< Mga Buhat 1 >
1 Ang nahauna kong sinulat nga basahon, O Teofilos, nagsugilon sa tanan nga gisugdan ni Jesus sa pagbuhat ug pagpanudlo,
Dear Theophilus, in my previous book I wrote about all that Jesus did and taught from the beginning
2 hangtod sa adlaw nga gidawat siya sa kahitas-an. Human niya sa paghatag ug sugo pinaagi sa Balaang Espiritu sa iyang pinili nga mga apostoles,
until the day he was taken up to heaven. This was after he'd given instructions through the Holy Spirit to his chosen apostles.
3 nga human sa iyang pag-antos mipakita siya kanila. Kay sulod sa 40 ka-adlaw kanunay siyang nagpakita kanila, nga nagsulti sa mga butang mahitungod sa gingharian sa Dios.
Over the course of forty days after the death he suffered, he showed himself to them, proving that he was alive with convincing evidence. He appeared to them, and told them about the kingdom of God.
4 Sa dihang nakigtigom siya uban kanila gisugo niya sila nga dili mobiya sa Jerusalem kondili hulaton ang saad sa Amahan, nga mahitungod niini, miingon siya, “Nadungog ninyo gikan kanako
While he was still with them he instructed them, “Do not leave Jerusalem. Wait to receive what the Father promised, just as you heard it from me.
5 nga si Juan sa pagkatinuod nagbawtismo sa tubig apan kamo pagabawtismohan diha sa Balaang Espiritu sa pipila ka mga adlaw.”
It's true that John baptized with water, but in just a few days' time you will be baptized by the Holy Spirit.”
6 Sa nagkatigom na sila gipangutana nila siya, “Ginoo, mao na ba kini ang panahon nga ipasig-uli mo na ang gingharian ngadto sa Israel?”
So when the disciples met with Jesus, they asked him, “Lord, is this the time when you will re-establish Israel's kingdom?”
7 Miingon siya kanila, “Gidili kaninyo ang pagkasayod sa takna o sa mga panahon nga gitagal sa Amahan pinaagi sa iyang kaugalingong pagbulot-an.
“You don't need to know about the dates and times that are set by the Father's authority,” he told them.
8 Apan magadawat kamo sa gahom, sa dihang ang Balaang Espiritu mokunsad kaninyo, ug kamo magasaksi kanako sa Jerusalem ug sa tibuok Judea ug Samaria, ug sa kinatumyan sa yuta.”
“But you will be given power when the Holy Spirit comes upon you, and you will be my witnesses in Jerusalem, throughout Judea and Samaria, and to the farthest places on earth.”
9 Sa pagsulti ni Ginoong Jesus niining mga butanga, samtang sila nagtan-aw, siya gibayaw paitaas, ug gisalipdan siya sa panganod gikan sa ilang mga mata.
After Jesus had told them this, he was taken up as they were watching and a cloud hid him from their sight.
10 Samtang nagtutok sila pag-ayo sa langit sa iyang pagkayab, sa kalit lang, adunay duha ka tawo nga nagbisti ug puti nga nagtindog uban kanila.
While they were staring intently at the sky as he ascended, two men dressed in white were suddenly standing beside them.
11 Miingon sila, “Kamong mga tawo sa Galilea, nganong nagtindog kamo dinhi nga naghangad sa langit? Kining Jesus nga gibayaw sa langit mobalik sa samang paagi sa pagkakita ninyo kaniya padulong sa langit.”
“Men of Galilee, why are you standing here staring at the sky?” they asked. “This same Jesus who has been taken up from you to heaven shall come in the same way you saw him go into heaven.”
12 Unya namauli sila sa Jerusalem gikan sa Bukid sa Olibo, nga duol sa Jerusalem, nga may laktonon nga usa ka Adlaw'ng Igpapahulay.
Then the disciples went back to Jerusalem from the Mount of Olives which is about a Sabbath day's walk from Jerusalem.
13 Sa pag-abot nila, misaka sila sa taas nga lawak, diin sila mag-abotan. Sila mao si Pedro, Juan, Santiago, Andres, Filipe, Tomas, Bartolomeo, Mateo, Santiago nga anak ni Alphaeus, Simon nga Zealot, ug si Judas nga anak ni Santiago.
