. Wala ka pa ba makaamgo nga naguba na ang Ehipto?”
The king’s officials said to him, “(How long is this man going to continue to bring disasters on us?/We must not let this man continue to cause trouble for us!) [RHQ] Let the [Israeli] men leave, in order that they may worship Yahweh, their god. (Do you not yet understand that [this man] has ruined Egypt?/You ought to realize by now that [this man] has ruined Egypt!)” [RHQ]
8 Gidala na usab si Moises ug si Aaron ngadto sa Faraon, nga miingon kanila, “Lakaw ug simbaha si Yahweh nga inyong Dios. Apan kinsa man nga katawhan ang molakaw?”
So they brought Aaron and Moses/me back to the king. He said to them/us, “[All right], you can go and worship Yahweh your god. But who are the ones who will go?”
9 Miingon si Moises, “Manlakaw kami uban ang among mga kabataan ug katigulangan, uban sa among mga anak nga lalaki ug babaye. Molakaw kami uban sa mga panon sa among mga karnero ug baka, kay kinahanglan kami magpahigayon ug kasaulogan alang kang Yahweh.”
Moses/I replied, “We [all] need to go, everyone, including those who are young and those who are old. We need to take our sons and our daughters and our flocks [of sheep and goats] and herds [of livestock], because we must have a festival to [honor] Yahweh.”
10 Miingon ang Faraon kanila, “Hinaot pa nga ubanan gayod kamo ni Yahweh, kung palakwon ko kamo uban sa inyong mga kabataan. Paminaw, aduna kamoy daotan nga panghunahuna.
[Moses/I really did not intend that the Israelis would ever return to Egypt, and the king knew that also. So] the king replied [sarcastically], “[If you all leave], [it will be clear that] Yahweh has helped you, but I myself will never let you [take] your children [and your wives] when you go! It is clear that you are wickedly planning [not to return].
11 Dili! Lakaw, kuyog lamang sa inyong mga kalalakin-an, ug simbaha si Yahweh, kay mao man kana ang inyong buot buhaton.” Unya gipapahawa si Moises ug si Aaron sa atubangan sa Faraon.
So no, [I will not let you all go]. [The Israeli] men may go [and worship Yahweh], if that is what you want.” Then the king expelled them/us from [his palace].
12 Unya miingon si Yahweh kang Moises, “Iisa ang imong kamot ibabaw sa yuta sa Ehipto ngadto sa mga dulon, aron nga modagsang sila sa yuta sa Ehipto ug kan-on ang matag tanom niini, tanan nga nahibilin nga wala madaot sa ulan nga ice.”
Then Yahweh said to Moses/me, “Reach out your hand as [though you were stretching it] over the land to welcome the locusts. They will come to the country of Egypt and eat every plant that is [left] in the land, every plant that the hail has not destroyed.”
13 Giisa ni Moises ang iyang sungkod ibabaw sa yuta sa Ehipto, ug gipadala ni Yahweh ang hangin nga gikan sa sidlakan diha sa yuta sa tibuok adlaw ug gabii. Pagkabuntag, nagdala ug mga dulon ang hangin nga gikan sa sidlakan.
So Moses/I held out his/my stick [as though he/I was stretching it] over the whole land of Egypt. Then Yahweh caused a [strong] wind to blow from the east, and it blew over the land all that day and all that night. By the [next] morning, it had brought the locusts.
14 Misulod ang mga dulon sa tibuok yuta sa Ehipto ug gilukop ang tanang bahin niini. Wala pa gayoy miabot sa yuta nga sama niini nga panon sa mga dulon, ug wala na gayoy sama niini nga moabot human niini.
The locusts swarmed all over Egypt. It was larger than any swarm of locusts that had ever [been seen], and there will never be [a swarm of locusts like that] again.
15 Gilukop niini ang tibuok yuta busa mingitngit kini. Gikaon nila ang matag tanom sa yuta ug ang tanang mga bunga sa mga kahoy nga wala madaot sa ulan nga ice. Wala na gayoy lunhaw nga tanom ni kahoy o tanom sa mga kaumahan ang nahibilin sa tibuok yuta sa Ehipto.
They covered the surface of the ground and made it [appear] black. They ate all the plants in the land and everything on the trees that had not been destroyed by the hail. Nothing that was green was left on any plant or on any tree, anywhere in Egypt.
16 Unya dalidali dayon nga gipatawag sa Faraon si Moises ug si Aaron ug miingon, “Nakasala ako batok kang Yahweh nga inyong Dios ug batok kaninyo.
