Mga Buhat 2
1 Sa dihang pag-abot sa adlaw sa Pentecostes silang tanan nagtigom sa usa ka dapit.
Now when the day of Pentecost had come, they were all together in one place.
2 Sa kalit adunay dahunog gikan sa langit nga sama kakusog sa huros sa hangin, nga milukop sa tibuok balay nga ilang gilingkoran.
Suddenly there came from the sky a sound like the rushing of a mighty wind, and it filled all the house where they were sitting.
3 Dihay mipakita kanila nga daw dila nga kalayo nga miapod-apod kanila, ug milingkod sa matag usa kanila.
Tongues like fire appeared and were distributed to them, and one sat on each of them.
4 Silang tanan napuno sa Balaan nga Espiritu ug nagsugod sila ug sulti sa nagkalain-laing pinulongan, sumala sa gihatag sa Espiritu kanila.
They were all filled with the Holy Spirit, and began to speak in other languages, as the Spirit enabled them to speak out.
5 Unya adunay mga Judio nga nagpuyo sa Jerusalem, mga diosnon nga tawo, nga gikan sa nagkalain-laing nasod ilalom sa langit.
Now there were dwelling in Jerusalem Jews, devout people from every nation under the sky.
6 Sa dihang nakabati sila sa saba kaayo, ang tanang tawo miduol ug naglibog tungod kay ang matag usa kanila misulti man sa kaugalingon nilang pinulongan.
When this sound was heard, the crowd came together, and were bewildered, because everyone heard them speaking in his own language.
7 Nahibulong sila nga nag-ingon, “Dili ba taga Galilea man kining mga tawhana nga misulti sa atong pinulongan?
They were all amazed and marveled, saying, "Look, are not all these who speak Galileans?
8 Ngano nga ato man silang madungog, matag usa sa atong kaugalingong pinulongan nga atong nadak-an?
How do we hear, everyone in our own native language?
9 Anaay taga Partia ug taga Media ug taga Elam ug kadtong mipuyo sa Mesopotamia, sa Judea ug Capadocia, sa Ponto ug Asia,
Parthians, Medes, Elamites, and people from Mesopotamia, Judea, Cappadocia, Pontus, Asia,
10 taga Frigia ug taga Pamfilia, sa Ehipto ug uban pang dapit sa Libya sa Cirene, ug mga bisita gikan sa Roma,
Phrygia, Pamphylia, Egypt, the parts of Libya around Cyrene, visitors from Rome, both Jews and proselytes,
11 mga Judio ug proseletes, Creta, ug taga Arabia, nadungog nato nga misulti sila sa atong pinulongan mahitungod sa kahibulongang mga buhat sa Dios.”
Cretans and Arabians: we hear them speaking in our tongues the mighty works of God."
12 Silang tanan natingala ug naglibog; sila nag ingna-nay sa matag usa, “Unsa bay buot ipasabot niini?”
They were all amazed, and were perplexed, saying one to another, "What does this mean?"
13 Apan ang uban kanila nagbiay-biay ug nag-ingon, “Silang tanan puno sa bag-ong bino.”
Others, mocking, said, "They are filled with new wine."
14 Apan si Pedro mitindog uban sa onse, sa kusog nga tingog, ug nag-ingon kanila, “Katawhan sa Judia ug kamong tanan nga nagpuyo sa Jerusalem, buot kung masayod kamo; paminaw kamo sa akong isulti.
But Peter, standing up with the eleven, lifted up his voice, and spoke out to them, "You men of Judea, and all you who live in Jerusalem, let this be known to you, and listen to my words.
15 Kining mga tawhana wala nangahubog sama sa inyong gituohan, kay kini ikatulong takna pa sa adlaw.
For these are not drunk, as you suppose, seeing it is only nine in the morning.
16 Apan kini ang gipamulong kaniadto pinaagi kang propeta Joel:
But this is what has been spoken through the prophet Joel:
17 'Mao na kini ang kataposan nga mga adlaw, 'Ang Dios nag-ingon, 'Ibubo ko ang akong Espiritu sa tanang katawhan, ang inyong mga anak nga lalaki ug babaye managna. Ug ang mga batan-on nga lalaki makakita ug mga panan-awon. Ug ang inyong mga tigulang nga lalaki magdamgo ug mga damgo.
'And it will be in the last days, says God, that I will pour out my Spirit on all flesh; and your sons and your daughters will prophesy, and your young men will see visions, and your old men will dream dreams.
