Daniel 8
1 Sa ikatulong tuig sa paghari ni Haring Belshazar, ako, si Daniel nakakita ug usa ka panan-awon (human niadtong naunang panan-awon).
During the third year that Belshazzar was the King [of Babylonia], I had another vision.
2 Nakita ko sa panan-awon nga sa paglantaw ko atua na ako didto sa kuta sa Susa didto sa probinsiya sa Elam. Nakita ko sa panan-awon nga didto ako daplin sa Kanal sa Ulai.
In that vision I was in Susa, the capital city of Elam Province. I was [standing] alongside the Ulai Canal.
3 Mihangad ako ug nakita ko diha sa akong atubangan ang usa ka laking karnero nga may duha ka sungay nga nagbarog daplin sa kanal. Ang usa ka sungay mas taas kay sa usa, apan hinay ang pagtubo sa taas kay sa mubo ug naapsan sa mubo ang gitas-on niini.
I looked up and saw a ram that was standing alongside the canal. It had two [long] horns, but the newest one was longer than the other one.
4 Nakita ko ang laking karnero nga nagdagan padulong sa kasadpan, sa amihanan, ug sa habagatan; wala gayoy laing mga mananap nga makasukol kaniya. Wala gayoy bisan usa kanila nga makaluwas gikan sa iyang mga kamot. Gibuhat niya ang iyang gusto, ug nahimo siyang bantogan.
The ram butted/knocked away [with its horns] everything that was west and everything that was north and everything that was south of it. There were no [other] animals that were able to oppose it, and none that could rescue/save [other animals] from its power. The ram did whatever it wanted to do and became very powerful.
5 Samtang namalandong ako mahitungod niini, nakita ko ang torong kanding nga migula gikan sa kasadpan, nga milatas sa ibabaw sa tibuok kalibotan, paspas ang dagan niini nga wala magdapat sa yuta. Ang maong torong kanding may dakong sungay sa tungatunga sa iyang mga mata.
While I was thinking [about what I had seen, in the vision] I saw a goat come from the west. It ran across the land so quickly, that [it seemed like] its feet did not touch the ground. This goat had one very large horn between its eyes.
6 Miduol siya sa laking karnero nga may duha ka sungay - nakita ko ang laking karnero nga nagbarog sa pikas tampi sa kanal - ug midasmag sa hilabihang kapintas ang torong kanding padulong sa laking karnero.
It was very angry, and it ran [straight] toward the ram that I had seen [previously, the ram] that was standing alongside the canal.
7 Nakita ko nga duol na ang torong kanding ngadto sa laking karnero. Napungot siya pag-ayo sa laking karnero, unya gisungag niya siya ug nabali ang duha ka sungay niini. Wala makasukol kaniya ang laking karnero. Gitumba siya sa torong kanding sa yuta ug gitamaktamakan. Walay si bisan kinsa nga makaluwas sa laking karnero gikan sa iyang gahom.
The goat struck the ram furiously and broke off its two horns, with the result that the ram was unable [to defend itself]. [So] the goat knocked the ram down and trampled on it. No one could rescue the ram from the goat’s power.
8 Unya midako pag-ayo ang torong kanding. Apan sa dihang nakusgan na siya, nabali ang iyang dakong sungay, ug sa nahimutangan niini mitubo ang upat ka laing dagkong sungay nga nag-atubang sa upat ka mga kahanginan sa kalangitan.
The goat became very powerful. But when its power was very great, its horn was broken off. But four [other] large horns took its place. They each pointed in a different direction.
9 Mitubo ibabaw sa usa niini ang laing sungay, gamay sa una apan mianam-anam sa pagdako diha sa habagatan, sa sidlakan, ug sa matahom nga yuta.
[Then] from one of those [large horns] appeared a little horn, which became very big, [and pointed] toward the south and [then] toward the east and [then] toward the beautiful land [of Israel].
10 Midako kini pag-ayo nga nakiggubat na kini batok sa kasundalohan sa kalangitan. Ang pipila niadtong mga kasundalohan ug ang pipila niadtong mga kabituonan gitambog sa kalibotan, ug gitamaktamakan nila kini.
[The man who was represented by] that horn became very strong, with the result that he attacked some of the [soldiers of the] army of heaven, and (OR, meaning) the stars in the sky [which represented God’s people]. He threw some of them to the ground and trampled on them.
11 Gipakasama niya kabantogan ang iyang kaugalingon sa pangulo sa kasundalohan. Gikuha niini gikan kaniya ang inadlawang halad sinunog, ug gihugawan ang dapit sa iyang templo.
He (defied/considered himself to be greater than) the leader of the army [of heaven], and prevented [priests from] offering sacrifices to him. He also (defiled the temple/caused the temple to become unholy).
12 Tungod sa pagsupak, ang kasundalohan gitugyan ngadto sa sungay sa kanding, ug gipahunong ang halad sinunog. Giyatakyatakan sa sungay diha sa yuta ang kamatuoran, ug nagmalampuson siya sa iyang gibuhat.
Then God’s people allowed the [man who was represented by] that horn to control/rule them, with the result that they sinned by offering sacrifices to him. And he threw to the ground the [laws that contained the] true religion. Everything that he did was successful.
13 Unya nadungog ko ang usa ka balaang binuhat nga misulti ug ang laing balaang binuhat nga mitubag kaniya, “Hangtod kanus-a ba matapos kining mga butanga, kining panan-awon mahitungod sa halad sinunog, sa sala nga makalaglag, ang pagtugyan sa templo, ug ang pagyatakyatak sa kasundalohan sa kalangitan?”
