Ecclesiastes 10
1 Sama sa patay nga langaw nga nakapabaho sa pahumot, busa ang diyutay nga binuang makatabon sa kaalam ug sa kadungganan.
Dead flies, cause to stink [and] ferment, the oil of the perfumer, —More costly than wisdom or honour, is a little folly.
2 Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo anaa sa tuo, apan ang kasingkasing sa buangbuang anaa sa wala.
The sense of the wise, is on his right hand, —But, the sense of the dullard, on his left:
3 Sa dihang ang buangbuang magalakaw sa dalan, ang iyang panghunahuna walay pulos, nagpamatuod ngadto sa tanan nga buangbuang siya.
Yea, even by the way, as the foolish man walketh along, his sense faileth him—and he telleth everyone that, foolish, is he!
4 Kung ang pagbati sa magmamando mosilaob batok kanimo, ayaw biya-i ang imong buluhaton. Ang kalumo makapakunhod sa dakong kasuko.
If, the spirit of a ruler, riseth up against thee, thy place, do not leave, for gentleness, pacifieth such as have greatly erred.
5 Adunay daotan nga akong nakita ilalom sa adlaw, usa ka matang sa sayop nga magaabot gikan sa usa ka magmamando.
Here was a misfortune I had seen under the sun, —a veritable mistake that was going forth from the presence of one who had power:
6 Ang mga buangbuang gihatagan ug katungdanan, apan ang malamposon nga mga tawo gihatagan ug ubos nga katungdanan.
Folly placed in great dignity, —while, the rich, in a low place, took their seat:
7 Nakita nako ang mga ulipon nga nagsakay sa mga kabayo, ug ang malamposon nga tawo naglakaw sama sa mga ulipon ngadto sa yuta.
I had seen, servants, upon horses, —and, rulers, walking like servants, on the ground.
8 Si bisan kinsa nga mokalot ug bangag mahimong mahulog niini, ug sa bisan kanus-a nga adunay usa ka tawo nga moguba sa paril, mapaakan sa bitin.
He that diggeth a pit, thereinto, may fall, —and, he that breaketh through a hedge, there may bite him a serpent.
9 Si bisan kinsa nga magbuak sa mga bato mahimong masakitan niini, ug ang tawo nga magbugha ug kahoy mamiligro pinaagi niini.
He that removeth stones, may be hurt therewith, —and he that cleaveth wood, may be endangered thereby.
10 Kung ang sundang habol, ug wala kini gibaid sa tawo, kinahanglan mogamit siya ug kusog, apan ang kaalam maghatag ug kaayohan alang sa kalamposan.
If, blunt, be the iron, and, himself, hath not sharpened, the edge, then, much force, must he apply, —but, an advantage for giving success, is wisdom.
11 Kung ang bitin makapaak sa dili pa kini lamaton, walay bintaha alang sa manglamat.
If a serpent will bite, unless he is charmed, then there is nothing better for him that owneth a tongue.
12 Ang mga pulong sa baba sa maalamon nga tawo maluloy-on, apan ang mga ngabil sa buangbuang magatulon sa iyang kaugalingon.
The words of a wise man’s mouth, are pleasant, —but, the lips of a dullard, will swallow him up:
13 Sama sa mga pulong nga nagsugod sa pag-awas gikan sa baba sa buangbuang, mogawas ang pagkabuangbuang, ug sa kataposan magaawas sa iyang baba ang daotan nga pagkabuangbuang.
The beginning of the words of his mouth, is folly, —but, the latter end of his speech, is mischievous madness.
14 Ang buangbuang magapadaghan sa mga pulong, apan walay nasayod kung unsa ang moabot. Kinsa man ang nasayod kung unsa ang moabot sunod kaniya?
Yet, a foolish man, multiplieth words, —[though] no man knoweth that which hath been, and, that which shall be after him, who can tell him?
15 Ang pagkugi sa mga buangbuang makahago kanila, busa wala sila nasayod bisan sa dalan paingon sa lungsod.
The toil of dullards, shall weary a man, that he knoweth not how to go into the city.
16 Alaot ikaw, yuta, kung ang imong hari usa ka batan-ong lalaki, ug kung ang imong mga pangulo nagsugod sa pagpakombira sa kabuntagon!
Alas! for thee, O land, when thy king is a boy, —and, thy rulers, in the morning, do eat:
17 Apan bulahan ikaw, yuta, kung ang imong hari anak sa mga halangdon, ug kung ang imong mga pangulo magakaon sa husto nga takna, alang sa kusog, ug dili alang sa pagkapalahubog!
How happy art thou, O land, when thy king is a son of nobles, —and, thy rulers, in season, do eat, for strength, and not for debauchery.
18 Tungod sa pagkatapolan ang atop mahugno, ug tungod sa walay gibuhat nga mga kamot ang balay magatulo.
By two lazy arms, the framework sinketh in, —and, by the hanging down of the hands, the house may leak.
19 Ang mga tawo mag-andam ug pagkaon alang sa pagkatawa, ang bino magadala ug kalipay sa kinabuhi, ug ang salapi magahatag sa panginahanglanon alang sa tanang butang.
Merrily people make bread, and, wine, gladdeneth life, —but, money, answereth all things.
20 Ayaw tungloha ang hari, bisan sa imong hunahuna, ug ayaw tungloha ang adunahan nga mga tawo sa imong higdaanan. Kay basin ang langgam sa kawanangan magdala sa imong mga pulong; bisan unsang adunay mga pako makahimo sa pagpakaylap sa maong butang.
Even in thy thought, do not revile, the king, nor, within thy bed-chambers, revile thou the rich, —for, a bird of the heavens, might carry the voice, yea, an owner of wings, might tell the matter.
