Mga Buhat 19
1 Nahitabo kini samtang si Apolos anaa sa Corinto, miagi si Pablo sa ibabaw sa kabungtoran ug miabot siya sa siyudad sa Efeso, ug nakaplagan ang pipila sa mga disipulo didto.
It came to pass now while Apollos being in Corinth, Paul having passed through the upper parts (to come down *N(k)O*) to Ephesus and (finding *N(k)O*) certain disciples
2 Miingon si Pablo kanila, “Nadawat ba ninyo ang Balaang Espiritu sa dihang mituo kamo?” Miingon sila kaniya, “Wala, wala man gani kami makadungog mahitungod sa Balaang Espiritu.”
he said (also *no*) to them; If [the] Spirit Holy did you receive having believed? And (they said *k*) to him; But not even that [a] Spirit Holy there is did we hear.
3 Miingon si Pablo, “Ngadto sa unsa man nga kamo nagpabawtismo?” Miingon sila, “Ngadto sa pagbawtismo ni Juan.”
He said then (to them: *k*) Into what then were you baptized? And they said; Into John's baptism.
4 Busa si Pablo mitubag, “Si Juan mobawtismo inubanan ang pagbawtismo sa paghinulsol. Gisultihan niya ang mga tawo nga kinahanglan motuo sila sa usa kong kinsa ang bout moabot human kaniya, mao kana, si Jesus.”
Said then Paul; John (indeed *k*) baptized a baptism of repentance to the people telling about the [One] coming after him that they may believe, That is in (Christ *K*) Jesus.
5 Sa dihang ang mga tawo nakadungog niini, gibawtismohan sila sa ngalan ni Ginoong Jesus.
Having heard then they were baptized in the name of the Lord Jesus;
6 Unya sa dihang gitapion ni Pablo ang iyang mga kamot kanila, ang Balaang Espiritu mikunsad kanila ug nagsulti sila ug nagkalain-laing mga pinulongan ug nanagna.
And when was laying on them Paul the hands came the Spirit Holy upon them, they were speaking then in tongues and were prophesying.
7 Ang tanan mga napulo ug duha ka mga lalaki.
There were then the in all men about (twelve. *N(k)O*)
8 Miadto si Pablo sa sinagoga ug nagsulti nga walay kahadlok sulod sa tulo ka bulan. Nangulo siya sa mga panaghisgot ug nagdani sa mga tawo mahitungod sa mga butang nga may kalabutan sa gingharian sa Dios.
Having entered then into the synagogue he was speaking boldly for months three reasoning and persuading concerning the kingdom of God.
9 Apan sa dihang ang pipila ka mga Judio nagmagahi ug nagmasinupakon, nagsugod sila sa pagsulti ug daotan nga pamaagi mahitungod kang Cristo didto sa panon sa katawhan, busa si Pablo mibiya kanila, ug gidala ang mga magtutuo palayo gikan kanila. Siya nagsugod sa pagsulti kada adlaw didto sa hawanang tudloanan sa Tirano.
When however some were hardened and they were disbelieving speaking evil of the Way before the multitude, having departed from them he took separately the disciples every day reasoning in the lecture hall of Tyrannus (a certain. *k*)
10 Kini nagpadayon sulod sa duha ka tuig, aron ang tanang tawo nga namuyo sa Asia makadungog sa pulong sa Ginoo, ang mga Judio ug Griyego.
This then continued for years two, so that all those inhabiting Asia hearing the word of the Lord (Jesus *K*) Jews both and Greeks.
11 Ang Dios naghimo ug mga gamhanang buhat pinaagi sa mga kamot ni Pablo,
Miracles then not being ordinary God was doing through the hands of Paul,
12 aron bisan pa ang naay sakit maulian, ug ang mga daotan nga espritu mogawas sa mga tawo, sa pagkuha nila sa mga panyo ug mga tapis gikan sa lawas ni Pablo.
so that even to the ailing (carrying *NK(O)*) from the skin of him handkerchiefs or aprons and departing from them the diseases the also spirits evil (coming out *N(k)O*) (from *k*) (of them. *K*)
13 Apan adunay mga Judio nga espiritista nga nagbiyahe sa maong lugara nga nagdala sa ngalan ni Jesus alang sa ilang kaugalingong pagamit. Sila nakigsulti niadtong adunay daotang mga espiritu; sila miingon, “Ako nagmando kanimo pinaagi kang Jesus nga gisangyaw ni Pablo nga mobiya.”
Attempted now some of (also *N(k)O*) of the itinerant Jewish exorcists to invoke over those having spirits evil the name of the Lord Jesus saying; (I adjure *N(K)O*) you [by] Jesus whom (*k*) Paul proclaims.
