Mga Buhat 17
1 Karon sa diha nga naagian na nila ang mga siyudad sa Amfipolis ug Apolonia, miabot sila sa siyudad sa Tesalonica, diin adunay sinagoga sa mga Judio.
Having passed through then Amphipolis and (*no*) Apollonia they came to Thessalonica, where was (the *k*) a synagogue of the Jews.
2 Si Pablo, sama sa iyang nabatasan, miadto kanila, ug sulod sa tulo ka Adlaw nga Igpapahulay nakiglantugi uban kanila gikan sa Kasulatan.
According to now the being customary with Paul he went in to them, and for Sabbaths three (he reasoned *N(k)O*) with them from the Scriptures,
3 Gibukhad niya ang Kasulatan ug gipasabot niya nga kinahanglan gayod ang Cristo nga mag-antos ug mabuhi pag-usab gikan sa mga patay. Misulti siya, “Kining Jesus nga akong gimantala kaninyo mao si Cristo.”
opening and setting forth that the Christ it was being necessary to have suffered and to have risen out from [the] dead and that this is the Christ (*no*) Jesus whom I myself preach to you.
4 Pipila sa mga Judio nadani ug miapil kang Pablo ug Silas, kauban ang mga mainampoon nga mga Griyego, daghan nga inilang mga kababayen-an ug usa ka dakong panon.
And some of them were obedient and they joined themselves to Paul and to Silas, along with worshipping Greeks a multitude great of women then leading not a few.
5 Apan ang mga dili magtutuong mga Judio, nangatandog sa kasina, mikuha ug pipila ka mga daotang mga lalaki nga gikan didto sa merkado, nagtigom ug dakong panon sa katawhan, ug gibutang ang siyudad sa kaguliyang. Miataki sila sa balay ni Jason, buot nilang dad-on si Pablo ug Silas gawas didto sa mga tawo.
Having become jealous now (the *o*) ([being] disobedient *K*) Jews and having taken to [them] of the market-loungers men certain wicked and having collected a crowd they were setting in uproar the city, (and *N(k)O*) having assailed the house of Jason they were seeking them (to bring out *N(k)O*) to the people;
6 Apan sa wala nila sila makaplagi, ilang giguyod si Jason ug pipila ka mga kaigsoonan sa atubangan sa mga pangulo sa siyudad, nga nanagsinggit, “Kining mga tawhana misupak sa atong naandang pamaagi ug mianhi usab diri.
Not having found however them they were dragging (*k*) Jason and certain brothers before the city authorities crying out that The [ones] the world having upset these also here are come,
7 Kining mga tawhana nga giabi-abi ni Jason nagsupak sa kasugoan ni Cesar; sila misulti nga adunay laing hari— mao si Jesus.”
whom has received Jason; And these all contrary to the decrees of Caesar do king another proclaiming to be Jesus.
8 Sa dihang ang panon sa katawhan ug ang mga pangulo sa siyudad nakadungog niining mga butanga, nahasol sila.
They stirred up then the crowd and the city authorities hearing these things;
9 Pagkahuman nila nakuha ang salapianong pasalig gikan kang Jason ug sa uban, gibuhian nila sila.
And having taken security from Jason and the rest they let go them.
10 Niadtong gabhi-ona ang mga kaigsoonan gipadala silang Pablo ug Silas didto sa Berea. Sa pag-abot nila didto, miadto sila sa sinagoga sa mga Judio.
And the brothers immediately through (*k*) night sent away both Paul and Silas to Berea, who having arrived into the synagogue of the Jews were going.
11 Karon kining mga tawhana mas taas ang panghunahuna kaysa sa mga taga-Tesalonica, kay gidawat nila ang pulong nga adunay kaandam sa hunahuna, ginasusi ang Kasulatan kada adlaw aron sa pagtan-aw kung mao ba kining mga butanga.
These now were more noble than those in Thessalonica, who received the word with all readiness (*ko*) every day examining the Scriptures if would be these things so.
12 Busa kadaghanan sa ila mituo, lakip na ang ubang mga dungganong mga babayeng Griyego ug daghang mga kalalakin-an.
Many indeed therefore of them believed, and of the Grecian women prominent and men not a few.
