Daniel 11

1 Sa unang tuig sa paghari ni Darius nga Medianhon, miabot ako aron sa pagtabang ug pagpanalipod kang Michael.

And I in year one of Darius the Mede standing my [was] to a strengthener and to a protection for him.

2 Karon sultihan ko ikaw sa kamatuoran. Adunay tulo ka hari nga motungha sa Persia, ug ang ikaupat hilabihan ang kadato kay sa uban pang mga hari. Sa dihang makabaton siya ug gahom pinaagi sa iyang pagkadato, iyang hagiton ang matag usa nga makigbatok sa gingharian sa Gresya.

And now truth I will tell to you there! yet three kings [are] about to arise for Persia and the fourth [king] he will gain wealth wealth great more than everyone and according to strength his by wealth his he will stir up everyone [the] kingdom of Greece.

3 Motungha ang usa ka gamhanang hari ug maghari sa hilabihan ka bantogan nga gingharian, ug buhaton niya ang iyang gitinguha.

And he will arise a king mighty and he will have dominion dominion great and he will do according to pleasure his.

4 Sa dihang makabarog na siya, mabungkag ang iyang gingharian ug pagabahinon sa upat ka bahin sa hangin sa langit, apan dili alang sa iyang mga kaliwatan, ug dili tungod sa iyang gahom sa dihang siya pa ang nagdumala. Tungod kay ang iyang gingharian puohon ug ihatag sa lain ug dili sa iyang mga kaliwatan.

And just as arises he it will be broken up kingdom his and it will be divided to [the] four [the] winds of the heavens and not to posterity his and not like dominion his which he had dominion for it will be plucked up kingdom his and to others besides these.

5 Mahimong kusgan ang hari sa Habagatan, apan ang usa sa pangulo sa iyang mga kasundalohan mahimong mas kusgan pa kaniya ug magdumala sa iyang gingharian uban sa dakong gahom.

So he may become strong [the] king of the south and one of commanders his so he may become strong on him and he will exercise dominion [will be] a dominion great dominion his.

6 Human sa pipila ka katuigan, sa saktong panahon, maghimo sila ug panag-abin. Ang anak nga babaye sa hari sa Habagatan moadto sa hari sa Amihanan aron pagpamatuod sa ilang panag-abin. Apan dili molungtad ang kusog sa iyang mga bukton, bisan ang iyang pagbarog, o ang iyang bukton. Pagabiyaan siya—ug kadtong nagdala kaniya, ang iyang amahan, ug ang kadtong nitabang kaniya niadtong mga panahona.

And to [the] end of years they will make an alliance and [the] daughter of [the] king of the south she will come to [the] king of the north to do uprightness and not she will retain [the] power of the arm and not he will stand arm his so she may be given up she and [those who] brought her and the [one who] fathered her and [the one who] strengthened her in the times.

7 Apan ang sanga nga gikan sa iyang punoan moturok sa iyang dapit. Sulongon niya ang kasundalohan ug sudlon ang kota sa hari sa Amihanan. Makig-away siya kanila, ug buntogon niya sila.

And he will arise one of [the] shoot[s] of roots her place his so he may come against the army so he may go in [the] stronghold of [the] king of the north and he will do with them and he will prevail.

8 Pangdad-on niya sa Ehipto ang ilang mga diosdios uban ang mga hinulma nga puthaw ug ang ilang bililhon nga mga sudlanan sa plata ug bulawan. Sa pipila ka mga katuigan mopalayo siya gikan sa hari sa Amihanan.

And also gods their with molten images their with [the] vessels of desire their silver and gold in captivity he will take Egypt and he years he will stand away from [the] king of the north.

9 Unya mosulong ang hari sa Amihanan sa gingharian sa hari sa Habagatan, apan mohawa siya sa iyang kaugalingong yuta.

And he will go in [the] kingdom of [the] king of the south and he will return to own land his.

10 Mangandam ang iyang mga anak nga lalaki ug magtigom ug dakong pundok sa kasundalohan. Walay hunong ang ilang pag-abot ug molukop sa tanan; moabot kini hangtod sa iyang kota.

(And sons his *Q(K)*) they will wage war and they will gather a multitude of armies great and it will go certainly and it will overflow and it will pass over and it will return (so it may wage war *Q(K)*) to (stronghold his. *Q(K)*)

11 Unya masuko pag-ayo ang hari sa Habagatan; moadto siya ug makig-away batok kaniya, ang hari sa Amihanan. Magtigom ang hari sa Amihanan ug dakong pundok sa kasundalohan, apan ang kasundalohan itugyan sa iyang mga kamot.

