Ester 1
1 Sa mga adlaw ni Ahasuerus (mao kini nga Ahasuerus nga naghari gikan sa India hangtod sa Etiopia, labaw sa 127 ka mga probinsya),
And it came to pass, in the days of Ahasuerus, —the same, Ahasuerus that reigned from India even unto Ethiopia, a hundred and twenty-seven provinces:
2 niadto nga mga adlaw naglingkod si Haring Ahasuerus sa iyang harianong trono sa salipdanan sa Susa.
in those days, —when King Ahasuerus was sitting on the throne of his kingdom, which was in Shusan the palace;
3 Sa ikatulo nga tuig sa iyang paghari, nagpakombira siya sa tanan niya nga mga opisyal ug sa iyang mga sulugoon. Ang kasundalohan sa Persia ug sa Media, ang dungganong mga tawo, ug mga gobernador sa mga probinsya nga anaa sa iyang atubangan.
in the third year of his reign, he made a banquet unto all his rulers, and his servants, —the power of Persia and Media, the nobles and the rulers being before him;
4 Gipasundayag niya ang mga mahimayaong bahandi sa gingharian ug ang kadungganan sa pagkamahimayaon sa iyang pagkabantogan sa daghang mga adlaw, sulod sa 180 ka adlaw.
when he showed the riches of the glory of his kingdom, and the splendour of his excellent majesty, many days, a hundred and eighty days;
5 Sa dihang nahuman na kini nga mga adlaw, nagpakombira ang hari sulod sa pito ka adlaw. Alang kini sa tanang katawhan sa salipdanan sa susa, gikan sa labing dako hangtod sa labing ubos. Gipahigayon kini sa hawanan sa tanaman sa palasyo sa hari.
that, when these days were fulfilled, the king made—for all the people that were present in Shusan the palace, both for great and small—a banquet, seven days, —in the court of the garden of the palace of the king:
6 Gidayandayanan ang hawanan sa tanaman ug puti nga mga tabil nga gapas ug ube, uban sa mga pisi nga pinong lino ug tapul, gibitay sa singsing nga mga plata gikan sa mga haligi nga marmol. Didto adunay mga lingkoranan nga bulawan ug plata ibabaw sa usa ka salog nga bato, marmol, perlas, ug de-kolor nga mga bato.
white stuff, cotton and blue, being held fast with cords of fine linen and purple, upon rods of silver, and pillars of white marble, —the couches being of gold and silver, upon a pavement of alabaster and white marble, and pearl and black marble.
7 Gidalit ang mga ilimnon pinaagi sa mga kopa nga bulawan. Pinasahi ang matag kopa ug adunay daghang harianong bino ang miabot tungod sa pagkamanggihatagon sa hari.
And they gave them drink in vessels of gold, vessels, from vessels, being diverse, —even the wine of the kingdom in abundance, by the bounty of the king.
8 Gipatuman ang pag-inom pinaagi sa sugo nga, “Kinahanglan nga walay pagpamugos.” Naghatag ug mga mando ang hari ngadto sa tanang sulugoon sa iyang palasyo aron buhaton nila ang bisan unsa nga gitinguha sa matag bisita.
And, the drinking, was according to the law, no one compelling, —for, so, had the king appointed unto every chief of his household, that every man, should do according to his pleasure.
9 Nagpakombira usab si Rayna Vasti alang sa mga babaye sa harianong palasyo ni Haring Ahasuerus.
Also Vashti the queen, made a banquet for the women, —in the royal house which belonged to King Ahasuerus.
10 Sa ikapito nga adlaw, sa dihang nakabati sa kalipay ang kasingkasing sa hari tungod sa bino, miingon siya kang Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar, ug Carkas (ang pito ka opisyal nga nag-alagad sa atubangan niya),
On the seventh day, when merry was the heart of the king with wine, he commanded Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, and Abagtha, Zethar and Carcas, the seven eunuchs who were waiting before King Ahasuerus, —
11 sa pagdala kang Rayna Vasti sa iyang atubangan uban sa iyang harianong korona. Buot niyang ipakita sa katawhan ug sa mga opisyal ang iyang pagkamaanyag, kay ang iyang katahom makadani.
to bring in Vashti the queen, with the royal crown, —to show the peoples and the rulers her beauty, for, of pleasing appearance, was she.
12 Apan midumili sa pag-adto si Rayna Vasti sa pulong sa hari nga gipadala ngadto kaniya pinaagi sa mga opisyal. Unya nasuko pag-ayo ang hari; ang iyang kasuko misilaob diha kaniya.
But Queen Vashti refused to come in at the command of the king, which was given through the eunuchs, —and the king was exceeding wroth, and, his anger, burned within him.