13 Sa pagkahibalo sa mga Judio sa Tesalonica nga si Pablo nagmantala usab sa pulong sa Dios didto sa Berea, miadto sila didto ug ilang gigubot ug gisamok ang panon sa katawhan.
When however knew those from Thessalonica Jews that also in Berea was proclaimed by Paul the word of God, they came there also there also stirring up (and agitating *NO*) the crowds.
14 Unya dihadiha dayon, gipadala sa mga kaigsoonan si Pablo ngadto sa dagat, apan si Silas ug Timoteo nagpabilin didto.
Immediately also then Paul sent away the brothers to go (until *N(k)O*) to the sea; (remained but *N(k)O*) both Silas and Timothy there.
15 Kadtong nag-una kang Pablo gidala siya palayo hangtod sa siyudad sa Atenas. Sa pagbiya nila didto kang Pablo, nakadawat sila ug mga sugo alang kang Silas ug Timoteo nga moadto kaniya sa labing dali nga panahon.
Those now (escorting *N(k)O*) Paul brought (him *k*) unto Athens, and having received a command unto Silas and (*no*) Timothy that as quickly as possible they may come to him they were departing.
16 Karon samtang nagpaabot si Pablo kanila sa Atenas, gisamok siya sa iyang espiritu sulod kaniya sa pagkakita niya sa siyudad nga puno sa mga diosdios.
In now Athens is waiting for them Paul was provoked the spirit of him in him (seeing *N(k)O*) utterly idolatrous to be the city.
17 Busa nangatarongan siya didto sa sinagoga uban sa mga Judio ug kadtong mga misimba sa Dios ug ang uban usab nga iyang nahimamat kada adlaw didto sa merkado.
He was reasoning indeed therefore in the synagogue with the Jews and with those worshiping and in the marketplace on every day with those meeting [him];
18 Apan ang pipila sa mga pilosopong Epicureo ug Estoico nasugatan usab niya. Ug ang pipila miingon, “Unsa ang buot isulti niining tabian nga tawo?” Ang uban miingon, “Daw mura siyag magsasangyaw sa lain nga mga dios,” tungod kay nagsangyaw siya mahitungod kang Jesus ug ang pagkabanhaw.
Some then also of the Epicureans and (of the *k*) Stoics philosophers were encountering him; And some were saying; What maybe would intend babbler this to say? Others however; Of foreign gods he seems a proclaimer to be; because Jesus and the resurrection (to them *k*) he was evangelising.
19 Ilang gikuha si Pablo ug gidala ngadto sa Areopago, nga nag-ingon, “Mahimo ba namong mahibaw-an kining bag-ong pagtulon-an nga imong gipamulong?
Having taken hold (also *NK(o)*) of him to the Ares Hill they brought [him] saying; Are we able to know what [is] new this which by you is spoken teaching?
20 Kay nagdala ka ug katingalahan nga mga butang sa among mga dalunggan. Busa, buot kaming masayod kung unsa ang buot ipasabot niining mga butanga.”
Strange things for some you are bringing to the ears of us; We resolve therefore to know (what [things] *N(k)O*) (maybe *k*) (intends *N(k)O*) these things to be.
21 (Karon ang tanang taga-Atenas ug ang mga dumuduong nga nagpuyo didto gigahin ang ilang oras sa wala o di ba kaha pagpamulong o pagpaminaw mahitungod sa bag-ong butang.)
[The] Athenians now all and the visiting strangers in no [thing] else were spending their time than to tell something (and *N(k)O*) to hear something new.
22 Busa si Pablo nagbarog taliwala sa mga Areopago ug miingon, “Kamong katawhan sa Atenas, nakita nako nga kamo mainampoon kaayo sa tanang paagi.
Having stood then Paul in [the] midst of the Ares Hill he was saying; Men Athenians, in all things as very religious you I behold;
23 Kay sa akong paglabay ug pagpaniid sa mga butang sa inyong pagsimba, nakakaplag ako ug halaran uban sa sinulat nga, SA WALA MAILHI NGA DIOS. Busa kung kinsa ang inyong gisimba diha sa pagkawalay alamag, mao kini akong ipahibalo kaninyo.
