< 2 Samuel 19 >
1 Gisultihan si Joab, “Tan-awa, naghilak ang hari ug nagbangotan alang kang Absalom.”
Kemudian seseorang memberitahukan kepada Yoab, “Raja sedang menangis dan berduka karena kematian Absalom.”
2 Busa ang kadaugan nianang adlawa nahimong pagbangotan alang sa tanang kasundalohan, kay nadungog kini sa kasundalohan nga gisulti nianang adlawa, “Ang hari nagbangotan alang sa iyang anak nga lalaki.”
Para tentara juga mendengar bahwa raja meratapi anaknya, sehingga kemenangan hari itu justru menjadi suasana perkabungan.
3 Ang mga sundalo misekreto sa pagsulod sa siyudad niadtong adlawa, sama sa katawhan nga naulaw sa pagsulod sa dihang mikalagiw sila gikan sa gubat.
Mereka kembali ke kota dengan diam-diam, seperti tentara yang kalah perang dan pulang dengan perasaan malu.
4 Gitabonan sa hari ang iyang panagway ug mihilak sa makusog nga tingog, “Akong anak Absalom, Absalom, akong anak, anak!”
Sementara itu, raja menutupi wajahnya dengan tangan dan masih menangis keras-keras sambil berkata, “Anakku Absalom, oh Absalom anakku, anakku!”
5 Unya misulod si Joab sa balay sa hari ug miingon kaniya, “Gipakaulawan mo ang imong mga sundalo karong adlawa, nga maoy nagluwas sa imong kinabuhi karong adlawa, ug sa kinabuhi sa imong mga anak nga lalaki ug sa imong mga anak nga babaye, ug sa kinabuhi sa imong mga asawa, ug sa kinabuhi sa imong mga asawa nga mga ulipon,
Lalu Yoab datang menemui Daud dan berkata, “Hari ini Tuanku Raja mempermalukan semua tentara Tuan, padahal mereka sudah menyelamatkan nyawa Tuan, anak-anak Tuan, juga para istri dan selir Tuan!
6 tungod kay gihigugma mo kadtong mga nagdumot kanimo, ug gidumtan mo kadtong nahigugma kanimo. Kay gipakita mo karong adlawa nga ang mga komandante ug mga sundalo walay bili alang kanimo. Karong adlawa nagtuo ako nga kung buhi pa si Absalom, ug namatay kaming tanan, tingali mao kana ang makapahimuot kanimo.
Dengan sikap seperti ini, Tuanku Raja menunjukkan bahwa perjuangan kami tidak ada artinya bagimu. Kelihatannya Tuan lebih mengasihi musuh-musuh Tuan daripada kami yang membela Tuan! Sekarang saya tahu, seandainya Absalom masih hidup dan kami semua mati, Tuan pasti sangat senang!
7 Busa karon barog ug gula ug pakigsulti nga malumo ngadto sa imong mga sundalo, kay ipanumpa ko pinaagi kang Yahweh, kung dili ka moadto, walay bisan usa ka tawo ang magpabilin uban kanimo karong gabhiona. Mas labing ngil-ad kana alang kanimo kaysa tanan nga daotang katalagman nga nahitabo kanimo gikan sa imong pagkabatan-on hangtod karon.”
Karena itu, bangun dan ucapkanlah terima kasih atas perjuangan mereka demi kerajaanmu. Di hadapan TUHAN saya berkata dengan jujur: Kalau Tuan tidak mengucapkan terima kasih kepada mereka, mereka pasti tersinggung dan meninggalkan Tuan malam ini juga! Kalau sudah begitu, Tuan akan mengalami kesulitan yang lebih besar daripada segala kesulitan yang pernah Tuan alami!”
8 Busa mibarog ang hari ug milingkod sa ganghaan sa siyudad, ug gisultihan ang tanang katawhan, “Tan-awa, naglingkod ang hari sa ganghaan,” ug ang tanang katawhan miatubang sa hari. Busa mipauli ang katawhan sa Israel, ang matag usa ngadto sa iyang panimalay.
Maka Daud pun bangun dan duduk di gerbang kota. Sesudah diumumkan kepada pasukannya bahwa raja sedang duduk di gerbang kota, mereka semua berkumpul di hadapannya. Sementara itu, pasukan Absalom sudah melarikan diri ke rumah mereka masing-masing.
