2 Samuel 18
1 Giihap ni David ang mga sundalo nga kuyog kaniya ug nagpili siyag mga kapitan sa liboan ug mga kapitan sa gatosan diha kanila.
David arranged his soldiers for the battle. He divided them into groups, and appointed a commander for each 100 soldiers and a commander for each 1,000 soldiers.
2 Unya gipadala ni David ang mga kasundalohan, usa ka bahin ilalom sa pagmando ni Joab, ug ang laing bahin ilalom sa pagmando ni Abisai nga anak nga lalaki ni Seruia, igsoon ni Joab, ug ang lain pang ikatulong bahin sa pagmando ni Itai ang Hitihanon. Miingon ang hari sa mga kasundalohan, “Mogawas usab ako kuyog kaninyo.”
He sent them out in three groups. Joab commanded one group, Joab’s brother Abishai commanded a second group, and Ittai from Gath commanded the third group. David said to them, “I myself will go with you [to the battle].”
3 Apan miingon ang katawhan, “Dili ka angay moadto sa panggubatan, kay kung managan kami dili kami nila panumbalingon, o katunga man kanamo ang mangamatay dili sila manumbaling. Apan mas bililhon ka pa kaysa napulo ka libo kanamo! Busa mas maayo pa nga mangandam ka sa pagtabang kanamo gikan sa siyudad.”
But his soldiers said, “No, we will not allow you to go with us. If they force us all to run away, they will not be concerned about that happening. Or if they kill half of us, that will also not be what they want. To them, [killing] you is more important than [killing] 10,000 of us. So it will be better that you [stay here] in the city and send help to us.”
4 Busa mitubag kanila ang hari, “Akong himoon kung unsa ang maayo alang kaninyo.” Mitindog ang hari sa ganghaan sa siyudad samtang migawas ang mga sundalo sa ginatos ug sa liboan.
The king replied, “Okay, I will do whatever seems best to you.” So he stood at the gate [and watched] while his soldiers marched out, group by group.
5 Gimandoan sa Hari si Joab, si Abisai, ug si Itai nga nag ingon, “Ayoha pagtagad ang batan-ong lalaki nga si Absalom alang kanako.” Nadungog sa tanang katawhan nga gimandoan sa hari ang mga kapitan mahitungod kang Absalom.
[While they were leaving, ] the king commanded Joab, Abishai, and Ittai, “For my sake, do not harm my son Absalom!” And all the troops heard it when David gave that order about Absalom to those three commanders.
6 Busa miadto sa kabukirang bahin ang mga kasundalohan batok sa Israel; ang gubat mikaylap paingon sa kalasangan sa Efraim.
So the army went out to fight against the Israeli soldiers [who were with Absalom]. They fought the battle in the forest [where people from the tribe] of Ephraim [lived].
7 Nabuntog ang kasundalohan sa Israel sa mga kasundalohan ni David; adunay dakong pagkamatay didto nianang adlawa, 20, 000 ka mga kalalakin-an.
David’s soldiers defeated Absalom’s soldiers. They killed 20,000 of them!
8 Mikaylap ang gubat sa tibuok kabukiran, ug daghang mga kalalakin-an ang namatay sa kalasangan kaysa mga espada.
The battle was fought {They fought the battle} all over that area, and the number of men who died because of [dangerous things in] the forest [PRS] was greater than the number of men who were killed (in the battle/by swords).
9 Nahitabo nga natagboan ni Absalom ang pipila sa mga kasundalohan ni David. Nagsakay siya sa iyang mula, ug ang mula miadto sa baga nga sanga sa dako nga kahoyng togas, ug nasangit ang iyang ulo sa mga sanga sa kahoy. Nabiyaan siya nga nagbitay taliwala sa yuta ug sa hangin samtang ang mula nga iyang gisakyan nagpadayon sa pagdagan.
During the battle, Absalom suddenly came near [some of] David’s soldiers. Absalom was riding on his mule; and when the mule went under the thick branches of a large oak tree, Absalom’s head/hair was caught in the branches. The mule kept going, but Absalom was left dangling in the air.
10 Adunay nakakita niini ug giingnan si Joab. “Tan awa, nakita ko si Absalom nga nagbitay sa kahoy nga togas!”
One of David’s soldiers saw what happened, and went and told Joab, “I saw Absalom hanging in an oak tree!”
11 Miingon si Joab sa tawo nga nagsuliti kaniya mahitungod kang Absalom, “Tan awa! Nakita mo siya! Nganong wala mo man siya giduslak paubos sa yuta? Hatagan ko unta ikaw ug napulo ka plata nga shekels ug bakos.”
Joab said to the man, “What? You say that you saw him hanging there, so why did you not kill him immediately [RHQ]? [If you had killed him, ] I would have given you ten pieces of silver and a belt!”
