2 Samuel 19
1 Gisultihan si Joab, “Tan-awa, naghilak ang hari ug nagbangotan alang kang Absalom.”
Soon Joab was told, “The king is crying and mourning for Absalom.”
2 Busa ang kadaugan nianang adlawa nahimong pagbangotan alang sa tanang kasundalohan, kay nadungog kini sa kasundalohan nga gisulti nianang adlawa, “Ang hari nagbangotan alang sa iyang anak nga lalaki.”
Victory that day was turned into mourning for the whole army, because they were told, “The king is grieving for his son.”
3 Ang mga sundalo misekreto sa pagsulod sa siyudad niadtong adlawa, sama sa katawhan nga naulaw sa pagsulod sa dihang mikalagiw sila gikan sa gubat.
They stole back into town that day like defeated people steal in, ashamed of running away from the battle.
4 Gitabonan sa hari ang iyang panagway ug mihilak sa makusog nga tingog, “Akong anak Absalom, Absalom, akong anak, anak!”
The king held his face in his hands and sobbed loudly, “My son Absalom! Absalom, my son, my son!”
5 Unya misulod si Joab sa balay sa hari ug miingon kaniya, “Gipakaulawan mo ang imong mga sundalo karong adlawa, nga maoy nagluwas sa imong kinabuhi karong adlawa, ug sa kinabuhi sa imong mga anak nga lalaki ug sa imong mga anak nga babaye, ug sa kinabuhi sa imong mga asawa, ug sa kinabuhi sa imong mga asawa nga mga ulipon,
Then Joab went inside and told the king, “Today you have humiliated all your men who have saved your life, and the lives of your sons, your daughters, your wives, and your concubines.
6 tungod kay gihigugma mo kadtong mga nagdumot kanimo, ug gidumtan mo kadtong nahigugma kanimo. Kay gipakita mo karong adlawa nga ang mga komandante ug mga sundalo walay bili alang kanimo. Karong adlawa nagtuo ako nga kung buhi pa si Absalom, ug namatay kaming tanan, tingali mao kana ang makapahimuot kanimo.
You did this by loving those who hate you and hating those who love you. Today you have made it plain that the commanders and the men don't mean anything to you. Today I'm sure that you'd be quite happy if Absalom was alive and all of us were dead!
7 Busa karon barog ug gula ug pakigsulti nga malumo ngadto sa imong mga sundalo, kay ipanumpa ko pinaagi kang Yahweh, kung dili ka moadto, walay bisan usa ka tawo ang magpabilin uban kanimo karong gabhiona. Mas labing ngil-ad kana alang kanimo kaysa tanan nga daotang katalagman nga nahitabo kanimo gikan sa imong pagkabatan-on hangtod karon.”
So get up, go out, and thank your men. I swear by the Lord that if you don't, you won't have a man left by tonight. That will be far worse for you than all the disasters you've had from your youth until now.”
8 Busa mibarog ang hari ug milingkod sa ganghaan sa siyudad, ug gisultihan ang tanang katawhan, “Tan-awa, naglingkod ang hari sa ganghaan,” ug ang tanang katawhan miatubang sa hari. Busa mipauli ang katawhan sa Israel, ang matag usa ngadto sa iyang panimalay.
So the king got up and went to sit at the town gate. Everybody was told: “Look, the king is sitting at the town gate.” They all came to see the king. In the meantime the Israelites had run away and gone to their homes.
9 Ang tanang katawhan naglalis sa usag-usa sa tanang mga tribo sa Israel nga nag-ingon, “Giluwas kita sa hari gikan sa kamot sa atong mga kaaway, ug giluwas niya kita gikan sa kamot sa mga Filistihanon, apan karon mikalagiw siya sa yuta tungod kang Absalom.
Everyone among the tribes of Israel were arguing with each other, saying, “The king rescued us from the persecution of our enemies, he saved us from the Philistines, but now he's had to run from the country because of Absalom.
10 Si Absalom nga atong gidihogan nga magmando kanato, namatay na sa gubat. Busa nganong wala man kamoy gisulti mahitungod sa pagdalag balik sa hari?”
Now Absalom, the man we chose to be our king by anointing him, he's died in battle. Why don't we do something and invite King David to come back?”
11 Nagpadala ug tawo si Haring David ngadto kang Zadok ug kang Abiatar ang mga pari nga nag-ingon, “Pakigsulti ngadto sa mga kadagkoan sa Juda nga magaingon, 'Nganong kamo man ang ulahi sa pagdalag balik sa hari ngadto sa iyang gingharian, sanglit dapig man sa hari ang gipangsulti sa tibuok Israel, nga dad-on siya pagbalik ngadto sa iyang palasyo?