So he may be enraged [the] king of the south and he will go out and he will engage in battle with him with [the] king of the north and he will raise up a multitude great and it will be given the multitude in hand his.

12 Bihagon nila ang kasundalohan, ug mabayaw ang kasingkasing sa hari sa Hagabatan, ug pagalaglagon niya ang linibo, apan dili siya magmadaugon.

And it will be carried off the multitude (and it will be lifted up *Q(K)*) heart his and he will make fall tens of thousands and not he will prevail.

13 Unya magtigom ang hari sa Amihanan ug laing pundok sa kasundalohan, mas daghan kay sa unang pundok. Human sa pipila ka mga katuigan, moabot gayod ang hari sa Amihanan uban ang dakong pundok sa kasundalohan nga gihatagan ug mas daghang kasangkapan.

And he will return [the] king of the north and he will raise up a multitude great more than the first and to [the] end of the times years he will come certainly with an army large and with equipment much.

14 Nianang panahona daghan ang motungha nga makigbatok sa hari sa Habagatan. Makigbatok ang mga anak sa daotan taliwala sa imong katawhan aron sa pagtuman sa panan-awon, apan dili sila magmalampuson.

And in the times those many [people] they will arise on [the] king of the south and [the] sons of - [the] violent ones of people your they will exalt themselves to fulfill [the] vision and they will stumble.

15 Moabot ang hari sa Amihanan, gipatongpatong ang mga tibugol nga yuta ug manaka sa mga kota, ug ilogon niya ang kinotaang siyudad. Dili makasukol ang kasundalohan sa Habagatan, bisan ang ilang labing maayong mga sundalo. Wala na silay igong kusog aron makatindog.

And he may come [the] king of the north so he may pour out a mound and he will capture a city of fortifications and [the] forces of the south not they will stand and [the] people of choicest ones his and there not [will be] strength to stand.

16 Hinoon, ang moabot nga tawo mamuhat sumala sa iyang mga gitinguha batok kaniya; walay si bisan kinsa ang makapugong kaniya. Mobarog siya sa yuta sa katahom, ug ang kadaotan anaa sa iyang mga kamot.

And he will do the [one who] comes against him according to pleasure his and there not [will be one who] stands before him so he may stand in [the] land of beauty and complete destruction [will be] in hand his.

17 Makahukom ang hari sa Amihanan nga magpakita uban ang gahom sa iyang tibuok gingharian, ug uban kaniya ang kasabotan nga iyang himoon tali sa hari sa Habagatan. Ipaasawa niya kaniya ang iyang anak nga babaye aron sa pagpukan sa gingharian sa Habagatan. Apan ang maong laraw dili magmalampuson o makatabang kaniya.

And he will set - face his to come with [the] power of all kingdom his and upright [things] with him and he will do and [the] daughter of the women he will give to him to destroy it and not it will stand and not to him it will happen.

18 Human niini, sulongon sa hari sa Amihanan ang kabaybayonan ug bihagon niya ang kadaghanan kanila. Apan usa ka komandante ang motapos sa iyang pagkamapahitas-on ug isumbalik kini kaniya.

(And he will set *Q(K)*) face his to [the] coastlands and he will capture many [people] and he will put an end to a commander scorn his for him not scorn his he will turn back to him.

19 Unya sulongon niya ang mga kota sa iyang kaugalingong dapit, apan mapukan siya ug malaglag; dili na siya makaplagan.

And he will turn face his to [the] strongholds of own land his and he will stumble and he will fall and not he will be found.

20 Unya adunay tawo nga motungha puli sa iyang dapit nga magsugo sa tigkolekta ug buhis sa pagpaningil tungod ug alang sa pagpanindot sa gingharian. Apan sa mosunod nga mga adlaw malaglag dayon siya, apan dili sa kasuko o sa gubat.

And he will arise on place his [one who] will send through an oppressor [the] splendor of a kingdom and in days one he will be broken and not in anger and not in battle.

21 Motungha sa iyang dapit ang usa ka talamayon nga tawo nga dili gayod hatagan sa harianong pagpasidungog; moabot siya sa wala damha ug maghari sa gingharian pinaagi sa pagpanlimbong.

And he will arise on place his a despicable [person] and not people had given to him [the] honor of royalty and he will come in quietness and he will take hold of royalty by intrigues.

22 Ang kasundalohan mabanlas sa iyang atubangan sama sa baha. Managsama nga malaglag ang kasundalohan ug ang pangulo sa kasabotan.

And [the] forces of the flood they will be swept away from to before him so they may be broken and also a prince of a covenant.