18 Ingon man usab ang akong mga sulugoon ug ang akong mga sulugoon nga babaye nianang mga adlawa akong ibubo ang akong Espiritu, ug sila managna.
And even on my servants, both men and women, I will pour out my Spirit in those days, and they will prophesy.
19 Ipakita ko ang katingalahan ibabaw sa kalangitan ug mga timaan sa kalibotan dinhi sa ubos, dugo, kalayo, ug baga nga aso.
And I will show wonders in the sky above, and signs on the earth beneath; blood, and fire, and billows of smoke.
20 Ang adlaw mahimong kangit-ngit ug ang bulan mahimong dugo sa dili pa moabot ang talagsaong adlaw sa Ginoo.
The sun will be turned into darkness, and the moon into blood, before the great and glorious day of the Lord comes.
21 Ang tanan nga mosangpit sa ngalan sa Ginoo maluwas.'
And it will be that whoever will call on the name of the Lord will be saved.'
22 Katawhan sa Israel, pamati-a kining mga pulonga: Si Jesus nga Nazaretnon, ang tawo nga gipamatuod-an sa Dios diha kaninyo pinaagi sa dakong buhat ug katingalahan ug ilhanan nga gibuhat sa Dios pinaagi kaniya sa inyong taliwala, kamo sa inyong kaugalingon nahibalo na niini—
"Men of Israel, hear these words. Jesus the Nazorean, a man approved by God to you by mighty works and wonders and signs which God did by him in the midst of you, even as you yourselves know,
23 tungod sa gitakda nga plano ug kahibalo sa Dios, siya gitugyan, ug kamo, pinaagi sa kamot sa mga masinupakon sa balaod nga mga lalaki, gilansang siya sa krus ug gipatay;
him, being delivered up by the determined counsel and foreknowledge of God, by the hand of lawless men, crucified and killed;
24 siya nga gibanhaw sa Dios, ug giwala ang kasakit sa kamatayon diha kaniya, tungod kay dili posibli nga siya magunitan sa kamatayon.
whom God raised up, having freed him from the pains of death, because it was not possible that he should be held by it.
25 Kay si David misulti mahitungod kaniya, 'Ako nakakita sa Ginoo kanunay sa akong atubangan, tungod kay siya dinhi kanunay sa akong tuong kamot aron nga dili ako matarog.
For David says concerning him, 'I saw the Lord always before me, for he is at my right hand, that I should not be shaken.
26 Busa ang akong kasingkasing nagmalipayon kaayo ug ang akong dila naglipay. Unya, ang akong unod magpuyo nga masaligon.
Therefore my heart was glad, and my tongue rejoiced, and moreover my flesh also will dwell in hope;
27 Tungod kay wala mo man isalikway ang akong kalag ngadto sa Hades, Ug dili mo itugot nga ang Usa ka Balaan madunot. (Hadēs g86)
because you will not abandon my soul in Sheol, neither will you allow your Holy One to see decay. (Hadēs g86)
28 Imong gipadayag kanako ang dalan sa kinabuhi; imo akong gipuno sa kalipay uban sa imong panagway.'
You made known to me the paths of life. You will make me full of joy in your presence.'
29 Mga igsoon, ako magasulti kaninyo nga maisugon mahitungod sa patriarka nga si David: siya namatay ug gilubong, ug ang iyang lubnganan uban kanato niining mga adlawa.
"Brothers, I may tell you freely of the patriarch David, that he both died and was buried, and his tomb is with us to this day.
30 Busa, siya usa ka propeta ug nasayod nga ang Dios nagsaad ug nanumpa ngadto kaniya nga gikan sa iyang kaliwat adunay maglingkod sa iyang trono.
Therefore, being a prophet, and knowing that God had sworn with an oath to him that one of his descendants would sit on his throne,
31 Ug iya nang nalantawan kini ug nagahisgot mahitungod sa pagkabanhaw ni Cristo: wala siya gipasagdan didto sa Hades, ni ang iyang unod makita nga madunot. (Hadēs g86)
he foreseeing this spoke about the resurrection of the Christ, that neither was he left in Sheol, nor did his flesh see decay. (Hadēs g86)
32 Kining Jesus gibanhaw siya sa Dios, Ug kitang tanan saksi.
This Jesus God raised up, to which we all are witnesses.
