Deuteronomio 28
1 Kung maminaw ka pag-ayo sa tingog ni Yahweh nga inyong Dios ug sa pagbantay sa tanan niyang mga sugo nga akong gisugo kanimo karong adlawa, ipataas ka ni Yahweh nga inyong Dios labaw sa tanang kanasoran sa kalibotan.
If you truly obey what the Lord your God tells you, and carefully follow all his commandments that I'm giving you today, then the Lord your God will place you high above all the nations of the earth.
2 Kining tanan nga mga panalangin moabot ug modangat kanimo, kung paminawon nimo ang tingog ni Yahweh nga inyong Dios.
You will have all the following blessings and even more, if you do what the Lord your God says.
3 Mabulahan ka dinhi sa siyudad, ug panalanginan ka diha sa kaumahan.
You will be blessed when you're in the town; you will be blessed when you're in the countryside.
4 Mabulahan ang bunga sa imong lawas, ug ang bunga sa imong yuta, ug ang bunga sa imong mga kahayopan, ang pagdaghan sa imong mga baka, ug sa mga nati sa imong panon sa mga karnero.
You will be blessed with many children. You will be blessed with good harvests. You will be blessed with livestock—your cattle will have many calves, and your sheep will have many lambs.
5 Mabulahan ang imong bukag ug ang imong dolang nga masahan.
You will be blessed with plenty of bread.
6 Mabulahan ka sa imong pagsulod, ug mabulahan ka usab sa imong paggawas.
You will be blessed wherever you go and in everything you do.
7 Laglagon ni Yahweh ang imong mga kaaway nga makigbatok kanimo diha sa imong atubangan; makig-away sila batok kanimo sa usa ka dalan apan mokalagiw sila gikan kanimo sa pito ka dalan.
The Lord will defeat the enemies who come to attack you. They will come at you from one direction, but they will scatter seven different ways.
8 Mandoan ni Yahweh ang panalangin nga moabot diha sa imong mga kamalig ug sa tanan nga ibutang mo sa imong kamot; magapanalangin siya kanimo diha sa yuta nga gihatag niya kanimo.
The Lord will bless your income and everything you do. The Lord your God will bless you in the country he is giving you.
9 Kung ilingiw sa tawo ang iyang dalunggan aron dili makapaminaw sa balaod, mahimong kasilagan bisan gani ang iyang pag-ampo.
The Lord will make you his holy people, just as he promised you, if you obey the Lord your God's commandments and follow his ways.
10 Kung kinsa man ang modala sa mga matarong ngadto sa kadaotan, maunay ug kahulog sa iyang kaugalingon nga bung-aw, apan ang mga dili sad-an makaangkon gayod ug maayo nga panulondon.
Then everyone on earth will see that the Lord has chosen you to be his, and they will be afraid of you.
11 Pauswagon pag-ayo ni Yahweh ang bunga sa imong lawas, ang bunga sa imong baka, ang bunga sa imong yuta, diha sa yuta nga iyang gipanumpa sa imong mga amahan nga ihatag kanimo.
The Lord will make you very prosperous. You will have many children, your livestock will produce plenty of young, and your land will grow good harvests—all this in the country the Lord promised your forefathers he would give you.
12 Pagaablihan ni Yahweh alang kanimo ang kaban sa kalangitan aron sa pagpaulan sa imong yuta sa tukmang panahon, ug sa pagpanalanginan sa tanang buhat sa imong kamot; magpahulam ka sa daghang kanasoran, apan dili ka manghulam kanila.
The Lord will provide rain for your land at the right time from his heavenly storehouse to bless all your work growing crops. You will lend money to many nations but you won't need to borrow from any of them.
13 Pagahimoon ka ni Yahweh nga ulo ug dili ang ikog; maibabaw ka lamang ug dili gayod mailalom, kung patalinghogan mo ang sugo ni Yahweh nga inyong Dios nga akong gisugo kanimo karong adlawa, ingon man sa pagbantay ug sa pagbuhat niini,
The Lord will put you in first place, not the last. You will only go up, never down, as long as you listen to and follow carefully the commandments of the Lord your God that I'm giving you today.
14 ug kung dili ka motipas sa bisan unsang mga pulong nga akong gisugo kanimo karong adlawa, ngadto sa tuong kamot o sa wala, bisan ang pag-alagad sa laing mga dios.
Don't deviate from any of my instructions today. Don't go and worship other gods.
15 Apan kung dili ka maminaw sa tingog ni Yahweh nga inyong Dios, bisan ang pagtuman sa tanan niyang mga sugo ug sa iyang mga balaod nga akong gisugo kanimo karong adlawa, nan kining tanan nga tunglo moabot ug modangat kanimo.