Then I heard two angels who were talking to each other. One of them asked, “How long will the things/events that were in this vision continue? How long will the man who rebels against God and causes [the temple] to be defiled be able to prevent [priests from] offering sacrifices? How long will he trample on the temple and on the armies of heaven?”
14 Miingon siya kanako, “Molungtad kini sulod sa 2, 300 ka mga gabii ug mga adlaw. Human niana mahiuli na sa hustong kahimtang ang templo.”
The other angel replied, “[It will continue] for 1,150 days. During all of that time, [people will not be permitted to offer sacrifices] in the morning or in the evening. After that, the temple will be purified.”
15 Sa pagkakita ko sa panan-awon, ako si Daniel, naninguha sa pagsabot niini. Unya mibarog sa akong atubangan ang binuhat nga sama sa usa ka tawo.
While I, Daniel, was trying to understand what the vision meant, suddenly [an angel] who resembled a man stood/appeared in front of me.
16 Nadungog ko ang tingog sa tawo nga nagtawag tungatunga sa mga tampi sa Kanal sa Ulai. Miingon siya, “Gabriel, tabangi kining tawhana sa pagsabot sa panan-awon.”
And I heard a man call out from [the other side of] the Ulai Canal, saying, “Gabriel, explain to him the meaning of the vision [that he saw]!”
17 Busa miduol siya sa akong gibarogan. Sa duol na siya, nalisang ako ug mihapa ako sa yuta. Miingon siya kanako, “Anak sa tawo, sabta nga kining panan-awon alang sa kataposang panahon.”
So Gabriel came and stood beside me. I was very terrified, with the result that I fell onto the ground. But he said to me, “You human, it is necessary for you to understand that [the events that you saw in] the vision will occur [near] the time that [the world] will end.”
18 Samtang nakigsulti pa siya kanako, natumba ako sa yuta nga walay panimuot. Unya gihikap niya ako ug gipabarog.
While he was speaking, I fainted. I lay there, unconscious, with my face still on the ground. But Gabriel put his hand on me and lifted me up in order that I could stand again.
19 Miingon siya kanako, “Tan-awa, ipakita ko kanimo ang mahitabo sa umaabot nga panahon sa kapungot, tungod kay ang panan-awon gitagana alang sa naghinapos nga panahon.
Then he said, “I [have come here to] tell you what will happen because of [God] being angry. These things will happen near the time when [the world] will end.
20 Alang sa laking karnero nga imong nakita nga may duha ka sungay - sila mao ang mga hari sa Media ug Persia.
As for the ram with two horns that you saw, those horns [represent] the kingdoms of Media and Persia.
21 Ang torong kanding mao ang hari sa Gresya. Ang dakong sungay nga anaa tungatunga sa iyang mga mata mao ang unang hari.
The goat [that you saw represents] the kingdom of Greece, and the horn that appeared between its eyes [represents] its first king.
22 Samtang ang sungay nga nabali diha sa dapit nga gituboan sa laing upat ka mga sungay - upat ka mga gingharian ang motungha gikan sa iyang nasod, apan dili sama kaniyag gahom.
As for the four horns that grew after the first horn was broken off, they [represent] four kingdoms into which that first kingdom will be divided [after the first king dies]. Those four kingdoms will not be as strong/powerful as the first kingdom was.
23 Sa kataposang panahon niadtong mga gingharian, sa dihang moabot na sa utlanan ang ilang pagkamalinapason, motungha ang usa ka hari nga mapintas ang panagway nga hilabihan ka maalamon.
The people [in those kingdoms] will become very wicked, with the result that it will be necessary for them to be punished. But near the time when those kingdoms will end, one of those kingdoms will have a king who will be very proud/defiant [IDM]. He will [also] be very fierce and very deceitful.
24 Mahimo siyang gamhanan apan dili pinaagi sa iyang kaugalingong gahom. Mahimuot siya kung unsa ang iyang nagun-ob; mamuhat siya ug magmalampuson. Pildihon niya ang gamhanang katawhan, ang mga tawo taliwala sa mga balaan.
He will become very powerful, but it will not be because of what he himself does. He will terribly destroy things in many places, and he will succeed in doing everything that he wants to. He will get rid of [many] powerful men, and [also] some of God’s people.
25 Pinaagi sa iyang pagkamalimbungon molampos ang iyang paglimbong ilalom sa iyang paghari. Magpakabantogan siya sa iyang hunahuna. Laglagon niya sa kalit lang ang daghang katawhan. Makigbatok pa gani siya sa Hari sa mga hari, ug mabuntog siya, apan dili pinaagi sa kamot sa tawo.
Because he is very cunning/clever, he will succeed by doing things that deceive many people. He will be proud of himself. He will destroy many people when they think that they are safe. He will also rebel against [God] [EUP], who is the greatest king. But [God] will destroy him, without the help [MTY] of any human being.
26 Matuod ang panan-awon nga gisulti kanimo mahitungod sa mga kagabhion ug sa mga kabuntagon. Apan silyohi ang panan-awon, kay magtumong kini sa umaabot sa daghang mga adlaw.
What you saw in the vision about [priests being prevented from making] sacrifices in the morning and in the evening, which [I] explained [to you], will surely happen. But [for the present time], do not reveal the vision [to others], because it will be many years before those things happen.”
27 Unya ako si Daniel, gikapoy ug naluya sulod sa pipila ka mga adlaw. Unya mibangon ako ug gibuhat ang buluhaton alang sa hari. Apan nalisang ako sa panan-awon, ug walay usa nga makasabot niini.
Then I, Daniel, became weak, and I was sick for several days. Then I arose and [returned to] doing the work that the king [had given to me], but I was perplexed/confused about the vision, and I could not understand it.