King David sent this message to Zadok and Abiathar, the priests: “Tell the elders of Judah, ‘Are you going to be the last people to bring the king back to his palace, since the king has heard that all of Israel wants it?
12 Mga igsoon ko kamo, akong mga kadugo. Nganong kamo man ang ulahi sa pagdalag balik sa hari?'
You are my brothers, my own flesh and blood. Why should you be the last ones to want to bring the king back?’
13 Unya sultihi si Amasa, 'Dili ba kadugo ko man ikaw? Buhaton unta sa Dios nganhi kanako, ug labaw na usab, kung sugod karon dili ka mahimong kapitan sa akong kasundalohan puli kang Joab.'”
Tell Amasa, ‘Aren't you my flesh and blood too? May God punish me very severely if from now on you're not the commander of my army instead of Joab!’”
14 Busa nakabig niya ang mga kasingkasing sa katawhan sa Juda.” Nagpadala sila ngadto sa hari nga nag-ingon, “Balik, ikaw ug ang tanan mong mga tawo.”
Amasa convinced all the people of Judah to unitedly support David, so they sent a message to the king: “Please come back, you and everyone with you.”
15 Busa mibalik ang hari ug miabot sa Jordan. Karon ang mga kalalakin-an sa Juda miabot ngadto sa Gilgal aron makigtagbo sa hari ug aron dad-on ang hari patabok sa Jordan.
The king began his journey back, and when he arrived at the Jordan, the men of Judah met him at Gilgal to help him cross the river.
16 Si Shimei ang anak nga lalaki ni Gera nga taga-Benjamin, nga gikan sa Bahurim, nagdali sa paglugsong uban sa mga kalalakin-an sa Juda aron motagbo kang Haring David.
Shimei, son of Gera, the Benjamite from Bahurim, hurried down with the men of Judah to meet King David.
17 Adunay usa ka libo nga kalalakin-an uban kaniya nga gikan sa Benjamin, ug si Ziba ang sulugoon ni Saul, ug uban kaniya ang iyang napulo ug lima ka mga anak nga lalaki ug 20 ka mga sulugoon. Mitabok sila sa Jordan una sa hari.
With him were one thousand men from the tribe of Benjamin, including Ziba, servant of Saul's family, as well as Ziba's fifteen sons and twenty servants. They rushed down to the Jordan to meet the king.
18 Mitabok sila aron dad-on ang pamilya sa hari ug aron buhaton ang bisan unsa nga iyang gihunahuna nga maayo. Miyukbo sa atubangan sa hari si Shimei ang anak nga lalaki ni Gera sa wala pa siya misugod pagtabok sa Jordan.
They crossed at the ford to bring the king's household over and whatever else he wanted. Shimei crossed the Jordan and fell facedown before the king.
19 Miingon si Shimei ngadto sa hari, “Ayaw ako pakasad-a, akong agalon, o hinumdomi kung unsa kasukihan ang gibuhat sa imong sulugoon sa adlaw nga mibiya sa Jerusalem ang akong agalon nga hari. Palihog, hinaot nga dili kini ibutang sa kasingkasing sa hari.
“Your Majesty, please forgive me and disregard the wrong that I, your servant, did when Your Majesty left Jerusalem. Please forget all about it.
20 Kay nasayod ang imong sulugoon nga nakasala ako. Tan-awa, mao kana ang hinungdan nga mianhi ako karong adlawa ingon nga nahauna gikan sa tanang banay ni Jose nga molugsong aron motagbo sa akong agalon ang hari.”
I, your servant, recognize that I have sinned. But look! Today I'm the first from any of the tribes of Joseph to come down and meet Your Majesty.”
21 Apan si Abishai ang anak nga lalaki ni Zeruya mitubag ug miingon, “Dili ba mahiagom si Shimei sa kamatayon tungod niini, tungod sa iyang pagtunglo sa dinihogan ni Yahweh?”
Abishai, son of Zeruiah, said, “Shouldn't Shimei be executed for this, because he cursed the Lord's anointed one?”
22 Unya miingon si David, “Unsa man ang akong buhaton kaninyo, kamong mga anak nga lalaki ni Zeruya, nga kinahanglan man nga makigbatok kanako karong adlawa? Aduna bay mahiagom sa kamatayon karong adlawa sa Israel? Kay wala ako masayod nga karong adlawa ako pa ba ang hari sa Israel?”