But if you don't obey the Lord your God by following carefully all his commandments and regulations I'm giving you today, then you will experience all the following curses and more:
16 Matinunglo ka diha sa siyudad ug matinunglo ka didto sa kaumahan.
You will be cursed when you're in the town; you will be cursed when you're in the countryside.
17 Matinunglo ang imong bukag ug ang imong dolang nga masahan.
You will be cursed by not having bread.
18 Matinunglo ang bunga sa imong lawas, ang bunga sa imong yuta, ang pagpanaghan sa imong mga baka, ug sa mga nating panon sa imong mga karnero.
You will be cursed by not having children, and by not having good harvests, and by your cattle not having calves, and your sheep not having lambs.
19 Matinunglo ang imong pagsulod, ug matinunglo usab sa imong paggawas.
You will be cursed wherever you go and in everything you do.
20 Ipahamtang ni Yahweh kanimo ang mga tunglo, ang mga kalibog, ug ang mga kapakyasan sa tanan nga pagabuhaton sa imong kamot, hangtod nga malaglag ka, ug hangtod nga mawala ka sa makadiyot tungod sa imong mga daotang binuhatan nga tungod niana gibiyaan mo ako.
The Lord will send you curses, making you confused and frustrated in everything you do, until you are brought down and die quickly because of the evil that you've done by abandoning him.
21 Pagahimoon ni Yahweh nga magpabilin kanimo ang mga kasakit hangtod nga malaglag ka gikan sa yuta nga inyong pagaadtoan aron panag-iyahon.
The Lord will give you infectious diseases until he has wiped you out from the country you are entering town.
22 Patakboyan ka ni Yahweh sa makatakod nga mga sakit, sa mga hilanat, sa mga hubag, ug sa hulaw ug sa hilabihan nga kainit, ug sa makapaso nga hangin ug sa mga agup-op sa mga tanom. Magagukod kini kanimo hangtod nga malaglag ka.
Then Lord will hit you with sickness that makes you waste away, with a severe fever and swelling like you're burning up, while your crops are damaged by drought and blight and mildew. These will attack you until you die.
23 Ang kawanangan nga anaa sa ibabaw sa imong ulo mahimong tumbaga ug ang yuta nga anaa sa imong ilalom mahimong puthaw.
The sky above you will be like bronze, and the earth beneath you will be like iron.
24 Pagahimoon ni Yahweh nga abog ug abo ang ulan sa imong yuta; moulan kini gikan sa langit hangtod nga malaglag ka.
The Lord will change the rain of your land into dust and sand; it will fall from the sky on you until you're destroyed.
25 Pagatugotan ni Yahweh nga malaglag ka atubangan sa imong mga kaaway; makigbatok ka kanila sa usa ka dalan apan mokalagiw ka agi sa pito ka dalan sa ilang atubangan. Mahimo kang ilabay ngadto-nganhi taliwala sa tanang gingharian sa kalibotan.
The Lord will have your enemies defeat you. You will attack them from one direction, but you will scatter seven different ways. Everyone on earth will be horrified at what happens to you.
26 Ang imong patay nga lawas maoy pagkaon sa tanang langgam sa kalangitan ug sa tanang mananap sa yuta; walay si bisan kinsa ang makaabog kanila.
Your dead bodies will be food for birds of prey and wild animals, and there won't be anyone to scare them away.
27 Ipahamtang ni Yahweh kanimo ang mga sakit sa Ehipto ug ang mga hubag, ang mga nuka, ug ang mga katolkatol, nga dili ka gayod mamaayo gikan niini.
The Lord will give you boils like he did to the Egyptians, with swellings and scabs and skin rashes that can't be cured.
28 Ipahamtang ni Yahweh kanimo ang pagkabuang, ang pagkabuta ug ang pagkalibog sa hunahuna.
The Lord will send you mad and make you blind and confused,
29 Mangapkap ka sa kaudtohon sama sa buta nga magpangapkap diha sa kangitngit, ug dili ka magmauswagon sa imong mga dalan; daogdaogon ka ug tulison sa kanunay, ug walay usa nga moluwas kanimo.
so that even at noon you will be groping around like a blind man in the dark. You won't be successful in what you do. You'll be persecuted and robbed the whole time, and no one will come and save you.
30 Magapangasawa ka sa usa ka dalaga, apan ang laing lalaki ang mokuha kaniya ug molugos kaniya. Magatukod ka ug balay apan dili ka makapuyo niini; magtanom ka ug kaparasan apan dili ka makapahimulos sa bunga niini.
