< Mga Buhat 2 >
1 Sa dihang pag-abot sa adlaw sa Pentecostes silang tanan nagtigom sa usa ka dapit.
Cuando llegó el día del Pentecostés, todos estaban reunidos en un mismo lugar.
2 Sa kalit adunay dahunog gikan sa langit nga sama kakusog sa huros sa hangin, nga milukop sa tibuok balay nga ilang gilingkoran.
De repente se escuchó un ruido que provenía del cielo, como un viento que aullaba y llenó toda la casa donde estaban.
3 Dihay mipakita kanila nga daw dila nga kalayo nga miapod-apod kanila, ug milingkod sa matag usa kanila.
Y vieron lo que parecía como diferentes llamas con forma de lenguas que se posaron sobre cada uno de ellos.
4 Silang tanan napuno sa Balaan nga Espiritu ug nagsugod sila ug sulti sa nagkalain-laing pinulongan, sumala sa gihatag sa Espiritu kanila.
Todos fueron llenos del Espíritu Santo y comenzaron a hablar en diferentes lenguas a medida que el Espíritu se los permitía.
5 Unya adunay mga Judio nga nagpuyo sa Jerusalem, mga diosnon nga tawo, nga gikan sa nagkalain-laing nasod ilalom sa langit.
En ese momento había allí judíos devotos provenientes de todas las naciones de la tierra, que vivían en Jerusalén.
6 Sa dihang nakabati sila sa saba kaayo, ang tanang tawo miduol ug naglibog tungod kay ang matag usa kanila misulti man sa kaugalingon nilang pinulongan.
Cuando escucharon este ruido, se reunió una gran multitud de ellos. Estaban perplejos porque todos escuchaban hablar en su propio idioma.
7 Nahibulong sila nga nag-ingon, “Dili ba taga Galilea man kining mga tawhana nga misulti sa atong pinulongan?
Y estaban totalmente sorprendidos, diciendo: “Miren, ¿no son Galileos todos estos que están hablando?
8 Ngano nga ato man silang madungog, matag usa sa atong kaugalingong pinulongan nga atong nadak-an?
¿Cómo es posible que les escuchemos hablar en nuestros propios idiomas?
9 Anaay taga Partia ug taga Media ug taga Elam ug kadtong mipuyo sa Mesopotamia, sa Judea ug Capadocia, sa Ponto ug Asia,
Partos, Medos y Elamitas; gente de Mesopotamia, Judea y Capadocia, Ponto y Asia,
10 taga Frigia ug taga Pamfilia, sa Ehipto ug uban pang dapit sa Libya sa Cirene, ug mga bisita gikan sa Roma,
Frigia y Panfilia; desde Egipto y el área de Libia alrededor de Cirene; visitantes de Roma, tanto judíos como conversos,
11 mga Judio ug proseletes, Creta, ug taga Arabia, nadungog nato nga misulti sila sa atong pinulongan mahitungod sa kahibulongang mga buhat sa Dios.”
cretenses y árabes, les escuchamos hablar en nuestros propios idiomas acerca de todas las cosas grandes que Dios ha hecho”.
12 Silang tanan natingala ug naglibog; sila nag ingna-nay sa matag usa, “Unsa bay buot ipasabot niini?”
Y todos estaban sorprendidos y confundidos. Y unos a otros se preguntaban “¿Qué significa esto?”
13 Apan ang uban kanila nagbiay-biay ug nag-ingon, “Silang tanan puno sa bag-ong bino.”
Pero había otros que se burlaban y decían: “¡De seguro han estado tomando mucho vino!”
14 Apan si Pedro mitindog uban sa onse, sa kusog nga tingog, ug nag-ingon kanila, “Katawhan sa Judia ug kamong tanan nga nagpuyo sa Jerusalem, buot kung masayod kamo; paminaw kamo sa akong isulti.
Entonces Pedro se puso en pie con los otros once discípulos y habló en voz alta: “¡Hermanos judíos y todos los que viven aquí en Jerusalén: préstenme atención y les explicaré todo esto!
15 Kining mga tawhana wala nangahubog sama sa inyong gituohan, kay kini ikatulong takna pa sa adlaw.
Estos hombres no están ebrios, como ustedes insinúan. ¡Noten que apenas son las nueve de la mañana!
16 Apan kini ang gipamulong kaniadto pinaagi kang propeta Joel:
Lo que está sucediendo es lo que fue predicho por el profeta Joel:
17 'Mao na kini ang kataposan nga mga adlaw, 'Ang Dios nag-ingon, 'Ibubo ko ang akong Espiritu sa tanang katawhan, ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye managna. Ug ang mga batan-on nga lalaki makakita ug mga panan-awon. Ug ang inyong mga tigulang nga lalaki magdamgo ug mga damgo.
‘Dios dice: En los últimos días, derramaré mi Espíritu sobre toda la gente. Sus hijos e hijas profetizarán. Sus jóvenes tendrán visiones, y sus ancianos tendrán sueños.
