Exodo 1

1 Mao kini ang mga ngalan sa mga anak nga lalaki ni Israel nga si Jacob nga miabot ngadto sa Ehipto, matag usa uban sa iyang panimalay:

These were the names of the sons of Israel (Jacob) who came with him to Egypt along with their families:

2 Si Reuben, Simeon, Levi, ug si Juda,

Reuben, Simeon, Levi, and Judah;

3 si Isacar, Zebulun, ug si Benjamin,

Issachar, Zebulun, and Benjamin;

4 si Dan, Neftali, Gad, ug si Asher.

Dan and Naphtali, Gad and Asher.

5 Mikabat ug 70 ang gidaghanon sa tanang katawhan nga mga kaliwat ni Jacob. Atua na daan si Jose sa Ehipto.

Jacob had 70 descendants there, including Joseph who was already in Egypt.

6 Unya namatay si Jose, ang tanan niyang igsoon nga mga lalaki, ug ang tanan niana nga kaliwatan.

Eventually Joseph and all his brothers and all that generation died.

7 Nagmabungahon ang mga Israelita, midaghan pag-ayo, ug nahimong hilabihan ka kusgan; nalukop nila ang yuta.

However, the Israelites had many children and their numbers increased rapidly. In fact there were so many of them that they became very powerful—the country was full of them.

8 Unya karon adunay bag-o nga hari ang mibarog sa Ehipto, siya nga wala makaila mahitungod kang Jose.

Then a new king came to power who didn't know anything about Joseph.

9 Miingon siya sa iyang katawhan, “Tan-awa, mas daghan pa ug mas kusgan ang mga Israelita kaysa kanato.

He conferred with his fellow Egyptians and said, “Look at these Israelites—there are more than them than us, and they're more powerful than us.

10 Umari kamo, magmanggialamon kita sa pagtagad kanila, kay kondili magpadayon sila ug kadaghan, ug kung moabot ang gubat, makig-uban sila sa atong mga kaaway, makig-away batok kanato, ug mobiya sa yuta.”

We've got to make plan to deal with them before they become so many that if there's a war they'll side with our enemies and fight us, and flee the country.”

11 Busa gibutangan nila sila ug mga tinugyanan sa trabaho aron sa pagdaogdaog kanila pinaagi sa malisod nga trabaho. Nagtukod ang mga Israelita ug mga siyudad nga tipiganan alang sa Faraon: ang Pitom ug ang Rameses.

So the Egyptians made them do forced labor and put taskmasters in charge of them. They used them to build the storage towns of Pithom and Rameses.

12 Apan sa dihang gidaogdaog sila pag-ayo sa mga Ehiptohanon, misamot hinuon ug kadaghan ug mikatag pag-ayo ang mga Israelita. Busa nagsugod na ug kalisang ang mga Ehiptohanon sa mga Israelita.

But the more the Israelites were mistreated, the more they grew in numbers and spread out—and the more the Egyptians detested them.

13 Gipatrabaho pag-ayo sa mga Ehiptohanon ang mga Israelita.

The Egyptians worked the Israelites brutally,

14 Gihimo nila nga mapait ang ilang pagkinabuhi tungod sa malisod nga pagpatrabaho pinaagi sa pagbuhat ug alkitran ug tisa, ug uban sa tanang matang sa buluhaton sa kaumahan. Malisod gayod ang tanan nilang kinahanglan nga trabahoon.

making their lives a misery. They made them do hard labor, building with mortar and brick, and all kind of heavy work in the fields. In all of this hard labor they treated them brutally.

15 Unya nakigsulti ang hari sa Ehipto ngadto sa mga mananabang nga Hebreohanon; ang ngalan sa usa mao si Shefra, ug ang usa mao si Pua.

Then the king gave orders to the Hebrew midwives, Shiphrah and Puah.

16 Miingon siya, “Sa dihang magpaanak kamo sa mga babaye nga Hebreohanon didto sa paanakan, bantayi sila sa dihang manganak na sila. Kung lalaki kini, nan kinahanglan nga patyon ninyo siya; apan kung babaye kini, nan mabuhi siya.”

He told them, “When you assist the Hebrew women during childbirth, if you see it's a boy, kill him; but if it's a girl, let her live.”

17 Apan adunay kahadlok ang mga mananabang ngadto sa Dios ug wala gituman ang gisugo sa hari sa Ehipto kanila; hinuon, gipasagdan nila nga mabuhi ang mga batang lalaki.

But because the midwives revered God, they didn't do what the king of Egypt had ordered. They let the boys live as well.

18 Gipatawag sa hari sa Ehipto ang mga mananabang ug giingnan sila, “Nganong gibuhat man ninyo kini, ug gitugotan nga mabuhi ang mga bata nga lalaki?”

The king of Egypt called the midwives in and demanded to know, “Why have you done this— letting the male children live?”

19 Mitubag ang mga mananabang ngadto sa Faraon, “Ang mga babaye nga Hebreohanon dili sama sa mga babaye nga Ehiptohanon. Isog kaayo sila ug nakapanganak na sila sa wala pa moabot ang mananabang kanila.”

“Hebrew women aren't like Egyptian women,” the midwives told Pharaoh. “They give birth more easily—they have them before we midwives arrive.”

20 Gipanalipdan sa Dios kini nga mga mananabang. Nagkadaghan ug maayo ang katawhan ug nahimong hilabihan kakusgan.

God treated the midwives well, and the people increased in number so there were even more of them.

21 Tungod kay ang mga mananabang may kahadlok man sa Dios, gihatagan niya sila ug mga pamilya.

Because the midwives revered God, he gave them families of their own.

22 Gimandoan sa Faraon ang tanan niyang katawhan, “Kinahanglan nga ilabay ninyo ngadto sa suba ang matag lalaki nga matawo, apan tugoti ninyo nga mabuhi ang matag bata nga babaye.”

Then Pharaoh issued this order to all his people: “Throw every Hebrew boy that's born into the Nile, but let every girl live.”