You will be engaged to marry a woman, but another man will sleep with her. You will build a house but you won't live in it. You will plant a vineyard but won't benefit from any harvest.
31 Pagaihawon ang imong baka diha sa imong atubangan, apan dili ka makakaon sa unod niini, pagailogon ang imong asno gikan sa imong atubangan ug dili na kini iuli kanimo. Ihatag ngadto sa imong mga kaaway ang imong mga karnero, ug walay bisan usa ang makatabang kanimo.
Your ox will be slaughtered right in front of you, but you won't eat any of it. Your donkey will be taken away and won't be returned to you. Your sheep will be taken by your enemies, and no one will come and save you.
32 Itugyan sa ubang katawhan ang imong mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye; ang imong mga mata magtan-aw lamang kanila sa tibuok adlaw, apan mapakyas ka lamang uban ang paghandom kanila. Wala na gayoy kusog diha sa imong kamot.
Your sons and daughters will be taken away as slaves to other nations while you watch, and you'll wear your eyes out crying over them, but there won't be anything you can do about it.
33 Ang abot sa imong yuta ug ang tanan nimong kahago - kaonon sa usa ka nasod nga wala mo mailhi; kanunay kang daogdaogon ug mahugno,
A foreign nation you've never heard of will eat all the crops you worked so hard to grow. You will be continually persecuted and downtrodden.
34 sa ingon niana mabuang ka tungod sa makita mo nga mahitabo.
What you see will drive you mad.
35 Ipahamtang ni Yahweh kanimo ang makalilisang nga kabahong diha sa mga tuhod ug sa mga tiil nga dili ka na mamaayo pa, gikan sa imong lapalapa hangtod sa imong alimpulo.
The Lord will give you painful boils that can't be cured on your knees and thighs, in fact from head to toe.
36 Itugyan ka ni Yahweh ug ang hari nga imong ibutang nga labaw sa imong kaugalingon ngadto sa usa ka nasod nga wala mo mailhi, ikaw ni ang imong mga katigulangan; ug didto magsimba kamo sa lain nga mga dios sa kahoy ug sa bato.
The Lord will exile you and your chosen king you to a foreign nation that neither you nor your forefathers had ever heard of. There you will worship other gods, idols made of wood and stone.
37 Mahimo kang tinubdan sa kalisang, sa pagtumotumo, ug sa mga paglibak taliwala sa tanang katawhan nga gidad-an kanimo ni Yahweh.
You will be something that horrifies all the nations where you've been exiled by the Lord. They will laugh at you and ridicule you.
38 Magpugas ka sa daghang mga binhi sa kaumahan, apan makatigom ka ug diyutay lamang nga mga binhi, kay ang mga dulon ang magaut-ot niini.
You will sow a lot of seed in the field, but harvest very little because the locusts will destroy it.
39 Magtanom ka sa kaparasan ug mag-ugmad niini, apan dili ka makainom sa bisan unsang bino, ni makatigom sa mga ubas, kay pagakaonon man sila sa mga ulod.
You will plant and vineyards and care for them, but you won't harvest the grapes or drink the wine, because they'll be eaten by maggots.
40 Makabaton ka sa mga kahoy nga olibo diha sa tanan mong mga utlanan, apan dili ka makahaplas sa lana niini sa imong kaugalingon, kay mangatagak man ang bunga sa kahoy nga olibo.
You will have olive trees all over the country but you won't have any olive oil to use, because the olives will drop early from the trees.
41 Makabaton ka ug mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye, apan dili sila magpabiling maimo kay mangabihag sila.
You will have sons and daughters, but you won't have them for long, because they will be taken off into captivity as slaves.
42 Ang tanan mong kakahoyan ug ang bunga sa imong yuta panag-iyahon sa mga dulon.
Locust swarms will destroy all your trees and crops.
43 Ang mga dumuduong nga anaa sa imong taliwala mas mouswag pa; ikaw mag-anam ug kaus-os.
Foreigners who live with you will rise higher and higher in status above you, while you sink lower and lower.
44 Magpahulam siya kanimo, apan dili ka makapahulam kaniya, mahimo siya nga ulo, ug ikaw mahimong ikog.
They will lend to you, but you will not lend to them. They will be the first, and you will be the last.
45 Kining tanan nga mga tunglo moabot kanimo, molutos kanimo ug modangat kanimo hangtod nga malaglag ka. Mahitabo kini tungod kay wala ka man magpatalinghog sa tingog ni Yahweh nga inyong Dios, ingon man ang pagbantay sa iyang mga sugo ug sa iyang mga balaod nga gisugo niya kanimo.
All these curses will come down on you. They will chase after you and attack you until you die because you did not obey the Lord your God and keep the commandments and regulations he gave you.
