Ester 4

1 Sa dihang nasayran ni Mordecai ang tanan nga nahimo, gigisi niya ang iyang bisti ug nagbisti ug sako ug nagbutang ug mga abo. Miadto siya taliwala sa siyudad, ug mituaw sa makusog ug nagdangoyngoy.

When Mordecai found out about those [letters, he was so anguished that] he tore his clothes and put on [rough] sackcloth and [threw] ashes over himself. Then he went into the city, crying very loudly.

2 Mitungas siya hangtod lamang didto sa ganghaan sa hari, tungod kay walay bisan usa ang makasulod niini nga nagbisti ug sako.

He stood outside the gate of the palace, because no one who was wearing sackcloth was allowed to enter the palace.

3 Sa matag probinsya, kung asa man dapit naabot ang mando ug kasugoan sa hari, adunay dakong kasubo sa mga Judio, uban ang pagpuasa, panaghilak ug pagbangotan. Daghan kanila ang nagbisti ug sako ug naglingkod sa mga abo.

In every province [of the empire], when the letter from the king was read to the Jewish people, they cried and mourned. They (fasted/abstained from eating food), and wailed loudly. Many of them also put on sackcloth and threw ashes on themselves and lay [on the ground].

4 Sa dihang miadto ug gisuginlan si Ester sa iyang mga dalaga ug sa iyang mga sulugoon, nagmasulob-on pag-ayo ang rayna. Nagpadala siya ug mga bisti aron sul-obon ni Mordecai (aron iyang huboon ang iyang bisti nga sako), apan wala niya kini dawata.

When Esther’s maids and other officials came to her and told her what Mordecai had done, she was very distressed. So she sent to Mordecai [some good] clothes to wear instead of the sackcloth, but he refused to take them.

5 Unya gipatawag ni Ester si Hatak, usa sa mga opisyal sa hari nga gitagana aron sa pag-alagad kaniya. Gisugo niya siya aron sa pag-adto kang Mordecai aron masayran kung unsa ang nahitabo ug kung unsa ang buot ipasabot niini.

Then Esther summoned Hathach, one of the king’s officials whom he had appointed to help take care of Esther. She told him to go [out and talk] to Mordecai to find out what was distressing him and why [he was wearing sackcloth to show] that he was grieving.

6 Busa miadto si Hatak kang Mordecai didto sa plasa sa siyudad atubangan sa ganghaan sa hari.

Hathach went to Mordecai, who was in the plaza in front of the palace gate.

7 Gibalita ni Mordecai kaniya ang tanan nga nahitabo kaniya, ug ang kinatibuk-ang kantidad sa plata nga gisaad ni Haman nga ibutang ngadto sa panudlanan sa hari aron pagapatyon ang mga Judio.

Mordecai told him everything that had happened. He told him how much money Haman had promised to give to the government if the king commanded that all the Jews be killed.

8 Gihatagan usab niya siya ug usa ka kopya sa kasugoan nga gimantala sa Susa alang sa kalaglagan sa mga Judio. Gibuhat niya kini aron mapakita ni Hatak ngadto kang Ester, ug kinahanglan nga ihatag niya kaniya ang katungdanan sa pag-adto sa hari aron sa pagpakiluoy alang sa iyang pabor, ug aron sa magpakitabang kaniya alang sa iyang katawhan.

Mordecai also gave to Hathach a copy of the decree that had been read in Susa, [in which it was stated] that all the Jews must be killed. He told Hathach to show the copy to Esther. He told Hathach to explain to Esther what (it meant/would happen). Then he told him to urge her to go to the king and request the king to act mercifully to her people.

9 Busa miadto ug gisuginlan ni Hatak si Ester kung unsa ang gisulti ni Mordecai.

So Hathach returned to Esther and told her what Mordecai said.

10 Unya nakigsulti si Ester kang Hatak ug giingnan niya nga mobalik ngadto kang Mordecai.

Then Esther told Hathach to [return to] Mordecai [and] tell this [to him]:

11 Miingon siya, “nasayod ang tanang sulugoon sa hari ug ang katawhan sa mga probinsya sa hari nga si bisan kinsang lalaki o babaye nga moadto sa sulod nga hawanan nga wala gipatawag sa hari, adunay usa lamang ka balaod: nga kinahanglan siyang patyon—gawas lamang sa tawo nga tunolan sa hari sa bulawang setro aron nga mabuhi siya. Wala na ako gipatawag aron sa pag-adto sa hari sulod sa 30 na ka mga adlaw.”

“There is a law [about people going to talk to the king]. All the king’s officials and all the people in the empire know this law. [In that law it states that] anyone who goes to the king in his inner court without having been summoned by the king must be executed. Only those to whom the king has extended his scepter/staff will not be executed. And a month has passed since the king has summoned me, [so what will happen to me if I try to see him and he doesn’t want to see me?]”

12 Busa gisugilon ni Hatak ang mga pulong ni Ester ngadto kang Mordecai.

So Hathach [went back to] Mordecai [and] told [him] what Esther had said.

13 Gipadala pagbalik ni Mordecai kini nga mensahe: “Ayaw hunahunaa nga anaa ka sa palasyo sa hari, makalingkawas ka labaw pa sa ubang mga Judio.

Mordecai replied, “[Go back and] tell this to Esther: 'Do not think that just because you live there in the palace, you will escape when all the other Jews [are killed].

14 Kung magpakahilom ka niining taknaa, kahupayan ug kaluwasan ang mopatigbabaw alang sa mga Judio gikan sa laing dapit, apan ikaw ug ang panimalay sa imong amahan mangamatay. Kinsa man ang nasayod kung moabot ka niining harianon nga katungdanan alang sa panahon nga sama niini?”

If you say nothing now, someone from some other place will rescue [many of] us Jews, but you and your relatives will be killed. Furthermore, (perhaps [God]/who knows if [God]) has put you here [as queen] (for a situation like this/to prevent this from happening to us)!'” [RHQ]

15 Unya gipadala ni Ester kini nga mensahe ngadto kang Mordecai,

Then [after Hathach told this to] Esther, [she] told him to return to Mordecai and say this to him:

16 “Lakaw, tigoma ang tanang mga Judio nga nagpuyo sa Susa, ug pagpuasa alang kanako. Ayaw kamo pagkaon ni moinom sulod sa tulo ka adlaw, sa gabii o sa adlaw. Magapuasa usab ako ug ang akong kadalagahan sa samang paagi. Unya moadto ako sa hari, bisan tuod nga supak kini sa balaod, ug kung mamatay ako, mamatay gayod ako.”

“Gather together all the Jews here in Susa, and tell them to (fast/abstain from food) for my sake. Tell them to not eat or drink anything for three days and nights. My maids and I will also fast. Then, I will go to talk to the king. Even if (I am executed/they execute me) for disobeying the law [by seeing him when he does not hold out the scepter/staff toward me, I am willing for that to happen”].

17 Miadto si Mordecai ug gibuhat ang tanang gisulti ni Ester nga iyang buhaton.

So [after Hathach told this to Mordecai, ] Mordecai went and did what Esther told him to do.