Mga Buhat 18
1 Pagkahuman niining mga butanga si Pablo mibiya sa Atenas ug miadto sa Corinto.
Paul then left Athens and went to Corinth
2 Didto siya nakakaplag ug usa ka Judio nga ginganlan ug Aquila, usa ka tawo nga Ponto ang kagikan; siya bag-o lang miabot gikan sa Italya kauban ang iyang asawa nga si Priscila, tungod kay si Claudio nagmando sa tanang mga Judio nga mopahawa sa Roma;
where he met a Jew named Aquila. Aquila was originally from Pontus, and had just arrived from Italy with his wife Priscilla because Claudius had ordered all Jews expelled from Rome. Paul went to see them,
3 ug si Pablo miadto kanila; Si Pablo nagpuyo ug nagtrabaho kauban nila tungod kay managsama man ang ilang panginabuhian. Sila tighimo ug mga barongbarong.
and because they were in the same business of tent-making, he stayed with them.
4 Busa si Pablo nakiglantugi didto sa sinagoga kada Adlaw nga Igpapahulay. Siya nagdani sa mga Judio ug mga Griyego.
He debated in the synagogue every Sabbath, convincing both Jews and Greeks.
5 Apan sa dihang si Silas ug si Timoteo milugsong gikan sa Macedonia, si Pablo gimandoan pinaagi sa Espiritu nga magpamatuod sa mga Judio nga si Jesus mao ang Cristo.
When Silas and Timothy arrived from Macedonia, Paul felt he had to become more direct in what he said, and told the Jews that Jesus was the Messiah.
6 Sa dihang ang mga Judio misupak ug nanginsulto kaniya, si Pablo nagyabyab sa iyang bisti ngadto kanila ug miingon kanila, “Unta ang inyong dugo maanaa sa inyong kaugalingon nga mga ulo; Ako walay sala. Gikan karon moadto na ako sa mga Gentil.”
When they opposed him and cursed him, he shook out his clothes and told them, “Your blood is on your own heads! I am innocent of any guilt, and from now on I will go to the foreigners.”
7 Unya siya mibiya gikan didto ug miadto sa pinuy-anan ni Titius Justus, usa ka tawo nga nagsimba sa Dios. Ang iyang pinuy-anan duol sa sinagoga.
He left and went to stay with Titius Justus, who worshiped God and whose house was next door to the synagogue.
8 Si Crispus, ang nangulo sa sinagoga ug ang tibuok niya nga panimalay nagtuo ngadto sa Ginoo. Daghan sa mga taga-Corinto nga nakabati kang Pablo nagtuo ug nabawtismohan.
Crispus, leader of the synagogue, believed in the Lord together with his whole household. Many of the people of Corinth who heard the message became believers and were baptized.
9 Ang Ginoo miingon kang Pablo sa kagabihion pinaagi sa usa ka panan-awon, “Ayaw kahadlok, apan pagsulti ug ayaw pagpakahilom.
The Lord told Paul in a vision at night: “Don't be afraid. Speak up, don't keep quiet—
10 Tungod kay ako uban kanimo, ug walay bisan usa ang mosulay sa pagdaot kanimo, tungod kay ako daghan ug katawhan niini nga siyudad.”
because I am with you, and no-one will attack you, for many people in this city are mine.”
11 Si Pablo nagpuyo didto ug usa ka tuig ug unom ka bulan, nagtudlo sa pulong sa Dios taliwala kanila.
Paul stayed there for eighteen months, teaching the people the word of God.
12 Apan sa dihang si Galio nahimong gobernador sa Acaya, ang mga Judio nagkahiusa sa pagbatok kang Pablo ug gidala siya didto sa atubangan sa hukmanan;
However, during the time when Gallio was the governor of Achaia, the Jews united in an attack against Paul and brought him before the court.
13 sila miingon, “Kining tawhana nangdani ug mga katawhan aron sa pagsimba sa Dios nga sukwahi sa balaod.”
“This man is persuading people to worship God illegally,” they declared.
14 Apan sa dihang mosulti na si Pablo, Si Galio miingon sa mga Judio, “Kamong mga Judio, kung tinood kini usa ka butang nga daotan o usa ka salaod, kini makataronganon nga makiglabot kaninyo.
But just as Paul was about to defend himself, Gallio told the Jews, “If you Jews were bringing criminal charges or some serious legal offense, there would be a reason for me to listen to your case.
15 Apan tungod kay kaning mga pangutana mahitungod sa mga pulong ug mga pangalan ug inyong kaugalingon nga balaod, husaya kini sa inyong kaugalingon. Ako wala nangandoy nga mahimong usa ka manghuhukom niining mga butanga.”