9 Ang tanang katawhan naglalis sa usag-usa sa tanang mga tribo sa Israel nga nag-ingon, “Giluwas kita sa hari gikan sa kamot sa atong mga kaaway, ug giluwas niya kita gikan sa kamot sa mga Filistihanon, apan karon mikalagiw siya sa yuta tungod kang Absalom.
Semua suku Israel berunding dengan mengatakan, “Bagaimana sekarang?! Raja yang baru saja kita pilih sudah mati, sedangkan Daudlah yang sudah menyelamatkan kita dari kekuasaan musuh-musuh kita dan orang Filistin. Tetapi sekarang Daud sudah kabur dari negeri ini. Bukankah sebaiknya kita mengangkat Daud kembali sebagai raja kita?”
10 Si Absalom nga atong gidihogan nga magmando kanato, namatay na sa gubat. Busa nganong wala man kamoy gisulti mahitungod sa pagdalag balik sa hari?”
11 Nagpadala ug tawo si Haring David ngadto kang Zadok ug kang Abiatar ang mga pari nga nag-ingon, “Pakigsulti ngadto sa mga kadagkoan sa Juda nga magaingon, 'Nganong kamo man ang ulahi sa pagdalag balik sa hari ngadto sa iyang gingharian, sanglit dapig man sa hari ang gipangsulti sa tibuok Israel, nga dad-on siya pagbalik ngadto sa iyang palasyo?
Raja Daud mendengar kabar tentang pendapat rakyat itu. Lalu dia mengirim pesan kepada Imam Zadok dan Imam Abiatar, “Sampaikanlah kepada para tua-tua suku Yehuda, ‘Saya sudah mendengar pendapat orang-orang Israel, kecuali dari kalian. Mengapa kalian belum sepakat untuk membawa saya kembali ke istana?
12 Mga igsoon ko kamo, akong mga kadugo. Nganong kamo man ang ulahi sa pagdalag balik sa hari?'
Kalian adalah saudara-saudaraku, darah dagingku sendiri. Sudah sepantasnya kalian yang pertama datang untuk mengantar saya kembali ke istana.’
13 Unya sultihi si Amasa, 'Dili ba kadugo ko man ikaw? Buhaton unta sa Dios nganhi kanako, ug labaw na usab, kung sugod karon dili ka mahimong kapitan sa akong kasundalohan puli kang Joab.'”
Sampaikan juga kepada Amasa begini, ‘Kita adalah keluarga dekat. Aku bersumpah: Biarlah Allah menghukum aku, bahkan mencabut nyawaku, jika aku tidak mengangkatmu menjadi panglima pasukan Israel untuk menggantikan Yoab!’”
14 Busa nakabig niya ang mga kasingkasing sa katawhan sa Juda.” Nagpadala sila ngadto sa hari nga nag-ingon, “Balik, ikaw ug ang tanan mong mga tawo.”
Demikianlah Daud berhasil membuat semua orang Yehuda sepakat mendukung dia, sehingga mereka mengirim pesan kepada raja, “Tuan, pulanglah bersama seluruh rombongan Tuan.”
15 Busa mibalik ang hari ug miabot sa Jordan. Karon ang mga kalalakin-an sa Juda miabot ngadto sa Gilgal aron makigtagbo sa hari ug aron dad-on ang hari patabok sa Jordan.
Maka Daud berangkat dan sampailah mereka di tepi sungai Yordan. Sementara itu, orang-orang Yehuda sudah tiba di Gilgal untuk menyambut raja dan membantu dia menyeberangi sungai Yordan.
16 Si Shimei ang anak nga lalaki ni Gera nga taga-Benjamin, nga gikan sa Bahurim, nagdali sa paglugsong uban sa mga kalalakin-an sa Juda aron motagbo kang Haring David.
Simei, orang suku Benyamin yang sebelumnya sudah mengumpati Daud, juga cepat-cepat turun ke sungai untuk menyambut Raja Daud.
17 Adunay usa ka libo nga kalalakin-an uban kaniya nga gikan sa Benjamin, ug si Ziba ang sulugoon ni Saul, ug uban kaniya ang iyang napulo ug lima ka mga anak nga lalaki ug 20 ka mga sulugoon. Mitabok sila sa Jordan una sa hari.
Bersama Simei ada seribu orang Benyamin. Selain mereka, datang juga Ziba, pelayan keluarga Saul, bersama lima belas anaknya dan dua puluh budaknya. Mereka bergegas masuk ke sungai Yordan sebelum raja menyeberang.
