Mga Buhat 17
1 Karon sa diha nga naagian na nila ang mga siyudad sa Amfipolis ug Apolonia, miabot sila sa siyudad sa Tesalonica, diin adunay sinagoga sa mga Judio.
And taking their journey through Amphipolis and Apollonia, they came to Thessalonica; where there was a synagogue of the Jews.
2 Si Pablo, sama sa iyang nabatasan, miadto kanila, ug sulod sa tulo ka Adlaw nga Igpapahulay nakiglantugi uban kanila gikan sa Kasulatan.
And according to Paul's custom, he entered in among them, and discoursed to them for three Sabbaths from the scriptures;
3 Gibukhad niya ang Kasulatan ug gipasabot niya nga kinahanglan gayod ang Cristo nga mag-antos ug mabuhi pag-usab gikan sa mga patay. Misulti siya, “Kining Jesus nga akong gimantala kaninyo mao si Cristo.”
opening them, and evidently showing that the Messiah ought to suffer, and to rise from the dead; and that this is the Messiah, even Jesus, whom I declare to you.
4 Pipila sa mga Judio nadani ug miapil kang Pablo ug Silas, kauban ang mga mainampoon nga mga Griyego, daghan nga inilang mga kababayen-an ug usa ka dakong panon.
And some of them believed, and adhered to Paul and Silas; besides, a considerable number of the devout Greeks, and not a few of the principal women.
5 Apan ang mga dili magtutuong mga Judio, nangatandog sa kasina, mikuha ug pipila ka mga daotang mga lalaki nga gikan didto sa merkado, nagtigom ug dakong panon sa katawhan, ug gibutang ang siyudad sa kaguliyang. Miataki sila sa balay ni Jason, buot nilang dad-on si Pablo ug Silas gawas didto sa mga tawo.
But the unbelieving Jews, filled with zeal, gathered together some mean and profligate fellows, and making a mob, threw the city into a tumult; and assaulting the house of Jason, endeavored to bring them out to the people.
6 Apan sa wala nila sila makaplagi, ilang giguyod si Jason ug pipila ka mga kaigsoonan sa atubangan sa mga pangulo sa siyudad, nga nanagsinggit, “Kining mga tawhana misupak sa atong naandang pamaagi ug mianhi usab diri.
But not finding them, they dragged Jason, and some of the brethren to the magistrates of the city, crying out, These men, that have turned the world upside down, are come hither, also;
7 Kining mga tawhana nga giabi-abi ni Jason nagsupak sa kasugoan ni Cesar; sila misulti nga adunay laing hari— mao si Jesus.”
and Jason has privately received them. And all these men act contrary to the decrees of Cesar, saying that there is another king, one Jesus.
8 Sa dihang ang panon sa katawhan ug ang mga pangulo sa siyudad nakadungog niining mga butanga, nahasol sila.
And they alarmed the multitude and the magistrates of the city, when they heard these things.
9 Pagkahuman nila nakuha ang salapianong pasalig gikan kang Jason ug sa uban, gibuhian nila sila.
And having taken security of Jason, and the rest, they dismissed them.
10 Niadtong gabhi-ona ang mga kaigsoonan gipadala silang Pablo ug Silas didto sa Berea. Sa pag-abot nila didto, miadto sila sa sinagoga sa mga Judio.
But the brethren immediately sent away Paul and Silas, by night, to Berea: and when they came thither, they went into the synagogue of the Jews.
11 Karon kining mga tawhana mas taas ang panghunahuna kaysa sa mga taga-Tesalonica, kay gidawat nila ang pulong nga adunay kaandam sa hunahuna, ginasusi ang Kasulatan kada adlaw aron sa pagtan-aw kung mao ba kining mga butanga.
Now these were of a more noble disposition that those of Thessalonica: for they received the word with all readiness of mind, daily examining the scriptures, whether those things were so.