18 Ingon man usab ang akong mga sulugoon ug ang akong mga sulugoon nga babaye nianang mga adlawa akong ibubo ang akong Espiritu, ug sila managna.
En esos días derramaré mi Espíritu sobre mis siervos —hombres y mujeres por igual— y profetizarán.
19 Ipakita ko ang katingalahan ibabaw sa kalangitan ug mga timaan sa kalibotan dinhi sa ubos, dugo, kalayo, ug baga nga aso.
Y haré maravillas arriba en los cielos y señales abajo en la tierra: sangre, fuego y nubes de humo.
20 Ang adlaw mahimong kangit-ngit ug ang bulan mahimong dugo sa dili pa moabot ang talagsaong adlaw sa Ginoo.
El sol se oscurecerá, y la luna se pondrá roja como la sangre antes de que llegue el día grande y glorioso del Señor.
21 Ang tanan nga mosangpit sa ngalan sa Ginoo maluwas.'
Pero todo el que invoque el nombre del Señor será salvo’.
22 Katawhan sa Israel, pamati-a kining mga pulonga: Si Jesus nga Nazaretnon, ang tawo nga gipamatuod-an sa Dios diha kaninyo pinaagi sa dakong buhat ug katingalahan ug ilhanan nga gibuhat sa Dios pinaagi kaniya sa inyong taliwala, kamo sa inyong kaugalingon nahibalo na niini—
“Pueblo de Israel, escuchen esto: como bien lo saben, Jesús de Nazaret fue un hombre confirmado por Dios ante ustedes por medio de los milagros poderosos y las señales que Dios hizo por medio de él.
23 tungod sa gitakda nga plano ug kahibalo sa Dios, siya gitugyan, ug kamo, pinaagi sa kamot sa mga masinupakon sa balaod nga mga lalaki, gilansang siya sa krus ug gipatay;
Dios, sabiendo de antemano lo que sucedería, siguió su plan y resolvió entregarlo en manos de ustedes. Por mano de hombres malvados, ustedes lo mataron, clavándolo en una cruz.
24 siya nga gibanhaw sa Dios, ug giwala ang kasakit sa kamatayon diha kaniya, tungod kay dili posibli nga siya magunitan sa kamatayon.
Pero Dios lo levantó nuevamente a la vida, libertándolo de la carga de la muerte, porque la muerte no tuvo poder para tenerlo prisionero.
25 Kay si David misulti mahitungod kaniya, 'Ako nakakita sa Ginoo kanunay sa akong atubangan, tungod kay siya dinhi kanunay sa akong tuong kamot aron nga dili ako matarog.
“David dice de él: ‘Vi al Señor siempre conmigo. No seré sacudido, porque él está aquí a mi lado.
26 Busa ang akong kasingkasing nagmalipayon kaayo ug ang akong dila naglipay. Unya, ang akong unod magpuyo nga masaligon.
¡Con razón mi corazón está contento, y mi lengua grita sus alabanzas! Mi cuerpo descansa en esperanza.
27 Tungod kay wala mo man isalikway ang akong kalag ngadto sa Hades, Ug dili mo itugot nga ang Usa ka Balaan madunot. (Hadēs )
Pues tú no dejarás mi alma entre los muertos ni permitirás que tu Santo se pudra en la tumba. (Hadēs )
28 Imong gipadayag kanako ang dalan sa kinabuhi; imo akong gipuno sa kalipay uban sa imong panagway.'
Me has mostrado el camino de la vida y me llenarás con la alegría de tu presencia’.
29 Mga igsoon, ako magasulti kaninyo nga maisugon mahitungod sa patriarka nga si David: siya namatay ug gilubong, ug ang iyang lubnganan uban kanato niining mga adlawa.
“Mis hermanos y hermanas, permítanme decirles claramente que nuestro antepasado David murió y fue sepultado, y su tumba está aquí con nosotros hasta el día de hoy.
30 Busa, siya usa ka propeta ug nasayod nga ang Dios nagsaad ug nanumpa ngadto kaniya nga gikan sa iyang kaliwat adunay maglingkod sa iyang trono.
Pero él era un profeta, y sabía que Dios había prometido bajo juramento poner en su trono a uno de sus descendientes.
31 Ug iya nang nalantawan kini ug nagahisgot mahitungod sa pagkabanhaw ni Cristo: wala siya gipasagdan didto sa Hades, ni ang iyang unod makita nga madunot. (Hadēs )
David vio lo que sucedería y habló sobre la resurrección de Cristo, porque Cristo no fue abandonado en su tumba, ni sufrió descomposición. (Hadēs )
32 Kining Jesus gibanhaw siya sa Dios, Ug kitang tanan saksi.
“Dios ha levantado a este Jesús de entre los muertos, y todos nosotros somos testigos de eso.