18 Mitabok sila aron dad-on ang pamilya sa hari ug aron buhaton ang bisan unsa nga iyang gihunahuna nga maayo. Miyukbo sa atubangan sa hari si Shimei ang anak nga lalaki ni Gera sa wala pa siya misugod pagtabok sa Jordan.
Mereka menolong keluarga raja menyeberangi sungai dan siap melakukan apa pun yang dapat membantu Daud. Sesampainya di seberang sungai, Simei bersujud di hadapan Daud
19 Miingon si Shimei ngadto sa hari, “Ayaw ako pakasad-a, akong agalon, o hinumdomi kung unsa kasukihan ang gibuhat sa imong sulugoon sa adlaw nga mibiya sa Jerusalem ang akong agalon nga hari. Palihog, hinaot nga dili kini ibutang sa kasingkasing sa hari.
dan berkata, “Tuanku Raja, mohon jangan mengingat-ingat kesalahan hambamu ini dan perbuatan saya pada hari ketika Tuan meninggalkan Yerusalem! Saya mohon agar Tuan melupakan semua itu!
20 Kay nasayod ang imong sulugoon nga nakasala ako. Tan-awa, mao kana ang hinungdan nga mianhi ako karong adlawa ingon nga nahauna gikan sa tanang banay ni Jose nga molugsong aron motagbo sa akong agalon ang hari.”
Hambamu ini sadar bahwa hamba sudah berdosa. Karena itu, hari ini saya datang sebagai orang pertama mewakili semua suku Israel selain Yehuda untuk menyambut Tuanku Raja.”
21 Apan si Abishai ang anak nga lalaki ni Zeruya mitubag ug miingon, “Dili ba mahiagom si Shimei sa kamatayon tungod niini, tungod sa iyang pagtunglo sa dinihogan ni Yahweh?”
Mendengar itu, Abisai menjawab, “Simei seharusnya dihukum mati karena sudah mengumpati raja yang dipilih TUHAN.”
22 Unya miingon si David, “Unsa man ang akong buhaton kaninyo, kamong mga anak nga lalaki ni Zeruya, nga kinahanglan man nga makigbatok kanako karong adlawa? Aduna bay mahiagom sa kamatayon karong adlawa sa Israel? Kay wala ako masayod nga karong adlawa ako pa ba ang hari sa Israel?”
Tetapi Daud berkata, “Diam saja, anak Zeruya! Bukan urusanmu untuk menentang saya dengan pendapatmu! Hari ini bukanlah hari untuk menjatukan hukuman mati atas siapa pun, karena saya baru diangkat kembali sebagai raja atas Israel.”
23 Busa miingon ang hari ngadto kang Shimei, “Dili ka mamatay.” Busa ang hari misaad kaniya pinaagi sa panumpa.
Lalu Daud berjanji kepada Simei dengan bersumpah, “Kamu tidak akan dihukum mati.”
24 Unya si Mefiboset ang anak nga lalaki ni Saul milugsong aron sa pakigtagbo sa hari. Nagtiniil siya, o walay pamalbas, o nagkagidlay ang iyang bisti sukad pa sa adlaw nga mibiya ang hari hangtod sa adlaw nga nahiuli siya nga malinawon.
Mefiboset, cucu Saul, juga datang dari Yerusalem menemui Daud. Sebagai tanda bersedih, dia tidak membersihkan kakinya, tidak merapikan kumisnya, dan tidak mencuci pakaiannya sejak Raja Daud meninggalkan Yerusalem sampai dia kembali dengan selamat. Daud bertanya kepadanya, “Mengapa kamu tidak ikut bersama saya waktu itu, Mefiboset?”
25 Busa sa dihang nahiabot siya gikan sa Jerusalem aron motagbo sa hari, ang hari miingon kaniya, “Nganong wala ka man miuban kanako, Mefiboset?”
26 Mitubag siya, “Akong agalon nga hari, gilimbongan ako sa akong sulugoon, kay miingon ako, 'Andamon ko ang asno aron kasakyan ko unta kini ug mouban sa hari, tungod kay bakol man ang imong sulugoon.'
Jawabnya, “Tuanku Raja tahu bahwa hambamu ini lumpuh. Saya sudah menyuruh Ziba, budak saya itu untuk menyiapkan keledai agar hamba bisa menungganginya dan ikut dengan Tuan. Tetapi dia menipu saya dan pergi sendiri.
27 Ang akong sulugoon nga si Ziba nagbutangbutang kanako, nga imong sulugoon, ngadto sa akong agalon nga hari. Apan ang akong agalon nga hari sama sa usa ka anghel sa Dios. Busa, buhata kung unsa ang maayo sa imong panan-aw.