12 Busa kadaghanan sa ila mituo, lakip na ang ubang mga dungganong mga babayeng Griyego ug daghang mga kalalakin-an.
Many of them, therefore, believed; both of the Grecian women of considerable rank, and of the men not a few.
13 Sa pagkahibalo sa mga Judio sa Tesalonica nga si Pablo nagmantala usab sa pulong sa Dios didto sa Berea, miadto sila didto ug ilang gigubot ug gisamok ang panon sa katawhan.
But as soon as some of the Jews of Thessalonica understood that the word of God was announced by Paul at Berea, they came thither, also, exciting the populace.
14 Unya dihadiha dayon, gipadala sa mga kaigsoonan si Pablo ngadto sa dagat, apan si Silas ug Timoteo nagpabilin didto.
And then immediately the brethren sent away Paul, as if he were to go by sea. But Silas and Timothy continued there.
15 Kadtong nag-una kang Pablo gidala siya palayo hangtod sa siyudad sa Atenas. Sa pagbiya nila didto kang Pablo, nakadawat sila ug mga sugo alang kang Silas ug Timoteo nga moadto kaniya sa labing dali nga panahon.
And they that conducted Paul, brought him as far as Athens: and having received an order for Silas and Timothy, that they should come to him as soon as possible, they set out.
16 Karon samtang nagpaabot si Pablo kanila sa Atenas, gisamok siya sa iyang espiritu sulod kaniya sa pagkakita niya sa siyudad nga puno sa mga diosdios.
Now, while Paul was waiting for them at Athens, his spirit within him was strongly moved when he beheld the city enslaved to idolatry.
17 Busa nangatarongan siya didto sa sinagoga uban sa mga Judio ug kadtong mga misimba sa Dios ug ang uban usab nga iyang nahimamat kada adlaw didto sa merkado.
He therefore reasoned with the Jews and proselytes in the synagogue; and in the forum, daily, with those who met with him.
18 Apan ang pipila sa mga pilosopong Epicureo ug Estoico nasugatan usab niya. Ug ang pipila miingon, “Unsa ang buot isulti niining tabian nga tawo?” Ang uban miingon, “Daw mura siyag magsasangyaw sa lain nga mga dios,” tungod kay nagsangyaw siya mahitungod kang Jesus ug ang pagkabanhaw.
Then some of the Epicurean and Stoic philosophers opposed him. Others said, What would this babbler say? And others, he seems to be a proclaimer of foreign deities; because he declared to them the good news concerning Jesus and the resurrection.
19 Ilang gikuha si Pablo ug gidala ngadto sa Areopago, nga nag-ingon, “Mahimo ba namong mahibaw-an kining bag-ong pagtulon-an nga imong gipamulong?
And they took him and conducted him to the Areopagus, saying, May we know what this new doctrine is, which is spoken by you?
20 Kay nagdala ka ug katingalahan nga mga butang sa among mga dalunggan. Busa, buot kaming masayod kung unsa ang buot ipasabot niining mga butanga.”
for you bring some strange things to our ears; we would, therefore, know what these things mean.
21 (Karon ang tanang taga-Atenas ug ang mga dumuduong nga nagpuyo didto gigahin ang ilang oras sa wala o di ba kaha pagpamulong o pagpaminaw mahitungod sa bag-ong butang.)
For all the Athenians, and the strangers that sojourned among them spent their leisure in nothing else but in telling or hearing news.
22 Busa si Pablo nagbarog taliwala sa mga Areopago ug miingon, “Kamong katawhan sa Atenas, nakita nako nga kamo mainampoon kaayo sa tanang paagi.
Paul, therefore, standing up in the middle of Areopagus, said, Athenians, I perceive that you are exceedingly addicted to the worship of demons.
23 Kay sa akong paglabay ug pagpaniid sa mga butang sa inyong pagsimba, nakakaplag ako ug halaran uban sa sinulat nga, SA WALA MAILHI NGA DIOS. Busa kung kinsa ang inyong gisimba diha sa pagkawalay alamag, mao kini akong ipahibalo kaninyo.