46 Kini nga mga tunglo moabot kanimo ingon nga mga ilhanan ug mga katingalahan, ug sa imong mga kaliwatan sa hangtod sa kahangtoran.
They will be lasting evidence, visible signs of what happened to you and your descendants.
47 Tungod kay wala mo man simbaha si Yahweh nga inyong Dios uban sa kasadya ug kalipay sa kasingkasing sa dihang anaa pa kamo sa kaharuhay,
Because you did not serve the Lord your God with happiness and with a joyful attitude,
48 busa mag-alagad ka sa mga kaaway nga ipadala ni Yahweh batok kanimo; mag-alagad ka kanila diha sa kagutom, sa kauhaw, sa kahubo, ug diha sa kakabos. Ibutang niya ang usa ka yugo nga puthaw diha sa imong liog hangtod nga malaglag ka.
you will serve your enemies that the Lord sends to attack you with hunger, thirst, nakedness, and poverty. He will tie an iron yoke on your neck until he has destroyed you.
49 Magpadala si Yahweh batok kanimo ug usa ka nasod nga gikan sa halayo, gikan sa kinatumyan sa kalibotan, sama sa paglupad sa usa ka agila sa iyang biktima, usa ka nasod nga dili mo masabtan ang pinulongan;
The Lord will bring a nation to attack you from a long way off, from the ends of the earth. They will swoop down upon you like an eagle, this nation whose language you won't understand.
50 usa ka nasod nga adunay mapintas nga panagway nga walay pagtahod sa mga tigulang ug dili usab magmaluloy-on sa mga batan-on.
They are a ruthless nation who don't respect for the old and have no mercy on the young.
51 Kaonon nila ang imong mga nating baka ug ang bunga sa imong yuta hangtod nga malaglag ka. Dili ka nila pagabinlan ug trigo, bag-ong bino, o lana, walay mga nati diha sa imong mga baka o sa panon sa imong mga karnero, hangtod nga mahanaw ka.
They will eat your lambs and calves and the crops you've grown until you are destroyed. They won't leave you any grain or new wine or olive oil, no calves from your herds or lambs from your flocks, so you'll die of starvation.
52 Mag-alirong sila kanimo sa tanang ganghaan sa imong siyudad, hangtod nga magun-ob sa bisan asang dapit sa imong yuta ang hataas ug lig-on mong kuta nga imong gisaligan. Mag-alirong sila kanimo sulod sa tanang ganghaan sa imong siyudad sa tibuok kayutaan nga gihatag kanimo ni Yahweh nga inyong Dios.
They will besiege all the towns in your country, until the high, fortified walls that you trust in have fallen. They will besiege all your towns in your country that the Lord your God has given you.
53 Mokaon ka sa bunga sa imong kaugalingong lawas, sa unod sa imong mga anak nga lalaki ug sa mga anak nga babaye nga gihatag kanimo ni Yahweh nga inyong Dios, sa pag-alirong ug sa kagul-anan nga gipahamtang sa imong mga kaaway kanimo.
You'll end up eating your children, the flesh of the sons and daughters the Lord your God gave you, because of the siege and the suffering that your enemy will cause you.
54 Ang lalaki nga malumo ug mahuyang kaayo diha kaninyo - masina sa iyang igsoong lalaki ug sa iyang minahal nga asawa, ug sa mga anak nga mahibilin kaniya.
The kindest and most sensitive man among you will refuse to share his food with his brother, the wife he loves, and those of his own children who are left.
55 Busa dili siya manghatag kang bisan kinsa kanila sa unod sa iyang kaugalingong mga anak nga kaonon niya, tungod kay wala nay mahibilin alang sa iyang kaugalingon sa panahon sa pag-alirong ug sa kagul-anan nga ipahamtang kanimo sa imong kaaway sa tanang ganghaan sa imong siyudad
He will refuse to share with any of them the flesh of his children that he's forced to eat because he doesn't have anything else because of the siege and suffering your enemy has caused you in all your towns.
56 Ang malumo ug mahuyang kaayo nga babaye diha kaninyo, nga dili gayod magtiniil sa yuta tungod sa pagkalumo ug pagkaluya - masina sa iyang minahal nga bana, sa iyang anak nga lalaki, ug sa iyang anak nga babaye,
The kindest and most sensitive woman among you, so kind and sensitive she wouldn't ever go barefoot on the ground, will refuse to share her food, a baby and its afterbirth, with the husband she loves and her own son and daughter.