23 Gikan sa panahon sa ilang pagpakig-abin kanila, mamuhat siya nga malimbongon; uban ang gamayng pundok sa katawhan mahimo siyang kusgan.

And from when made an alliance with him he will act deceit and he will rise and he will become mighty with fewness of a nation.

24 Sa walay pagpasidaan sulongon niya ang pinakadato nga dapit sa probinsya, ug buhaton niya ang wala nabuhat sa iyang amahan bisan sa iyang mga katigulangan. Iapod-apod niya ngadto sa iyang mga sumusunod ang mga inilog, mga kinawat, ug ang mga kabtangan. Maglaraw siya sa pagsulong sa mga kota, apan sa makadiyot lamang.

In quietness and in [the] fertile places of [the] province he will come and he will do [that] which not they did ancestors his and [the] ancestors of ancestors his plunder and booty and property to them he will scatter and on strongholds he will plan plans his and until a time.

25 Pukawon niya ang iyang gahom ug ang iyang kasingkasing batok sa hari sa Habagatan uban ang dakong pundok sa kasundalohan. Makiggubat ang hari sa Habagatan uban ang dakong pundok, ug labihan ka kusgan nga kasundalohan, apan dili siya magmadaugon tungod kay ang uban makahimo sa pagbudhi batok kaniya.

And he will stir up strength his and heart his on [the] king of the south with an army large and [the] king of the south he will get ready for the battle with an army large and mighty up to muchness and not he will stand for people will plan on him plans.

26 Bisan gani kadtong mikaon sa lamian niyang pagkaon mosulay sa paglaglag kaniya. Malaglag ang iyang kasundalohan sama nga gibanlas sa baha, ug daghan kanila ang mahulog sa kamatayon.

And [those who] eat deli-cacies his they will break him and army his it will overflow and they will fall slain [ones] many.

27 Kining duha ka hari, managsama ang ilang mga kasingkasing nga nagtinguha ug daotan batok sa usag-usa, molingkod sila sa samang lamesa ug mamakak sa usag-usa, apan wala kini bili. Kay ang kataposan moabot sa gitakdang panahon.

And [the] two of them the kings heart their [will be] to evil and at a table one falsehood they will speak and not it will succeed for yet [the] end [is] to the appointed time.

28 Unya ang hari sa Amihanan mobalik sa iyang dapit uban ang labihan nga kadato, makigbatok ang iyang kasingkasing sa balaang kasabotan. Mamuhat siya unya mopauli sa iyang kaugalingong yuta.

And he will return own land his with property great and heart his [will be] on [the] covenant of holiness and he will act and he will return to own land his.

29 Mobalik siya sa gitakda nga panahon ug makigbatok na usab sa Habagatan. Apan niining higayona dili na sama kaniadto.

To the appointed time he will return and he will come in the south and not it will be as the former [time] and as the latter [time].

30 Kay moabot ang mga barko sa Kittim aron makigbatok kaniya, ug mahadlok siya ug mobalik. Hilabihan ang iyang kasuko batok sa balaang kasabotan, ug iyang kahimut-an kadtong mosalikway sa balaang kasabotan.

And they will come on him ships of Kittim and he will be disheartened and he will turn back and he will direct indignation towards [the] covenant of holiness and he will act and he will turn back and he will pay attention on [those who] forsake [the] covenant of holiness.

31 Motungha ang iyang kasundalohan ug magpasipala sa dalangpanan. Kuhaon nila ang inadlaw-adlaw nga halad sinunog, ug magbuhat sila ug kahugaw nga maoy hinungdan sa kamingawan.

And forces from him they will arise and they will profane the sanctuary the stronghold and they will abolish the perpetual [offering] and they will set up the abomination desolating.

32 Alang niadtong nagbuhat ug daotan batok sa kasabotan, danihon niya sila ug limbongan. Apan ang mga tawo nga nakaila sa ilang Dios magmaisugon ug makasukol.

And [those who] act wickedly of [the] covenant he will pollute with flattering [words] and a people [which] knows God its they will display strength and they will act.

33 Ang maalamon nga mga tawo maoy magpasabot sa kadaghanan. Apan mapandol sila pinaagi sa espada ug pinaagi sa kalayo; mangabihag ug makawatan sila sulod sa pipila ka mga adlaw.

And [those who] have insight of [the] people they will give understanding to the many [people] and they will stumble by sword and by flame by captivity and by plunder days.

34 Sa ilang pagkapandol, talagsa na lamang ang motabang kanila. Daghan ang magpakaron-ingnon nga mounong kanila.

And when stumble they they will be helped help a little and they will join themselves to them many [people] by intrigues.