But David replied, “What's that got do with you, you sons of Zeruiah? Do you want to be my enemies today? Is this a day to execute anybody in Israel? Aren't I certain that today I'm the king of Israel once more?”
23 Busa miingon ang hari ngadto kang Shimei, “Dili ka mamatay.” Busa ang hari misaad kaniya pinaagi sa panumpa.
David turned to Shimei and swore an oath to him, “You're not going to die.”
24 Unya si Mefiboset ang anak nga lalaki ni Saul milugsong aron sa pakigtagbo sa hari. Nagtiniil siya, o walay pamalbas, o nagkagidlay ang iyang bisti sukad pa sa adlaw nga mibiya ang hari hangtod sa adlaw nga nahiuli siya nga malinawon.
Then Mephibosheth, Saul's grandson, went to meet the king. He had refused to look after his feet or trim his mustache or have his clothes washed from the day the king left until the day of his peaceful return.
25 Busa sa dihang nahiabot siya gikan sa Jerusalem aron motagbo sa hari, ang hari miingon kaniya, “Nganong wala ka man miuban kanako, Mefiboset?”
When he arrived from Jerusalem to meet the king, the king asked him, “Why didn't you come with me, Mephibosheth?”
26 Mitubag siya, “Akong agalon nga hari, gilimbongan ako sa akong sulugoon, kay miingon ako, 'Andamon ko ang asno aron kasakyan ko unta kini ug mouban sa hari, tungod kay bakol man ang imong sulugoon.'
Mephibosheth answered, “Your Majesty, my servant Ziba tricked me. I told him, ‘Saddle up my donkey so I can ride her and leave with the king,’ because you know that I'm lame.
27 Ang akong sulugoon nga si Ziba nagbutangbutang kanako, nga imong sulugoon, ngadto sa akong agalon nga hari. Apan ang akong agalon nga hari sama sa usa ka anghel sa Dios. Busa, buhata kung unsa ang maayo sa imong panan-aw.
Ziba has misrepresented me, your servant, to Your Majesty. However, Your Majesty is like an angel of God, so do what you think best.
28 Kay ang tanan nga anaa sa balay sa akong amahan nangamatay sa atubangan sa akong agalon nga hari, apan gipaapil mo ang imong sulugoon taliwala niadtong mga nangaon diha sa kaugalingon nimong kan-anan. Busa unsa man ang akong katungod nga magpadayon sa pagtuaw ngadto sa hari?”
All my grandfather's family could only expect death from Your Majesty, but you included me, your servant, among those who eat at your table. So what right do I have to ask the king for anything more?”
29 Unya miingon ang hari kaniya, “Nganong magpahayag ka pa man? Nakahukom na ako nga bahinon nimo ug ni Ziba ang kaumahan.”
“Why talk any more about these issues of yours?” David responded. “I've decided that you and Ziba should divide the land.”
30 Busa mitubag si Mefiboset ngadto sa hari, “Oo, tugoti siya nga kuhaon ang tanan, sanglit ang akong agalon nga hari nahiabot nga luwas sa kaugalingon niyang panimalay.”
Mephibosheth replied to the king, “Let him have it all! I'm just happy that Your Majesty has returned home in peace.”
31 Unya si Barzilai nga taga-Gilead milugsong gikan sa Rogelim aron motabok sa Jordan uban ang hari, ug giubanan niya ang hari latas sa Jordan.
Barzillai the Gileadite had also came down from Rogelim to help the king cross the Jordan and to make his way onwards from there.
32 Karon tigulang na kaayo si Barzilai, 80 na ang pangidaron. Gisangkap niya ang mga gikinahanglan sa hari samtang nagpuyo siya sa Mahanaim, sanglit adunahan man siya kaayo nga tawo.
Barzillai was very old, eighty years of age, and because he was a very wealthy man, he had provided the king with food while he was staying in Mahanaim.
33 Miingon ang hari ngadto kang Barzilai, “Dali uban kanako, ug ipatagbo ko ang imong gikinahanglan aron magpabilin ka uban kanako sa Jerusalem.”
The king said to Barzillai, “Cross the Jordan with me, and I will provide for you while you stay with me in Jerusalem.”
34 Mitubag si Barzilai sa hari, “Pila na lang ba ka mga adlaw ang nahibilin sa katuigan sa akong kinabuhi, nga kinahanglan motungas pa ako uban sa hari paingon sa Jerusalem?