When they arrived, they went upstairs to the upper room where they were staying: Peter, John, James and Andrew; Philip and Thomas; Bartholomew and Matthew; James the son of Alphaeus, Simon the Zealot, and Judas the son of James.
14 Nagkahiusa silang tanan samtang sila makugihon nga nagpadayon diha sa mga pag-ampo. Lakip ang mga babaye nga, si Maria nga inahan ni Jesus, ug ang iyang igsoon nga mga lalaki.
They all joined together in prayer, together with the women and Mary, Jesus' mother, and his brothers.
15 Niadtong mga adlawa mitindog si Pedro taliwala sa mga kaigsoonan, nga adunay 120 ka-tawo, ug miingon,
At this time Peter stood up and addressed a crowd of around one hundred and twenty believers who had gathered together.
16 “Mga kaigsoonan, kinahanglan nga matuman gayod ang kasulatan, nga gisulti sa Balaang Espiritu kaniadto pinaagi sa baba ni David mahitungod kang Judas, nga migiya sa mga nagdakop kang Jesus.
“My brothers and sisters,” he said, “The Scriptures, spoken by the Holy Spirit through David, had to be fulfilled regarding Judas, who guided those who arrested Jesus.
17 Kay siya kauban man namo ug nagdawat usab sa iyang bahin sa mga kaayohan niining pagpangalagad.”
He was counted as one of us, and shared in this ministry.”
18 (Karon kining tawhana nagpalit ug uma gikan sa kinitaan sa iyang daotang binuhatan. Unya siya nahulog nga nag-una ang ulo, ug ang lawas niya mibuto, ug ang tanang sulod sa iyang ginhawaan nakay-ag.
(Judas had bought a field with his ill-gotten gains. There he fell down headfirst, and his body burst apart, spilling out all his intestines.
19 Ug kini nahibaloan sa tanan nga nagpuyo sa Jerusalem nga kadtong yutaa gitawag sa kaugalingon nilang pinulongan nga Akeldama, nga mao, Ang yuta sa dugo.)
Everybody who lived in Jerusalem heard about this so that the field was called in their language “Akeldama,” which means, “Field of blood.”)
20 Kay nahisulat kini sa basahon sa mga Salmo, “Tugoti ang iyang yuta nga mahimong biniyaan, ug ayaw tugoti nga adunay bisan kinsang tawo nga mopuyo didto. Ug tugoti ang laing tawo nga magkuha sa iyang katungdanan sa pagkapangulo.
As it's written in the book of Psalms, “Let his home be abandoned, and no-one live there;” and “Let someone else take over his position.”
21 Busa kini kinahanglan nga ang mga tawong gikauban nato sa tanang higayon sa pagsulod ug paggula sa Ginoong Jesus taliwala kanato,
“So now we have to choose someone who has been with us the whole time that Jesus was with us,
22 gikan pa sa pagbawtismo ni Juan hangtod sa adlaw nga siya gibayaw gikan kanato, usa niini gikinahanglan nga nakasaksi uban kanato sa iyang pagkabanhaw.”
from the time John was baptizing up until the day Jesus was taken up to heaven from us. One of these must be chosen to join together with us as we witness, giving evidence of Jesus' resurrection.”
23 Gipaatubang nila sa unahan ang duha ka tawo, si Jose nga gitawag ug Barsabas kinsa ginganlan usab ug Justo, ug si Matias.
Two names were put forward: Joseph Justus, also known as Barsabbas, and Matthias.
24 Nag-ampo sila ug miingon, “Ikaw, Ginoo, nakaila sa mga kasingkasing sa tanang tawo, busa ipadayag kung kinsa niining duha ang imong gipili
They prayed together and said, “Lord, you know everyone's thoughts please show us which of these two you have chosen
25 aron sa pagpuli sa dapit niining pagpangalagad ug pagkaapostol sukad sa paglapas ni Judas aron sa pag-adto sa iyang kaugalingong dapit.”
to replace Judas as an apostle in this ministry that he gave up to go to where he belongs.”
26 Ug nagripa sila kanila; ug ang ripa natunong kang Matias ug giisip siya nga kauban na sa napulo ug usa nga mga apostoles.
They cast lots, and Matthias was chosen. He was counted as an apostle with the other eleven.