The king quickly summoned Aaron and Moses/me and said, “I have sinned against Yahweh, your god, and against you [two].
17 Busa karon, pasayloa ang akong sala, ug pag-ampo kang Yahweh nga inyong Dios nga iyang kuhaon kining kamatayon palayo kanako.”
So now I ask you to forgive me this one time [for having] sinned, and pray to Yahweh your god to stop [these locusts] [MTY] [from causing everything] to die.”
18 Busa mibiya si Moises sa Faraon ug miampo kang Yahweh.
They/We left the king, and Moses/I prayed to Yahweh.
19 Nagpadala ug hilabihan ka kusog nga hangin gikan sa kasadpan si Yahweh nga nagpahawa sa mga dulon ug nagpalid niini ngadto sa Dagat nga Kabugangan; walay bisan usa nga dulon ang nahibilin sa tibuok ginsakopan sa Ehipto.
Then Yahweh changed the wind so that it blew [strongly] from the west, and it blew all the locusts into the Red Sea (OR, the Gulf of Suez). There was not one locust left anywhere in the country of Egypt.
20 Apan gipatig-a ni Yahweh ang kasingkasing sa Faraon, ug wala niya tugoti nga molakaw ang mga Israelita.
But Yahweh made the king stubborn [IDM] [again], and he did not let the Israeli people go.
21 Unya miingon si Yahweh kang Moises, “Iisa ang imong kamot ngadto sa kawanangan, aron nga moabot ang kangitngit ibabaw sa yuta sa Ehipto, kangitngit nga mabati gayod.”
Yahweh said to Moses/me, “Reach your hand up toward the sky, in order that there will be darkness over all the land of Egypt, a darkness [so complete] that people will have to grope around [to know where to walk].”
22 Giisa ni Moises ang iyang kamot ngadto sa kawanangan, ug miabot ang baga nga kangitngit sa tibuok yuta sa Ehipto sulod sa tulo ka adlaw.
So Moses/I reached his/my hand toward the sky, and it became totally dark all over Egypt for three days [and nights].
23 Wala gayoy tawo nga makakita kang bisan kinsa; walay migawas sa iyang panimalay sulod sa tulo ka adlaw. Apan, adunay kahayag sa dapit nga gipuy-an sa mga Israelita.
People could not see each other. No one left his house during that whole time. But there was light in the area where the Israeli people were living.
24 Gipatawag sa Faraon si Moises ug miingon, “Lakaw ug simbaha si Yahweh. Makauban na kanimo bisan ang imong mga pamilya, apan kinahanglan ninyong ibilin ang mga panon sa inyong mga karnero ug mga baka.”
The king summoned Moses/me and said, “All right, you may go and worship Yahweh. [Your wives and] your children may go with you. But your flocks of sheep and goats and your herds of cattle must remain here.”
25 Apan miingon si Moises, “Kinahanglan nga ihatag mo usab kanamo ang mga mananap alang sa mga paghalad ug mga halad nga sinunog aron nga mahalad namo kini ngadto kang Yahweh nga among Dios.
But Moses/I replied, “[No], you must let us [take along the sheep and goats, in order] that we may have [some of them] to sacrifice and give as burned offerings to Yahweh, our God.
26 Kinahanglan nga mouban usab kanamo ang among mga baka; walay bisan tunob niini ang ibilin, tungod kay kinahanglan namo kining dad-on alang sa pagsimba kang Yahweh nga among Dios. Tungod kay wala man kami masayod kung unsa ang among gikinahanglan sa pagsimba kang Yahweh hangtod nga moabot na kami didto.”
Our livestock must also go with us; we are not going to leave one of them [SYN] behind. We must take them to worship Yahweh. We will not know [which animals to sacrifice] until we get to where we are going.”
27 Apan gipatig-a ni Yahweh ang kasingkasing sa Faraon, ug dili niya sila palakwon.
But Yahweh made the king [continue to be] stubborn [IDM], and he would not let [the Israeli] people go.
28 Miingon ang Faraon kang Moises, “Palayo kanako! Pagbantay niining usa ka butang, nga dili ko na ikaw makita pag-usab, kay sa adlaw nga imong makita ang akong panagway, mamatay ka.”
The king said to me, “Get out of here! Make sure that you never come to see me [SYN] again! The day you see me again, [I will have] you executed!”
29 Miingon si Moises, “Gipamulong mo na. Dili ko na makita pag-usab ang imong panagway.”
Moses/I replied, “You are correct! You will never see me [SYN] again!”