Dia bahkan sudah memfitnah hamba di hadapan Tuan. Namun Tuanku Raja bijaksana seperti malaikat. Tuan pasti tahu apa yang sebaiknya dilakukan dalam situasi ini.
28 Kay ang tanan nga anaa sa balay sa akong amahan nangamatay sa atubangan sa akong agalon nga hari, apan gipaapil mo ang imong sulugoon taliwala niadtong mga nangaon diha sa kaugalingon nimong kan-anan. Busa unsa man ang akong katungod nga magpadayon sa pagtuaw ngadto sa hari?”
Lagipula, seluruh keturunan kakekku sebenarnya layak dihukum mati oleh Tuan. Tetapi dengan mengizinkan hambamu makan semeja dengan Tuan, engkau memperlakukan saya seperti anggota keluarga! Hambamu ini merasa puas dan tidak perlu minta apa-apa lagi.”
29 Unya miingon ang hari kaniya, “Nganong magpahayag ka pa man? Nakahukom na ako nga bahinon nimo ug ni Ziba ang kaumahan.”
Lalu raja menjawabnya, “Cukuplah perkataanmu itu. Saya sudah memutuskan supaya tanah dan harta Saul dibagi dua antara kamu dan Ziba.”
30 Busa mitubag si Mefiboset ngadto sa hari, “Oo, tugoti siya nga kuhaon ang tanan, sanglit ang akong agalon nga hari nahiabot nga luwas sa kaugalingon niyang panimalay.”
Kata Mefiboset, “Tidak apa-apa! Biarkan Ziba mengambil semuanya! Asal Tuanku Raja sudah kembali dengan selamat, hamba senang.”
31 Unya si Barzilai nga taga-Gilead milugsong gikan sa Rogelim aron motabok sa Jordan uban ang hari, ug giubanan niya ang hari latas sa Jordan.
Barzilai orang Gilead sudah datang dari Rogelim untuk mengantar Daud sampai menyeberangi sungai Yordan.
32 Karon tigulang na kaayo si Barzilai, 80 na ang pangidaron. Gisangkap niya ang mga gikinahanglan sa hari samtang nagpuyo siya sa Mahanaim, sanglit adunahan man siya kaayo nga tawo.
Barzilai sangat tua, umurnya delapan puluh tahun. Dia seorang yang kaya raya. Selama Raja Daud dan rombongannya tinggal di Mahanaim waktu itu, dialah yang menyediakan makanan serta kebutuhan lainnya bagi mereka.
33 Miingon ang hari ngadto kang Barzilai, “Dali uban kanako, ug ipatagbo ko ang imong gikinahanglan aron magpabilin ka uban kanako sa Jerusalem.”
Daud berkata kepada Barzilai, “Pak, mari ikut ke Yerusalem. Di sana saya akan memenuhi segala kebutuhan Bapak.”
34 Mitubag si Barzilai sa hari, “Pila na lang ba ka mga adlaw ang nahibilin sa katuigan sa akong kinabuhi, nga kinahanglan motungas pa ako uban sa hari paingon sa Jerusalem?
Tetapi Barzilai menjawab, “Tuan, hambamu ini tidak akan hidup lama lagi. Tidak ada gunanya saya ikut dengan Tuan ke Yerusalem.
35 80 na ang akong pangidaron. Mailhan ko pa ba ang maayo ug ang daotan? Makatilaw pa ba ang imong sulugoon kung unsa ang lami sa akong pagkaon o unsa ang akong giinom? Makadungog pa ba ako sa tingog sa panag-awit sa mga lalaki ug panag-awit sa mga babaye? Nganong kinahanglan pa man sa imong sulugoon nga mahimong palas-onon ngadto sa akong agalon nga hari?
Umur hamba sudah delapan puluh tahun. Saya tidak lagi bisa menikmati apa pun. Lidah saya sudah tidak dapat merasakan makanan atau minuman enak. Telinga saya sudah tidak bisa mendengarkan suara orang yang bernyanyi, baik laki-laki maupun perempuan. Kalau hambamu ikut ke sana, hamba hanya akan menjadi beban bagi Tuanku Raja.
36 Buot lamang sa imong sulugoon nga mouban sa hari patabok sa Jordan. Nganong kinahanglan pa man nga gantihan ako sa hari?