35 Mapandol ang pipila sa mga maalamon aron maputli sila, ug mahinlo, hangtod nga moabot ang kataposan. Kay ang gitakdang panahon moabot gayod.

And some of those [who] have insight they will stumble to refine them and to purge [them] and to purify [them] until [the] time of [the] end for [it is] still to the appointed time.

36 Mamuhat ang hari sumala sa iyang gitinguha. Ituboy niya ang iyang kaugalingon ug himoon niyang bantogan ang iyang kaugalingon labaw sa tanang dios. Magsulti siya ug makalilisang nga mga butang batok sa Dios sa mga dios, tungod kay magmalampuson siya hangtod nga hilabihan na ang iyang kapungot. Kay ang kasugoan mahitabo gayud.

And he will do according to pleasure his the king so he may exalt himself and he may magnify himself above every god and on [the] God of gods he will speak extraordinary [things] and he will succeed until it has been completed indignation for [what has been] decreed it will be done.

37 Dili niya tagdon ang mga diosdios sa iyang katigulangan o ang dios nga gitinguha sa mga babaye. Ang bisan unsa nga dios dili niya tagdon. Tungod kay himoon niyang gamhanan ang iyang kaugalingon labaw sa tanan.

And on [the] gods of ancestors his not he will pay attention and on [the] desire of women and on any god not he will pay attention for above all he will magnify himself.

38 Hinoon pasidunggan niya ang dios nga anaa sa mga kota. Usa kini ka dios nga wala gani hiilhi sa iyang katigulangan nga iyang pasidunggan uban ang bulawan ug ang plata, uban ang mahalon nga mga bato ug bililhon nga mga gasa.

And a god of strongholds on place its he will honor and a god which not they knew it ancestors his he will honor with gold and with silver and with stone costly and with precious things.

39 Sulongon niya ang labing lig-on nga mga kota uban ang tabang sa usa ka langyaw nga dios. Kadtong miila kaniya, pasidunggan niya pag-ayo. Himoon niya sila nga pangulo sa daghang mga tawo, ug bahinon niya ang yuta isip ganti.

And he will act to [the] fortresses of strongholds with a god of foreignness [one] who (he acknowledges *Q(K)*) he will increase honor and he will make rule them over the many [people] and land he will divide up for a price.

40 Sa kataposang panahon mosulong ang hari sa Habagatan. Makigbatok kaniya ang hari sa Amihanan sama sa alimpulos uban ang mga karwahe ug mga sundalong nagkabayo, ug uban sa daghang mga barko. Makigbatok siya sa mga dapit, lukopon nila kini, ug walay makapugong kanila.

And at [the] time of [the] end he will wage war with him [the] king of the south so he may storm on him [the] king of the north with chariotry and with horsemen and with ships many and he will go in lands and he will overflow and he will pass through.

41 Moadto siya sa yuta sa katahom, ug linibo ang mga Israelita nga malaglag. Apan kini nga mga dapit makalingkawas sa iyang mga kamot: ang Edom, ang Moab, ug ang nahibilin sa katawhan sa Ammon.

And he will come in [the] land of beauty and many [people] they will stumble and these they will escape from hand his Edom and Moab and [the] first of [the] people of Ammon.

42 Ituy-od niya ang iyang mga kamot sa mga kayutaan; dili makalingkawas ang yuta sa Ehipto.

So he may stretch out hand his on lands and [the] land of Egypt not it will become an escaped remnant.

43 Pagadumalahan niya ang mga bahandi nga bulawan ug plata, ug ang kinatibuk-ang bahandi sa Ehipto; ang mga taga Libya ug ang mga taga Etiopia mailalom sa iyang lakang.

And he will rule over [the] treasures of gold and silver and over all [the] precious things of Egypt and Libyans and Cushites [will be] in footsteps his.

44 Apan adunay balita nga gikan sa sidlakan ug sa amihanan nga makapalisang kaniya, hilabihan ang iyang kasuko tungod niini mogawas siya aron paglaglag ug pagbuhat ug kadaot.

And reports they will dismay him from [the] east and from [the] north and he will go out in rage great to destroy and to totally destroy many [people].

45 Magtukod siya ug harianong tolda nga iyang puy-anan taliwala sa kadagatan ug kabungtoran sa katahom sa pagkabalaan. Moabot ang iyang kataposan, ug walay motabang kaniya.

So he may pitch [the] tents of palace his between [the] seas and [the] mountain of [the] beauty of holiness and he will come to end his and not a helper [will belong] to him.