13 Busa gipatawag ni Haring Ahasuerus ang iyang kalalakin-an nga mga inila nga manggialamon, nga makasabot sa mga panahon (kay mao kini ang nabatasan nga buhaton sa hari ngadto sa tanang mga batid sa balaod ug paghukom).
Then said the king unto the wise men having knowledge of the times, —for, so, was the manner of the king before all having knowledge of law and judgment;
14 Karon ang duol kaniya mao sila Karshena, Zetar, Admata, Tarshis, Meres, Marsena, Memukan, pito ka prinsipe sa Persia ug sa Media. Makaduol dayon sila ngadto sa hari, ug gikuptan nila ang labing taas nga mga katungdanan sulod sa gingharian.
and, near unto him, were Carshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena, Memucan, —the seven rulers of Persia and Media, who used to behold the face of the king, who sat first, in the kingdom—
15 “Pinasikad sa balaod, unsa man ang buhaton kang Rayna Vasti tungod kay midumili siya sa pagtuman sa sugo ni Haring Ahasuerus, nga gipadala kaniya pinaagi sa mga opisyal?”
According to law, what ought to be done, with Queen Vashti, —for that she hath not performed the command of King Ahasuerus, through the eunuchs?
16 Miingon si Memukan sa atubangan sa hari ug sa mga opisyal, “Dili lamang batok sa hari nakabuhat ug sayop si Rayna Vasti, apan batok usab sa tanang mga opisyal ug sa tibuok katawhan nga anaa sa tanang mga probinsya ni Haring Ahasuerus.
Then said Memucan before the king and the rulers, Not against the king alone, hath Vashti the queen acted perversely, —but against all the rulers, and against all the peoples, who are in all the provinces of King Ahasuerus.
17 Kay ang panghitabo sa rayna masayran sa tanang kababayen-an. Mahimo kining hinungdan nga dili nila tahoron ang ilang mga bana. Moingon sila, 'Nagsugo si Haring Ahasuerus kang Rayna Vasti nga dad-on sa iyang atubangan, apan midumili siya.'
For the report of the queen, will go forth, unto all women, so putting contempt upon their lords, in their eyes, —when it is reported to them, King Ahasuerus, commanded Vashti the queen to be brought in before him, but she came not.
18 Sa dili pa mahuman kini nga adlaw ang halangdong mga babaye sa Persia ug sa Media nga nakadungog sa panghitabo mahitungod sa rayna mosulti sa sama nga butang ngadto sa tanang mga opisyal sa hari. Adunay hilabihan nga kasuko ug pagkawalay pagtahod.
And, this day, shall the ladies of Persia and Media, who have heard the report of the queen, tell it, unto all the lords of the king, —with enough of contempt and wrath.
19 Kung makalipay kini sa hari, pagpadala ug harianong sugo gikan kaniya, ug isulat ang mga balaod sa mga taga-Persia ug sa taga-Medes, nga dili na mabakwi, nga dili na moatubang si Vasti diha kaniya. Tugoti nga ihatag sa hari ang iyang katungdanan ingon nga rayna ngadto sa uban nga mas maayo pa kay kaniya.
If, unto the king, it seem good, let there go forth a royal declaration from before him, and let it be written among the laws of Persia and Media, so that it shall not pass away, —That Vashti, is not to come in, before King Ahasuerus, and, her royal estate, let the king give unto her neighbour, who is better than she.
20 Sa dihang gimantala ang sugo sa hari ngadto sa halapad niya nga gingharian, ang tanang mga asawa motahod sa ilang mga bana, gikan sa labing bantogan ngadto mga labing ubos.
When the edict of the king which he shall make, is published throughout all his kingdom, for, great, it is, then, all wives, will give honour unto their lords, both great and small.
21 Gikalipay kini nga tambag sa hari ug sa iyang halangdong mga tawo, ug gibuhat kini sa hari sumala sa gitanyag ni Memukan.
And the thing seemed good in the eyes of the king, and the rulers, —and the king did according to the word of Memucan.
22 Nagpadala siya ug mga sulat ngadto sa tanan nga harianong mga probinsya, sa kaugalingong sinulatan sa matag probinsya, ug ngadto sa matag katawhan sa ilang kaugalingong pinulongan. Nagmando siya nga ang matag lalaki maoy mahimong pangulo sa iyang kaugalingong panimalay. Gihatag kini nga sugo sa pinulongan sa matag katawhan sa gingharian.
So he sent letters, into all the provinces of the king, into every province according to she writing thereof, and unto every people according to their tongue, —That every man should he ruler in his own house, and issue his commands, according to the tongue of his people.