14 Kadtong naghimo niini mao ang pito ka anak nga mga lalaki sa pangulong pari sa mga Judio, Esceva.
They were now (of a certain *N(k)O*) of Sceva a Jewish a high priest seven (*k*) sons this were doing.
15 Ang daotang espiritu mitubag kanila, “Nakaila ako kang Jesus, ug nakaila ako kang Pablo; apan kinsa man kamo?”
Answering however the spirit evil said (to them: *no*) (indeed *no*) Jesus I know and Paul I am acquainted with; you yourselves however who are you?
16 Ang daotang espiritu naa sa tawo milukso sa Espiritista ug nalupig sila ug gikulata sila. Unya nanghawa sila pagawas sa balay nga hubo ug samaran.
And (having leapt *N(k)O*) the man upon them in whom was the spirit evil, (and *k*) (having overpowered *NK(o)*) (them all *N(K)O*) he prevailed against them so that naked and wounded fleeing out of the house that.
17 Kini nahibal-an sa tanan, sa mga Judio ug mga Griyego, nga namuyo sa Efeso. Sila nangahadlok kaayo, ug ang ngalan ni Ginoong Jesus napasidunggan.
This now became known to all Jews both also to Greeks who inhabiting Ephesus and (fell *NK(o)*) fear upon all them and was being magnified the name of the Lord Jesus,
18 Daghan usab sa mga magtutuo miabot ug nagsugid ug miangkon sa mga daotang mga butang nga ilang nahimo.
Many then of those having believed were coming confessing and declaring the deeds of them.
19 Daghan ang nagbansay ug mga salamangka ug nagdala sa ilang mga basahon ug gisunog sa panan-aw sa matag-usa. Sa dihang ilang giihap ang bili niini, kini mga 50, 000 kadaghanon sa plata.
Many now of those the magic arts having practiced having brought together the books were burning [them] before all; And they counted up the prices of them and found [it] of silverlings myriads five.
20 Busa ang pulong sa Ginoo mikaylap sa gamhanang mga pamaagi.
thus with might of the Lord the word was continuing to increase and was prevailing.
21 Karon sa natapos na ni Pablo ang iyang pagpangalagad sa Efeso, nakahukom siya diha sa Espiritu nga moagi sa Macedonia ug Acaya sa iyang dalan ngadto sa Jerusalem; siya miingon, “Pagkahuman nako ug adto didto, kinahanglan usab nako makita ang Roma.”
After now were fulfilled these things, purposed Paul in the Spirit having passed through Macedonia and Achaia to go to Jerusalem having said that After being me there, it behooves me also Rome to see.
22 Gipadala ni Pablo sa Macedonia ang duha niya ka mga disipulo, si Timoteo ug si Erastus, nga nitabang kaniya. Apan siya nagpabilin makadiyot sa Asya.
Having sent then into Macedonia two of those ministering to him, Timothy and Erastus, he himself remained for a time in Asia.
23 Ug nianang taknaa mitumaw ang dakong kasamok sa Efeso mahitungod sa Dalan.
Arose now at the time same a disturbance not small concerning the Way.
24 Ang usa ka platero nga ginganlan ug Demetrius, nga naghimo ug plata nga istatuwa ni Diana, nagdala sa dakong negosyo alang sa mga magbubuhat.
Demetrius for a certain [man] named, a silversmith making shrines silver of Artemis, was bringing to the craftsmen no little business
25 Busa gitigom niya ang mga trabahante sa maong panginabuhi ug miingon, “Mga sir, nakabalo kamo nga kini nga negosyo nakapahimo kanato ug daghan nga kuwarta.
whom having brought together also the in such things Workmen he said; Men, you know that from this business the wealth (of us *N(k)O*) is,
26 Kamo nakakita ug nakadungog niana, dili lamang sa Efeso, apan halos tibuok Asya, kini si Pablo nagdani ug nagpalayo sa daghang mga tawo. Siya nagaingon nga walay mga dios nga hinimo sa mga kamot.
And you see and hear that not only in Ephesus but almost in all of Asia Paul this having persuaded [them] he has turned away a great many people saying that not they are gods through hands being made.
27 Ug dili lamang ang kakuyaw nga ang atong mga negosyo dili na kinahanglanon, apan bisan pa ang templo sa bantogang diosa nga si Diana mahimong kining walay pulos. Unya siya mawad-an na sa iyang kadungganan, siya nga gisimba sa tanan sa Asya ug sa tibuok kalibotan.”
Not only but this is endangered to us the business into disrepute to come but also the of the great goddess Artemis temple as no [thing] to be reckoned, to be (and *N(k)O*) also deposing (the majesty *N(k)O*) of her whom all Asia and the world worship.