But since you're only arguing over words and names and your own law, then you deal with it yourselves. I won't rule on such matters.”
16 Si Galio nagpapahawa kanila sa hukmanan.
Then Gallio had them ejected from the court.
17 Apan silang tanan nagkuha kang Sostenes, ang tigdumala sa sinagoga, sa pinugos nga paagi, ug gilatos siya sa atubangan sa hukmanan. Apan si Galio wala nagbalibali kung unsa ang ilang gibuhat.
Then the crowd turned on Sosthenes, the leader of the synagogue, and beat him right outside the court, but Gallio wasn't concerned about this at all.
18 Si Pablo, pagkahuman ug puyo didto sa pila pa ka mga adlaw, mibiya sa mga kaigsoonan ug milawig padulong sa Syria kauban ni Priscila ug Aquila. Sa wala pa siya mibiya sa pantalan, sa Cencreae, gikiskisan niya ang iyang ulo tungod kay gikuha niya ang usa ka Nazaretnon nga panaad.
Paul stayed on for a while. Then left the believers and sailed for Syria, taking Priscilla and Aquila along with him. He had his head shaved while in Cenchrae, because he had taken a vow.
19 Sa dihang sila niabot sa Efeso, si Pablo mibiya kang Priscila ug Aquila didto, apan siya sa iyang kaugalingon miadto didto sa sinagoga ug nakiglantugi kauban sa mga Judio.
They arrived in Ephesus, where Paul left the others behind. He went to the synagogue to reason with the Jews.
20 Sa dihang ilang gipangutana si Pablo nga magpabilin sa taas pa nga panahon, siya nagdumili.
They asked him to stay longer, but he refused.
21 Apan sa iyang pagbiya kanila, siya miingon, “Ako mobalik pag-usab kaninyo kung kini kabubut-on sa Dios.” Siya dayon milawig gikan sa Efeso.
He said his goodbyes, and set sail from Ephesus, telling them, “I'll come back and see you if it's God's will.”
22 Sa dihang si Pablo midunggo na sa Cesarea, siya mitungas ug nakig-abiabi sa Jerusalem nga simbahan ug unya miadto palugsong sa Antioquia.
After landing at Caesarea he went to greet the church members, and then carried on to Antioch.
23 Pagkahuman niya ug gahin sa pila pa ka panahon didto, si Pablo migikan ug miadto padulong sa rehiyon sa Galacia ug Frigia ug nagdasig sa tanang mga disipulo.
He spent some time there and then went from town to town through the region of Galatia and Phrygia, encouraging all the believers.
24 Karon adunay usa ka Judio nga ginganlan ug Apolos, nga natawo sa Alejandria, niabot sa Efeso. Siya hanas kaayo sa pagpamulong ug makusganon diha sa Kasulatan.
In the meantime a Jew named Apollos, originally from Alexandria, arrived in Ephesus. He was a gifted speaker who knew the Scriptures well.
25 Si Apolos natudloan sa mga pagtulun-an sa Ginoo. Isip mainiton diha sa Espiritu, siya nagsulti ug nagtudlo sa tukma nga mga butang mahitungod kang Jesus, apan siya nahibalo lamang sa pagbawtismo ni Juan.
He had been taught the way of the Lord. He was spiritually passionate, and in his speaking and teaching he presented Jesus accurately, but he only knew about John's baptism.
26 Si Apolos nagsugod sa pagsulti nga walay kahadlok didto sa sinagoga. Apan sa dihang si Priscila ug si Aquila nakadungog kaniya, sila nakighigala kaniya ug nagpasabot kaniya sa dalan sa Dios sa mas tukma pa gayod.
He started speaking openly in the synagogue. So when Priscilla and Aquila heard him, they invited him to join them and explained the way of God to him more fully.
27 Sa dihang siya nagtinguha nga molabay sa Acaya, ang mga kaigsuonan nagdasig kaniya ug nagsulat sa mga disipulo sa Acaya aron sa pag-abiabi kaniya. Sa dihang siya miabot, siya nagtabang ug maayo niadtong nagtuo pinaagi sa grasya.
When he decided to go to Achaia, the brothers encouraged him, and wrote to the disciples there telling them to welcome him. When he arrived he was very helpful to those who through grace trusted God,
28 Si Apolos sa kadaghanan gilupig ang mga Judio sa iyang gahom ug kahibalo, sa pagpakita pinaagi sa Kasulatan nga si Jesus mao ang Cristo.
because he was able to strongly refute the Jews in public debate, demonstrating from the Scriptures that Jesus was the Messiah.