Passing through for and beholding the objects of worship of you I found even an altar on which had been inscribed: To an unknown God. (whom *N(k)O*) therefore not knowing you worship, (Him *N(K)O*) I myself proclaim to you.
24 Ang Dios nga nagbuhat sa kalibotan ug sa tanang anaa niini, tungod kay siya ang Ginoo sa langit ug sa yuta, wala mipuyo sa templo nga binuhat sa mga kamot. Ni
The God who having made the world and all things that [are] in it, He of heaven and earth being Lord not in hand-made temples dwells,
25 gialagaran pinaagi sa mga kamot sa mga tawo, ingon nga siya nagkinahanglan ug bisan unsa, kay siya sa iyang kaugalingon ang naghatag sa mga tawo ug kinabuhi ug gininhawa ug sa tanang laing mga butang.
nor by hands (human *N(k)O*) is He served as needing anything, Himself giving to all life and breath (and *N(K)O*) (the *N(k)O*) all;
26 Ug gikan sa usa ka tawo iyang gibuhat ang matag nasod sa mga tawo nga nagpuyo sa ibabaw sa kalibotan, nagtakda sa ilang mga piniling mga panahon ug mga utlanan sa ilang pinuy-anan nga dapit.
He made then of one (blood *K*) every nation of men to dwell upon (all [the] face *N(k)O*) of the earth, determining (ordered *N(k)O*) times and the boundaries of the habitation of them
27 Busa, kinahanglan pangitaon nila ang Dios ug tingali basin moduol sila kaniya ug makaplagan siya, ug sa pagkatinuod, wala siya mahilayo gikan sa matag-usa kanato.
to seek (God, *N(K)O*) if perhaps indeed they would touch Him and would find [Him], And (indeed *N(k)O*) not far from one each of us He is.
28 Kay tungod kaniya nabuhi ug nakalihok ug nakaangkon kita sa atong kinabuhi, sama lang sa inyong kaugalingong mga balak nga namulong,
In Him for we live and move and are,’ As also some of the among you poets have said; of [Him] For also offspring we are.’
29 'Kay kita usab iyang mga anak.' Ingon nga anak man sa Dios, kinahanglan dili kita maghunahuna nga ang pagkabalaan sama sa bulawan, o plata, o mga bato, kinulit uban sa arte ug panghunahuna sa tawo.
Offspring therefore being of God not we ought to consider to gold or to silver or to stone, a graven thing of craft and imagination of man, the Divine Being to be like.
30 Busa gitaligam-an sa Dios ang mga panahon sa walay pagkaalamag, apan karon iyang gimandoan ang tanang mga tawo bisag asa nga maghinulsol.
The indeed therefore times of ignorance having overlooked God now (He commands *NK(O)*) to men (all *N(k)O*) everywhere to repent;
31 Tungod kay iya nang giandam ang adlaw sa iyang paghukom sa kalibotan sa pagkamatarong pinaagi sa tawong iyang pinili. Gihatagan sa Dios ug pamatuod nga kining tawhana ngadto sa matag usa nga mabanhaw siya gikan sa mga patay.”
(just as *N(k)O*) He set a day in which He is about to judge the world in righteousness by a man whom He appointed a guarantee having provided to all, having raised Him out from [the] dead.
32 Unya sa pagkadungog sa mga tawo sa Atenas sa pagkabanhaw sa mga patay, ang uban gibiay-biay nila si Pablo; apan ang uban miingon, “Mamati kami kanimo pag-usab mahitungod niining butanga.
Having heard of now a resurrection of [the] dead some indeed were mocking [him], some however said; We will hear you concerning this (also *no*) again.
33 “Pagkahuman niadto, si Pablo mibiya kanila.
(and *k*) Thus Paul went out from [the] midst of them.
34 Apan adunay mga tawo ang miapil kaniya ug mituo kaniya, lakip si Dionisio nga Areopagohanon, ang babaye nga ginganlan ug Damaris, ug ang uban pa nga miuban kanila.
Some however men having joined themselves to him believed, among whom also [were] Dionysius the Areopagite and a woman named Damaris and others with them.