Saya akan menemani Tuan menyeberangi sungai Yordan dan berjalan sedikit untuk mengantarkan kepergian Tuan. Itu pun sebuah kehormatan besar bagi saya, dan Tuan tidak perlu lagi menambah hadiah apa pun untuk saya.
37 Palihog tugoti ang imong sulugoon nga mopauli sa panimalay, aron mamatay ako sa kaugalingon kong siyudad sa lubnganan sa akong amahan ug inahan. Apan tan-awa, ania ang imong sulugoon nga si Kimham. Tugoti siya nga makatabok uban sa akong agalon nga hari, ug buhata kaniya kung unsa ang maayo alang kanimo.”
Izinkanlah saya pulang saja, agar saat meninggal dunia saya dapat dikuburkan di dekat kuburan ayah dan ibu saya. Lebih baik anak saya, Kimham, yang pergi mengikuti Tuan. Lakukanlah baginya apa yang terbaik menurut Tuan.”
38 Mitubag ang hari, “Mouban si Kimham kanako, ug buhaton ko alang kaniya kung unsa ang maayo kanimo, ug bisan unsa nga imong gitinguha gikan kanako, buhaton ko kana alang kanimo.”
Daud menjawab, “Baiklah! Kimham akan menyeberang dan ikut bersama saya ke Yerusalem. Di sana saya akan melakukan baginya apa yang baik menurut Bapak. Dan kalau Bapak sendiri membutuhkan apa pun, katakan saja. Saya pasti melakukannya.”
39 Unya ang tanang katawhan mitabok sa Jordan, ug mitabok ang hari, ug mihalok ang hari kang Barzilai ug gipanalanginan siya. Unya mipauli si Barzilai ngadto sa kaugalingon niyang panimalay.
Sesudah selesai menyeberangi sungai, Daud mengucapkan salam perpisahan sambil memeluk Barzilai dan mendoakan berkat baginya. Lalu Barzilai pulang ke kotanya.
40 Busa ang hari mitabok latas sa Gilgal, ug mitabok uban kaniya si Kimham. Gidala sa tanang kasundalohan sa Juda ang hari, ug ang katunga usab sa kasundalohan sa Israel.
Daud berjalan menuju Gilgal disertai Kimham. Seluruh pasukan Yehuda dan separuh dari pasukan Israel ikut mengantarkan raja.
41 Sa wala madugay ang tanang kalalakin-an sa Israel nagsugod sa pagduol sa hari ug miingon ngadto sa hari, “Ngano man nga ang among mga igsoong lalaki, ang kalalakin-an sa Juda, nagkuha man kanimo palayo ug gidala ang hari ug ang iyang pamilya tabok sa Jordan, ug uban kaniya ang tanang mga tawo ni David?”
Akan tetapi, timbullah pertengkaran antara kedua pihak tersebut. Pasukan Israel memprotes kepada raja, “Tuan, orang Yehuda itu diam-diam pergi menjemput Raja beserta rombongan Tuan dari sungai Yordan! Mereka tidak mengajak kami!”
42 Busa ang kalalakin-an sa Juda mitubag sa katawhan sa Israel, “Tungod kini kay ang hari suod kanamo. Unya nganong nasuko man kamo mahitungod niini? Mikaon ba kami ug bisan unsa nga kinahanglan bayaran sa hari? Gihatagan ba niya kami ug bisan unsang mga gasa?”
Sebaliknya, pasukan Yehuda menjawab mereka, “Sudah sepantasnya kami melakukan itu, karena raja berasal dari suku kami! Kalian tidak perlu marah! Kami melakukan ini tanpa dibayar baik berupa hadiah maupun makanan.”
43 Ang kalalakin-an sa Israel mitubag sa kalalakin-an sa Juda, “May napulo kami nga mga tribo nga kabanay sa hari, busa may labaw kami nga katungod kang David kaysa kaninyo. Unya nganong inyo man kaming gitamay? Dili ba nadungog ninyo nga kami ang unang naglaraw sa pagdalag balik sa among hari?” Apan ang mga pulong sa mga kalalakin-an sa Juda misamot ug kaisog labaw pa sa mga pulong sa mga kalalakin-an sa Israel.
Jawab orang Israel, “Tetapi kesepuluh suku kami berhak sepuluh kali lebih banyak atas Raja Daud daripada kalian, yang dari suku Yehuda. Kalian sudah meremehkan kami! Bukankah kami yang lebih dahulu menyarankan untuk mengangkat Raja Daud kembali?!” Namun, orang Yehuda membantah mereka dengan lebih keras lagi.