Ecclesiastes 12

1 Hinumdomi usab ang imong Magbubuhat sa mga adlaw sa imong pagkabatan-on, sa dili pa moabot ang adlaw sa kalisdanan, ug sa dili pa moabot ang katuigan sa dihang moingon ka, “Wala akoy kalipay kanila,”

Acuérdate de tu Creador mientras eres joven, antes de que lleguen los días de angustia y envejezcas diciendo: “Ya no disfruto de la vida”.

2 buhata kini sa dili pa mongitngit ang kahayag sa adlaw, sa bulan ug sa mga bituon, ug ang mga dag-om sa panganod mobalik pagkahuman sa ulan.

Antes de la luz se apague -sol, luna y estrellas- y las nubes de lluvia vuelvan a oscurecer el cielo.

3 Mao na kana ang takna sa dihang mangurog ang magbalantay sa palasyo, ug ang kusgan nga mga tawo makaluhod, ug ang mga babaye nga naggaling moundang tungod kay gamay na lamang sila, ug kadtong nagdungaw sa mga bintana dili na makaklaro.

Antes de que los guardianes de la casa tiemblen y los hombres fuertes se dobleguen, los moledores dejen de trabajar porque sólo quedan unos pocos, y los que miran por las ventanas sólo vean tenuemente,

4 Mao na kana ang takna sa dihang masirado ang mga pultahan sa kadalanan, ug ang tingog sa paggaling mohunong, sa dihang makuratan ang tawo sa huni sa usa ka langgam, ug ang tingog sa babaye nga nag-awit mawala.

y las puertas de la calle estén cerradas. Antes de que el sonido del molino disminuya, y te despiertes temprano cuando los pájaros cantan, pero apenas puedas oírlos.

5 Mao na kana ang takna sa dihang ang mga tawo mahadlok sa kahabog ug sa kakuyaw daplin sa dalan, ug sa dihang mamulak ang kahoy nga almendro, ug sa dihang ang mga dulon magguyod sa ilang mga kaugalingon, ug sa dihang mapakyas ang naandan nga tinguha. Unya moadto ang mga tawo sa walay kataposang panimalay ug ang nagbangotan molugsong sa mga dalan.

Antes de que desarrolles el miedo a las alturas y te preocupes por salir a la calle; cuando el almendro florezca, el saltamontes se arrastre y el deseo falle, porque todos tienen que ir a su casa eterna mientras los dolientes suben y bajan por la calle.

6 Hinumdomi ang inyong Magbubuhat sa dili pa maputol ang pisi nga plata, o madugmok ang bulawan nga panaksan, o ang banga mabuak ngadto sa tuboran, o madugmok ang ligid nga anaa sa atabay,

Antes de que se rompa el cordón de plata y se quiebre el cuenco de oro; antes de que se rompa el cántaro de agua en la fuente, o la polea en el pozo.

7 sa dili pa mobalik ang abog ngadto sa yuta kung diin kini naggikan, ug ang espiritu mobalik ngadto sa Dios nga naghatag niini.

Entonces el polvo vuelve a la tierra de la que salió, y el aliento de vida vuelve a Dios que lo dio.

8 “Yamog sa aso,” miingon ang Magtutudlo, “ang tanan sama sa nagakawala nga aso.”

“¡Todo pasa! ¡Todo es tan difícil de entender!” dice el Maestro.

9 Maalamon ang Magtutudlo kaniadto ug nagtudlo siya sa kahibalo sa katawhan. Nagtuon siya ug namalandong ug naghan-ay ug daghang mga panultihon.

El Maestro no sólo era un hombre sabio, sino que también enseñaba lo que sabía a los demás. Pensaba en muchos proverbios, los estudiaba y los ordenaba.

10 Naninguha ang Magtutudlo nga magsulat ug klaro, ug matul-id nga mga pulong sa kamatuoran.

El Maestro buscaba la mejor manera de explicar las cosas, escribiendo con verdad y honestidad.

11 Ang mga pulong sa maalamon nga mga tawo sama sa sungkod nga talinis. Sama sa mga lansang nga gipataop ug maayo ang mga pulong sa pangulo sa pagkolekta sa ilang mga panultihon, diin gitudlo sa usa ka magbalantay.

Las palabras de los sabios son como arreadores para el ganado. Sus dichos recopilados son como clavos bien puestos por un pastor.

12 Akong anak nga lalaki, pagbantay sa daghan pang mga butang: ang pagbuhat sa daghan nga mga libro, dili matapos ug ang hilabihang pagtuon makahago sa kalawasan.

Además, alumno mío, ten cuidado, porque la escritura de libros no tiene fin, y el exceso de estudio desgasta.

13 Ang kataposan niining mga butanga human madungog ang tanan, mao nga kinahanglan mahadlok ka sa Dios ug tipigan ang iyang mga kasugoan, kay mao kini ang tibuok katungdanan sa tawo.

Resumiendo, ahora que se ha hablado de todo: Respeta a Dios y guarda sus mandamientos, pues eso es lo que debe hacer todo el mundo.

14 Kay pagadad-on sa Dios ang matag binuhatan ngadto sa paghukom, uban sa matag tinagong butang, kung maayo o daotan kini.

Dios nos va a juzgar por todo lo que hagamos, incluso por lo que hagamos en secreto, sea bueno o malo.