“How much longer do you think I have to live so I could go to Jerusalem and stay there with the king?” Barzillai replied.
35 80 na ang akong pangidaron. Mailhan ko pa ba ang maayo ug ang daotan? Makatilaw pa ba ang imong sulugoon kung unsa ang lami sa akong pagkaon o unsa ang akong giinom? Makadungog pa ba ako sa tingog sa panag-awit sa mga lalaki ug panag-awit sa mga babaye? Nganong kinahanglan pa man sa imong sulugoon nga mahimong palas-onon ngadto sa akong agalon nga hari?
“I'm already eighty. I don't enjoy anything anymore. I can't taste what I eat or drink. I can't hear when people sing. There's no point for me, your servant, to be another burden to Your Majesty!
36 Buot lamang sa imong sulugoon nga mouban sa hari patabok sa Jordan. Nganong kinahanglan pa man nga gantihan ako sa hari?
For your servant to cross the Jordan River with the king is enough reward for me!
37 Palihog tugoti ang imong sulugoon nga mopauli sa panimalay, aron mamatay ako sa kaugalingon kong siyudad sa lubnganan sa akong amahan ug inahan. Apan tan-awa, ania ang imong sulugoon nga si Kimham. Tugoti siya nga makatabok uban sa akong agalon nga hari, ug buhata kaniya kung unsa ang maayo alang kanimo.”
Then let your servant go back home, that I may die in my home town near the tomb of my father and mother. But here is your servant, my son Chimham. Let him cross over with Your Majesty, and treat him as you think best.”
38 Mitubag ang hari, “Mouban si Kimham kanako, ug buhaton ko alang kaniya kung unsa ang maayo kanimo, ug bisan unsa nga imong gitinguha gikan kanako, buhaton ko kana alang kanimo.”
The king replied, “Chimham will cross over with me, and I will treat him as you think best, and I will do for you whatever you want.”
39 Unya ang tanang katawhan mitabok sa Jordan, ug mitabok ang hari, ug mihalok ang hari kang Barzilai ug gipanalanginan siya. Unya mipauli si Barzilai ngadto sa kaugalingon niyang panimalay.
So everybody crossed the Jordan first, and then the king crossed over. The king kissed Barzillai and blessed him, and then Barzillai went back home.
40 Busa ang hari mitabok latas sa Gilgal, ug mitabok uban kaniya si Kimham. Gidala sa tanang kasundalohan sa Juda ang hari, ug ang katunga usab sa kasundalohan sa Israel.
Then the king carried on to Gilgal, and Chimham went with him. The whole army of Judah and half the army of Israel accompanied the king.
41 Sa wala madugay ang tanang kalalakin-an sa Israel nagsugod sa pagduol sa hari ug miingon ngadto sa hari, “Ngano man nga ang among mga igsoong lalaki, ang kalalakin-an sa Juda, nagkuha man kanimo palayo ug gidala ang hari ug ang iyang pamilya tabok sa Jordan, ug uban kaniya ang tanang mga tawo ni David?”
But soon the men of Israel who were there came to the king and asked him, “Why did our brothers, the men of Judah, secretly take Your Majesty away and bring you and your household across the Jordan, together with all your men?”
42 Busa ang kalalakin-an sa Juda mitubag sa katawhan sa Israel, “Tungod kini kay ang hari suod kanamo. Unya nganong nasuko man kamo mahitungod niini? Mikaon ba kami ug bisan unsa nga kinahanglan bayaran sa hari? Gihatagan ba niya kami ug bisan unsang mga gasa?”
The men of Judah explained to the men of Israel, “We did this because the king is one of our relatives. Why are you getting upset about this? When did we ever eat the king's food? When did we ever get anything for yourselves?”
43 Ang kalalakin-an sa Israel mitubag sa kalalakin-an sa Juda, “May napulo kami nga mga tribo nga kabanay sa hari, busa may labaw kami nga katungod kang David kaysa kaninyo. Unya nganong inyo man kaming gitamay? Dili ba nadungog ninyo nga kami ang unang naglaraw sa pagdalag balik sa among hari?” Apan ang mga pulong sa mga kalalakin-an sa Juda misamot ug kaisog labaw pa sa mga pulong sa mga kalalakin-an sa Israel.
“We've got ten shares in the king,” the men of Israel replied, “so we have a greater claim on David than you do. So why do you look down us? Weren't we the first ones to talk about bringing back our king?” But the men of Judah argued even more strongly than the men of Israel.