33 Busa ingon nga binayaw ngadto sa tuong kamot sa Dios ug nakadawat sa saad sa Balaang Espiritu gikan sa Amahan, siya nagbubo niini nga inyong makita ug madungog.
Ahora él ha sido exaltado a la diestra de Dios y ha recibido del Padre al Espíritu Santo, el cual prometió, y ha derramado lo que ustedes están viendo y oyendo.
34 Kay si David wala mikayab sa langit, apan nag-ingon siya, “Ang Ginoo nag-ingon ngadto sa akong Ginoo, Lingkod sa akong tuong kamot,
Porque David no ascendió al cielo, pero dijo: ‘El Señor dijo a mi Señor; siéntate a mi diestra,
35 Hangtod nga himuon ko ang imong kaaway nga tumbanan sa imong tiil.”
entretanto que pongo a tus enemigos por estrado de tus pies’.
36 Busa, pasagdi ang tibuok kabanayan sa Israel nga masayod nga ang Dios naghimo kaniya nga Ginoo ug Cristo, kining Jesus nga gilansang ninyo sa krus.”
Ahora esté todo Israel convencido de esto: ¡Dios ha puesto a este Jesús, a quien ustedes mataron en una cruz, como Señor y Mesías!”
37 Sa dihang sila nakadungog niini silang tanan daw gitusok ang ilang kasingkasing, ug nag-ingon didto kang Pedro ug sa mga apostoles, “Mga igsoon, unsa man ang among buhaton?”
Cuando la gente escuchó esto, sintieron remordimiento de conciencia. Entonces le preguntaron a Pedro y a los apóstoles: “Hermanos, ¿qué debemos hacer?”
38 Ug si Pedro nag-ingon ngadto kanila, “Paghinulsol kamo ug pagpabawtismo, ang matag usa kaninyo, sa ngalan ni Jesu-Cristo alang sa kapasayloan sa inyong mga sala, ug makadawat kamo ug gasa sa Balaang Espiritu.
“¡Arrepiéntanse!” les dijo Pedro. “Todos deben bautizarse en el nombre de Jesús para perdón de sus pecados, y recibirán el don del Espíritu Santo.
39 Kay alang kaninyo mao ang saad ug ngadto sa inyong mga kabataan ug alang niadtong naa sa halayo, sumala sa kadaghanon sa tawo nga pagatawgon sa Ginoong Dios.”
Esta promesa es para ustedes, para sus hijos, y para todos los extranjeros. Para todo aquél a quien el Señor nuestro Dios llama”.
40 Daghan ang mga laing pulong nga siya nagsaksi ug nagsugyot kanila; siya miingon, “Luwasa ang inyong kaugalingon gikan sa pagkadaotan niini nga kaliwatan.”
Luego Pedro siguió hablando, dándoles más evidencias. Les advirtió: “Sálvense de esta generación perversa”.
41 Unya silang tanan midawat sa iyang mensahe ug nagpabawtismo, ug nianang adlawa adunay nadugang nga 3, 000 ka mga kalag.
Aquellos que aceptaban lo que él decía, eran bautizados, sumándose así cerca de tres mil personas al grupo de creyentes en ese día.
42 Nagpadayon sila sa pagtuon sa gitudlo sa mga apostoles ug sa pagpanagtigom, sa pagpikas-pikas ug tinapay ug sa pag-ampo.
Ellos se comprometieron a seguir lo que los apóstoles les habían enseñado, y a la hermandad de los creyentes, “partiendo el pan” y orando juntos.
43 Giabot ug kahadlok ang mga katawhan, ug daghang mga kahibulongan ug ilhanan ang nabuhat pinaagi sa mga apostoles.
Todos estaban asombrados, y a través de los apóstoles se realizaban muchos milagros y señales.
44 Silang tanan nga nagtuo naghiusa ug managsama sa tanan nga mga butang,
Y todos los creyentes estaban juntos y compartían todo lo que tenían.
45 ug gibaligya nila ang ilang mga katigayonan ug ang ilang gipanag-iyahan ug giapud-apod kini kanila, sumala sa matag usa nga gikinahanglan.
Ellos vendían sus propiedades y pertenencias, compartiendo las ganancias con todos, en cuanto lo necesitaban.
46 Busa nagpadayon sila sa matag adlaw sa usa ka tumong didto sa templo, ug sila nagpikas-pikas ug tinapay didto sa ilang balay, ug nag-ambitay sila sa ilang mga pagkaon uban sa kalipay ug sa pagpaubos sa kasingkasing;
Día tras día siguieron reuniéndose en el Templo, y comían juntos en sus casas. Disfrutaban de las comidas con humildad y alegría. Alababan a Dios, y todos pensaban bien de ellos.
47 ug sila nagdayeg sa Dios ug nakabaton ug pabor sa tanan nga mga tawo. Sa matag adlaw gidugangan sa Ginoo ang ilang pundok sa mga tawo nga naluwas.
Cada día el Señor agregaba al grupo aquellos que iban siendo salvos.