Ecclesiastes 5
1 Bantayi ang imong lihok sa dihang moadto ka sa balay sa Dios. Adto didto aron sa pagpaminaw. Mas maayo pa ang pagpaminaw kaysa maghalad ug sakripisyo ang mga buangbuang nga wala masayod nga daotan ang ilang ginabuhat sa kinabuhi.
Guard thy foot when thou goest to the house of God, and be ready to hearken: it is better than when fools give sacrifices; for they know not that they do evil.
2 Ayaw pagdali ug sulti sa imong baba, ug ayaw tugoti ang imong kasingkasing nga dali maghisgot ug butang atubangan sa Dios. Ang Dios atua sa langit, apan ikaw anaa sa yuta, busa himoa nga pipila lamang ang imong mga pulong.
Be not rash with thy mouth, and let not thy heart be hasty to utter a word before God; for God is in heaven, and thou upon earth; therefore let thy words be few.
3 Kung aduna kay daghang mga butang nga buhaton ug gikabalak-an, mahimong makabaton ka ug daotang mga damgo. Ug kung mas daghan ang imong gisulti nga mga pulong, mahimong mas daghan ang walay pulos nga mga butang nga imong masulti.
For a dream cometh through a multitude of business; and a fool's voice through a multitude of words.
4 Sa dihang maghimo ka ug panumpa sa Dios, ayaw dugaya ang pagbuhat niini, kay ang Dios wala malipay sa mga buangbuang. Buhata ang imong gipanumpa nga buhaton.
When thou vowest a vow unto God, defer not to pay it; for He hath no pleasure in fools; pay that which thou vowest.
5 Mas maayo pa nga dili maghimo ug panumpa kaysa maghimo ka nga dili tumanon.
Better is it that thou shouldest not vow, than that thou shouldest vow and not pay.
6 Ayaw tugoti ang imong baba nga mahimong hinungdan nga makasala ang imong unod. Ayaw pagsulti ngadto sa mensahero sa pari, “Sayop kana nga pagpanumpa.” Nganong pasuk-on man ang Dios pinaagi sa bakak nga panumpa, ug hagiton ang Dios sa paglaglag sa buhat sa imong mga kamot?
Suffer not thy mouth to bring thy flesh into guilt, neither say thou before the messenger, that it was an error; wherefore should God be angry at thy voice, and destroy the work of thy hands?
7 Kay sa daghan nga mga damgo, sa daghan nga mga pulong, anaa usab ang walay kapuslanan nga aso. Busa kahadloki ang Dios.
For through the multitude of dreams and vanities there are also many words; but fear thou God.
8 Sa dihang makita mo ang tawong kabos nga gidaog-daog ug gihikawan sa katarong ug husto nga pagtagad sa imong probinsya, ayaw kahibulong ingon nga walay nakabalo, tungod kay adunay labaw nga mga tawo nga nagtan-aw niadtong ubos kanila, ug adunay mas labaw pa ibabaw kanila.
If thou seest the oppression of the poor, and the violent perverting of justice and righteousness in the state, marvel not at the matter; for one higher than the high watcheth, and there are higher than they.
9 Dugang pa niini, alang sa tanan ang abot sa yuta, ug ang hari mismo maoy magakuha sa abot gikan sa kaumahan.
But the profit of a land every way is a king that maketh himself servant to the field.
10 Si bisan kinsa nga nahigugma sa plata dili gayod matagbaw sa plata, ug si bisan kinsa nga nahigugma sa katigayonan mangandoy pa gayod ug mas daghan pa. Kini, usab, sama sa aso.
He that loveth silver shall not be satisfied with silver; nor he that loveth abundance, with increase; this also is vanity.
11 Sa dihang magadaghan ang imong bahandi, magadaghan usab ang mga tawo nga mohurot niini. Unsa may pulos sa bahandi sa nanag-iya niini gawas sa pagtan-aw niini uban sa iyang mga mata?
When goods increase, they are increased that eat them; and what advantage is there to the owner thereof, saving the beholding of them with his eyes?
12 Matam-is gayod ang tulog sa tawo nga nanarbaho, bisan kung gamay lang ang iyang gikaon o daghan, apan ang bahandi sa dato nga tawo dili magtugot kaniya nga mahinanok sa pagtulog.
Sweet is the sleep of a labouring man, whether he eat little or much; but the satiety of the rich will not suffer him to sleep.
13 Adunay hilabihan ka daotan nga akong nakita ilalom sa adlaw: mga bahandi nga gitagoan sa tag-iya, nga misangpot sa iyang kaugalingong kaalaot.
There is a grievous evil which I have seen under the sun, namely, riches kept by the owner thereof to his hurt;
14 Sa dihang mawad-an ang dato nga tawo sa iyang bahandi pinaagi sa daotan nga pagpatigayon, ang iyang kaugalingong anak nga lalaki, iyang giatiman isip amahan, wala gayoy bisan unsa nga mabilin sa iyang kamot.
and those riches perish by evil adventure; and if he hath begotten a son, there is nothing in his hand.
15 Ingon nga ang tawo nahimugso nga hubo gikan sa tagoangkan sa iyang inahan, ug mobiya usab siya nga hubo niining kinabuhia. Walay madala ang iyang mga kamot gikan sa iyang buhat.
As he came forth of his mother's womb, naked shall he go back as he came, and shall take nothing for his labour, which he may carry away in his hand.
16 Usa pa ka hilabihan ka daotan mao nga sa paagi nga miabot ang tawo, sama usab niana nga paagi ang iyang pagbiya. Busa unsa man ang makuha ni bisan kinsa sa pagbuhat alang sa hangin?
And this also is a grievous evil, that in all points as he came, so shall he go; and what profit hath he that he laboureth for the wind?
17 Sa panahon sa iyang mga adlaw nagakaon siya uban ang kangitngit ug hilabihan nga nag-antos sa sakit ug kaligutgot.
All his days also he eateth in darkness, and he hath much vexation and sickness and wrath.
18 Tan-awa, ang nakita nako nga maayo ug haom mao ang pagkaon ug pag-inom ug paglipay sa abot gikan sa tanan natong buhat, samtang nagbuhat kita ilalom sa adlaw panahon sa mga adlaw niini nga kinabuhi nga gihatag sa Dios kanato. Kay mao kini ang bulohaton nga gibilin ngadto sa tawo.
Behold that which I have seen: it is good, yea, it is comely for one to eat and to drink, and to enjoy pleasure for all his labour, wherein he laboureth under the sun, all the days of his life which God hath given him; for this is his portion.
19 Si bisan kinsa nga gihatagan sa Dios sa bahandi ug katigayonan ug katakos sa pagdawat sa iyang bahin ug paglipay sa iyang buhat—usa kini ka gasa gikan sa Dios.
Every man also to whom God hath given riches and wealth, and hath given him power to eat thereof, and to take his portion, and to rejoice in his labour — this is the gift of God.
20 Kay dili niya kanunay hinumdoman ang mga adlaw sa iyang kinabuhi, tungod kay ang Dios maghatag kaniya ug daghang bulohaton nga makalipay kaniya sa pagbuhat.
For let him remember the days of his life that they are not many; for God answereth him in the joy of his heart.