28 Sa dihang nadungog nila kini napuno sila sa kasuko ug misinggit sa kusog, sa pag-ingon, “Bantogan si Diana sa mga taga-Efeso.”
Having heard then and having become full of rage they were crying out saying; Great [is] Artemis of [the] Ephesians.
29 Ang tibuok siyudad napuno sa kalibog, ug ang mga tawo nagdali-dali ug adto sa tiyatro. Gidakop nila ang mga kauban ni Pablo sa pagbiyahe, nga si Gaius ug si Aristarchus, nga miabot gikan sa Macedonia.
And was filled the city (all *K*) with confusion; they rushed and with one accord to the theatre having dragged off Gaius and Aristarchus Macedonians, fellow travelers (*k*) of Paul.
30 Si Pablo bout mosulod taliwala sa panon sa katawhan, apan ang mga disipulo nagpugong kaniya.
(*k*) Paul however intending to go in to the people not were allowing him the disciples;
31 Usab, pipila ka mga pangulo nga higala ni Pablo nagpadala sa pulong ug naghangyo kaniya nga dili mosulod sa tiyatro.
Some then also of the Asiarchs being to him friends, having sent to him they were urging [him] not to venture himself into the theatre.
32 Pipila ka mga tawo naninggit sa usa ka butang, ug ang pipila lahi, kay ang pundok sa katawhan anaa sa kalibog. Kasagaran kanila wala gani nasayod nganong nagtigom sila.
Others indeed therefore some thing were crying out; was for the assembly confused, and most not did know for what cause they had assembled.
33 Gidala sa mga Judio si Alexander pagawas gikan sa pundok sa katawhan ug gibutang siya atubangan sa mga tawo. Misinyas si Alexander sa iyang kamot aron maghimo ug usa ka pamahayag sa mga tawo.
Out of now the crowd (brought forward *N(k)O*) Alexander when were thrusting forward him the Jews; And Alexander having motioned with the hand was wanting to present a defense to the people.
34 Apan sa dihang nakaamgo sila nga siya usa ka Judio, silang tanan naninggit sa usa ka tingog nga hapit miabot sa duha ka oras, “Bantogan si Diana sa mga taga Efeso.”
(Having recognized *N(k)O*) however that a Jew he is, a cry there was one from all (about *NK(o)*) ongoing hours two crying out; Great [is] Artemis of [the] Ephesians.
35 Sa dihang gipahilom sa tigdumala sa lungsod ang pundok sa katawhan, siya miingon, “Kamo mga tawo sa Efeso, unsa nga tawo didto ang wala masayod nga ang siyudad sa mga taga-Efeso mao ang magbalantay sa templo sa bantogang Diana ug sa mga larawan nga nahulog gikan sa langit?
having calmed then the town clerk the crowd he says; Men Ephesians, who for is there (of men *N(k)O*) who not knows the of [the] Ephesians city temple-keeper as being of the great (goddess *k*) Artemis and of that fallen from the sky?
36 Sa pagkakita nga kining mga butanga dili ikalimod, kamo kinahanglan nga maghilom ug dili maghimo sa pagpangagpas.
Undeniable therefore are being these things necessary it is for you quietened to be and nothing rash to do.
37 Kay inyong gidala kining mga tawhana dinhi sa korte nga dili man gani mga kawatan sa templo ni tigpasipala sa atong diosa.
You brought for men these neither temple plunderers nor blaspheming the (goddess *N(k)O*) (of us. *N(K)O*)
38 Busa, kung si Demetrius ug ang mga mananalsal uban kaniya adunay mga sumbong batok ni bisan kinsa, abre ang mga hukmanan ug adunay mga gobernador. Tugoti sila nga magpasangil sa usag-usa.
If indeed therefore Demetrius and the with him craftsmen have against anyone a matter courts are conducted and proconsuls there are; they should accuse to one another.
39 Apan kung mangita kamo sa bisan unsang mga butang mahitungod sa laing mga butang, kinahanglan kini mahusay sa kasagaran nga panagtigom.
If however anything (beyond this *N(K)O*) you inquire, in the lawful assembly it will be solved.
40 Kay sa pagkatinuod kita anaa sa kakuyaw mahitungod sa kagubot niining adlawa. Walay hinungdan alang niining kagubot, ug dili kita makahimo sa pagpahayag niini.”
And for we are in danger of being accused of insurrection in regard to this day not one cause there is existing concerning which not we will be able (to render *NK(o)*) a reason (for *no*) commotion this.
41 Sa dihang nasulti na niya kini, gitapos niya ang panagtigom.
And these things having said he dismissed the assembly.