33 Busa ingon nga binayaw ngadto sa tuong kamot sa Dios ug nakadawat sa saad sa Balaang Espiritu gikan sa Amahan, siya nagbubo niini nga inyong makita ug madungog.
Being therefore exalted by the right hand of God, and having received from the Father the promise of the Holy Spirit, he has poured out this, which you see and hear.
34 Kay si David wala mikayab sa langit, apan nag-ingon siya, “Ang Ginoo nag-ingon ngadto sa akong Ginoo, Lingkod sa akong tuong kamot,
For David did not ascend into the heavens, but he says himself, 'The Lord said to my Lord, "Sit by my right hand,
35 Hangtod nga himuon ko ang imong kaaway nga tumbanan sa imong tiil.”
until I make your enemies a footstool for your feet."'
36 Busa, pasagdi ang tibuok kabanayan sa Israel nga masayod nga ang Dios naghimo kaniya nga Ginoo ug Cristo, kining Jesus nga gilansang ninyo sa krus.”
"Let all the house of Israel therefore know certainly that God has made him both Lord and Christ, this Jesus whom you crucified."
37 Sa dihang sila nakadungog niini silang tanan daw gitusok ang ilang kasingkasing, ug nag-ingon didto kang Pedro ug sa mga apostoles, “Mga igsoon, unsa man ang among buhaton?”
Now when they heard this, they were acutely distressed, and said to Peter and the rest of the apostles, "Brothers, what should we do?"
38 Ug si Pedro nag-ingon ngadto kanila, “Paghinulsol kamo ug pagpabawtismo, ang matag usa kaninyo, sa ngalan ni Jesu-Cristo alang sa kapasayloan sa inyong mga sala, ug makadawat kamo ug gasa sa Balaang Espiritu.
Peter said to them, "Repent, and be baptized, every one of you, in the name of Jesus Christ for the forgiveness of your sins, and you will receive the gift of the Holy Spirit.
39 Kay alang kaninyo mao ang saad ug ngadto sa inyong mga kabataan ug alang niadtong naa sa halayo, sumala sa kadaghanon sa tawo nga pagatawgon sa Ginoong Dios.”
For to you is the promise, and to your children, and to all who are far off, even as many as the Lord our God will call to himself."
40 Daghan ang mga laing pulong nga siya nagsaksi ug nagsugyot kanila; siya miingon, “Luwasa ang inyong kaugalingon gikan sa pagkadaotan niini nga kaliwatan.”
With many other words he testified, and exhorted them, saying, "Save yourselves from this crooked generation."
41 Unya silang tanan midawat sa iyang mensahe ug nagpabawtismo, ug nianang adlawa adunay nadugang nga 3, 000 ka mga kalag.
Then those who received his word were baptized. There were added that day about three thousand souls.
42 Nagpadayon sila sa pagtuon sa gitudlo sa mga apostoles ug sa pagpanagtigom, sa pagpikas-pikas ug tinapay ug sa pag-ampo.
They continued steadfastly in the apostles' teaching and fellowship, in the breaking of bread, and prayer.
43 Giabot ug kahadlok ang mga katawhan, ug daghang mga kahibulongan ug ilhanan ang nabuhat pinaagi sa mga apostoles.
Fear came on every soul, and many wonders and signs were done through the apostles.
44 Silang tanan nga nagtuo naghiusa ug managsama sa tanan nga mga butang,
All who believed were together, and had all things in common.
45 ug gibaligya nila ang ilang mga katigayonan ug ang ilang gipanag-iyahan ug giapud-apod kini kanila, sumala sa matag usa nga gikinahanglan.
They sold their possessions and goods, and distributed them to all, according as anyone had need.
46 Busa nagpadayon sila sa matag adlaw sa usa ka tumong didto sa templo, ug sila nagpikas-pikas ug tinapay didto sa ilang balay, ug nag-ambitay sila sa ilang mga pagkaon uban sa kalipay ug sa pagpaubos sa kasingkasing;
Day by day, continuing steadfastly with one accord in the temple, and breaking bread at home, they took their food with gladness and singleness of heart,
47 ug sila nagdayeg sa Dios ug nakabaton ug pabor sa tanan nga mga tawo. Sa matag adlaw gidugangan sa Ginoo ang ilang pundok sa mga tawo nga naluwas.
praising God, and having favor with all the people. The Lord added to their number day by day those who were being saved.