57 ug sa iyang bag-o pang nahimugso nga anak nga migawas taliwala sa iyang mga tiil, ug alang sa mga bata nga ipahimugso pa niya. Kaonon niya kini sa tago tungod sa pagkakulang sa bisan unsang butang, sa panahon sa paglikos ug sa kagul-anan nga ipahamtang kanimo sa imong kaaway diha sulod sa mga ganghaan sa imong siyudad.
She will even secretly eat her the babies she gives birth to and the afterbirth, since she doesn't have anything else because of the siege and suffering your enemy has caused you in all your towns,
58 Kung dili mo matngonan ang tanang pulong niini nga balaod nga nahisulat niini nga basahon, sa pagpasidungog niining mahimayaon ug makalilisang nga ngalan, si Yahweh nga inyong Dios,
If you don't carefully observe all these laws written down in this book so that you may show respect for this glorious and awesome Lord your God,
59 nan pagahimoon ni Yahweh kanimo nga makalilisang ang imong mga hampak, ug sa imong mga kaliwatan; may dakong kamatay ug mangil-ad nga mga sakit sa hataas nga panahon.
he will bring down on you and your descendants unbelievable disasters, intense and long-lasting diseases, and terrible and incurable sicknesses.
60 Ipahamtang niya kanimo pag-usab ang tanang sakit sa Ehipto nga imong gikahadlokan; motakboy sila kanimo.
He will give you all the diseases you were terrified of in Egypt, and they will stay with you.
61 Ug maingon man usab ang matag sakit ug kamatay nga wala nahisulat sa basahon niini nga balaod, ipahamtang ni Yahweh hangtod nga malaglag ka.
The Lord will also give you every sickness and disease, even those not recorded in this Book of the Law, until you are destroyed.
62 Magkagamay ang imong gidaghanon, bisan tuod nga kaniadto ang imong gidaghanon sama sa mga kabituonan sa kalangitan, tungod kay wala mo man patalinghogi ang tingog ni Yahweh nga inyong Dios.
You who grew as numerous as the stars in the sky will end up as only a few, because you would not obey what Lord your God told you.
63 Ingon nga nagmaya sa makausa si Yahweh kanimo sa pagbuhat ug kaayohan, ug sa pagpadaghan kanimo, mao usab ang iyang pagmaya sa pagpukan ug sa paglaglag kanimo. Lukaton ka sa yuta nga imong adtoan aron panag-iyahon.
In the same way as he wanted to make you prosperous and increase in number, so now he will wipe you out and destroy you. You will be uprooted from the country you are going in to own.
64 Ipatibulaag ka ni Yahweh taliwala sa tibuok katawhan gikan sa pikas tumoy sa yuta ngadto sa laing tumoy sa yuta; ug didto magasimba ka sa laing mga dios nga wala mo mailhi, ikaw bisan ang imong mga katigulangan, mga dios sa kahoy ug sa bato.
The Lord will scatter you among the nations all over the earth, and there you will worship other gods, gods made of wood and stone, which you and your fathers had never heard of.
65 Taliwala niining kanasoran dili ka makakaplag ug kaharuhay, ug walay kapahulayan alang sa mga lapalapa sa imong tiil; kondili, si Yahweh maghatag kanimo didto ug kasingkasing nga mahinadlokon, luya nga mga mata, ug kalag nga magbangotan.
You won't find any place to rest among those nations, no place of your own. The Lord will make you anxious, with failing eyesight and a mind full of despair.
66 Magduhaduha ka sa imong kinabuhi; mahadlok ka matag gabii ug matag adlaw ug wala gayoy kasigurohan sa tibuok mong kinabuhi.
You will see your life hanging in the balance as you doubt. You will be afraid day and night, terrified you won't survive.
67 Sa kabuntagon magasulti ka, 'Maayo unta nga magabii na!' ug sa kagabhion magasulti ka, 'Maayo unta nga mabuntag na!' tungod sa kahadlok sa imong kasingkasing ug sa mga butang nga makita sa imong mga mata.
In the morning you'll say, “I wish it was evening!” and in the evening you'll say, “I wish it was morning!” because you're so frightened by the terrifying things you see.
68 Dad-on ka pag-usab ni Yahweh didto sa Ehipto sakay sa usa ka sakayan, pinaagi sa dalan nga gisulti ko kanimo, “Dili mo na gayod makita pag-usab ang Ehipto.' Ug didto ibaligya ninyo ang inyong kaugalingon ngadto sa inyong mga kaaway ingon nga lalaki ug babayeng ulipon, apan walay bisan usa ang mopalit kaninyo.”
The Lord will send you back to Egypt in ships to a place that I said you weren't ever meant to see again. You will put yourselves on sale there to your enemies as male and female slaves, but nobody will want to buy you.