For, as I passed along, and beheld the objects of your worship, I found an altar with this inscription, To the Unknown God: Him, therefore, you ignorantly worship, I announce to you.
24 Ang Dios nga nagbuhat sa kalibotan ug sa tanang anaa niini, tungod kay siya ang Ginoo sa langit ug sa yuta, wala mipuyo sa templo nga binuhat sa mga kamot. Ni
The God who made the world, and all things that are in it, being the Lord of heaven and earth, dwells not in temples made with hands:
25 gialagaran pinaagi sa mga kamot sa mga tawo, ingon nga siya nagkinahanglan ug bisan unsa, kay siya sa iyang kaugalingon ang naghatag sa mga tawo ug kinabuhi ug gininhawa ug sa tanang laing mga butang.
Neither is he served by human hands, as if he stood in need of anything; he himself giving to all, life, and breath, and all things.
26 Ug gikan sa usa ka tawo iyang gibuhat ang matag nasod sa mga tawo nga nagpuyo sa ibabaw sa kalibotan, nagtakda sa ilang mga piniling mga panahon ug mga utlanan sa ilang pinuy-anan nga dapit.
And he has made of one blood, the whole race of men, to inhabit all the face of the earth; having marked out the times previously arranged in order, and the boundaries of their habitations:
27 Busa, kinahanglan pangitaon nila ang Dios ug tingali basin moduol sila kaniya ug makaplagan siya, ug sa pagkatinuod, wala siya mahilayo gikan sa matag-usa kanato.
that they might seek after the Lord, if possibly they might feel after him, and find him; though he be not far from every one of us:
28 Kay tungod kaniya nabuhi ug nakalihok ug nakaangkon kita sa atong kinabuhi, sama lang sa inyong kaugalingong mga balak nga namulong,
for in him we live, and are moved, and do exist; as some of your own poets have said--"For we his offspring are."
29 'Kay kita usab iyang mga anak.' Ingon nga anak man sa Dios, kinahanglan dili kita maghunahuna nga ang pagkabalaan sama sa bulawan, o plata, o mga bato, kinulit uban sa arte ug panghunahuna sa tawo.
We, therefore, being the offspring of God, ought not to imagine the Deity to be like gold, or silver, or stone, wrought by the art and contrivance of man.
30 Busa gitaligam-an sa Dios ang mga panahon sa walay pagkaalamag, apan karon iyang gimandoan ang tanang mga tawo bisag asa nga maghinulsol.
For though God overlooked the times of ignorance, he now makes proclamation to all men, everywhere, to reform;
31 Tungod kay iya nang giandam ang adlaw sa iyang paghukom sa kalibotan sa pagkamatarong pinaagi sa tawong iyang pinili. Gihatagan sa Dios ug pamatuod nga kining tawhana ngadto sa matag usa nga mabanhaw siya gikan sa mga patay.”
because he has appointed a day, in which he will judge the world righteously, by that Man whom he has ordained: of which he has given assurance to all men, by raising him from the dead.
32 Unya sa pagkadungog sa mga tawo sa Atenas sa pagkabanhaw sa mga patay, ang uban gibiay-biay nila si Pablo; apan ang uban miingon, “Mamati kami kanimo pag-usab mahitungod niining butanga.
And when they heard of the resurrection of the dead, some made a jest of it, and others said, We will hear you again upon this subject.
33 “Pagkahuman niadto, si Pablo mibiya kanila.
And this Paul went out of the midst of them.
34 Apan adunay mga tawo ang miapil kaniya ug mituo kaniya, lakip si Dionisio nga Areopagohanon, ang babaye nga ginganlan ug Damaris, ug ang uban pa nga miuban kanila.
Nevertheless, some men adhered to him, and believed: among whom was Dionysius, the Areopagite; also a woman, whose name was Damaris; and others with them.