12 Mitubag ang tawo kay Joab, “Bisan makadawat pa ako ug liboan ka shekels nga plata, dili nako gamiton ang akong mga kamot batok sa anak sa hari, tungod kay nakadungog kaming tanan nga gimandoan kamo sa hari, Abisai ug Ittai, nga nag-ingon, 'Kinahanglan walay bisan usa nga modapat sa batan-ong lalaki nga si Absalom.'
The man replied to Joab, “Even if you gave me 1,000 pieces of silver, I would not have done anything to harm [IDM] the king’s son. We all heard the king command you and Abishai and Ittai, ‘For my sake, do not harm my son Absalom!’
13 Kung akong ibutang ang akong kinabuhi sa kakuyaw pinaagi sa pagpamakak (ug walay lain matago sa hari), imo akong biyaan.”
If I had disobeyed the king and killed Absalom, the king would have heard about it, because the king hears about everything, and even you would not have defended me!”
14 Unya miingon si Joab, “Dili ako maghulat kanimo. “Busa mikuha si Joab ug tulo ka bangkaw ug giduslak sa kasingkasing ni Absalom, samtang buhi pa siya ug nagbitay sa togas nga kahoy.
Joab said, “I am not going to waste time talking to you!” Then he took three spears [and went to where Absalom was], and thrust them into Absalom’s chest/heart while he was still alive, dangling from the oak tree.
15 Unya ang napulo ka batan-ong lalaki nga nagdala sa mga hinagiban ni Joab ang mialirong kay Absalom, nidasdas kaniya, ug gipatay siya.
Then ten young men who carried weapons for Joab surrounded Absalom and [finished] killing him.
16 Unya gipatingog ni Joab ang trumpeta, ug namalik ang mga kasundalohan gikan sa pagukod sa mga Israel, kay gipabalik ni Joab ang mga kasundalohan.
Then Joab blew his trumpet [to signal that they should not fight any more], and his soldiers returned from pursuing those Israeli soldiers.
17 Gikuha nila si Absalom ug gilabay ngadto sa dako nga bangag didto sa lasang; gilubong nila ang iyang lawas ug gitabonan sa daghan kaayo nga mga bato, samtang mikalagiw ang tanang mga Israelita, ang matag-usa sa iyang kaugalingong panimalay.
They took Absalom’s body and threw it into a huge pit in the forest, and covered it with a huge pile of stones. Then all the remaining Israeli soldiers [who had been with Absalom] fled to their own towns.
18 Karon si Absalom, samtang buhi pa, nagtukod siya ug dako nga haliging bato sa Walog sa Hari, kay nag- ingon siya, “Wala akoy anak nga lalaki nga makadala sa paghinumdom sa akong ngalan.” Ginganlan niya ang haligi sa iyang kaugalingong pangalan busa gitawag kini nga Monumento ni Absalom hangtod karong adlawa.
Absalom had no sons to preserve his [family] name. So, while Absalom was alive, he built a monument to himself in the King’s Valley [near Jerusalem, in order that people would remember him]. He put his name on the monument, and people still call it Absalom’s monument.
19 Unya miingon si Ahimaas nga anak ni Sadok, “Padagana ako karon ngadto sa hari nga dala ang maayong balita, kung giunsa siya pagluwas ni Yahweh gikan sa mga kamot sa iyang mga kaaway.
[After Absalom had been killed, ] Zadok’s son Ahimaaz said to Joab, “Allow me to run to the king to tell him the good news that Yahweh has rescued him from the power of his enemies!”
20 Mitubag si Joab kaniya, “Dili ikaw ang magdala sa mga balita karong adlawa; kinahanglan nimo kining buhaton sa sunod adlaw. Karong adlawa dili ka maghatag ug mga balita tungod kay ang anak sa hari namatay.”
But Joab said to him, “No, I will not allow you to take news to the king today. Some other day I will allow you to take some news, but not today. [If you took news today it would not be good news for the king, ] because his son is dead.”
21 Unya miingon si Joab sa taga-Cusi, “Lakaw, suginli ang hari sa imong nakita.” Miyukbo ang taga-Cusi ngadto kang Joab, ug midagan.
Then Joab said to David’s servant who was from Ethiopia, “You go and tell the king what you have seen.” So the man from Ethiopia bowed in front of Joab, and started to run.
22 Unya miingon pag-usab si Ahimaas ang anak nga lalaki ni Sadok ngadto kang Joab, “Bisan unsay mahitabo, palihog paadtoa usab ako ug mosunod sa taga-Cusi.” Mitubag si Joab, “Nganong gusto ka man moadto, akong anak nga lalaki, nakita mo man nga wala kay madawat nga ganti alang sa mga balita?”
Then Ahimaaz said again to Joab, “Even though [that man from Ethiopia is running], allow me to run behind him.” Joab replied, “My boy/son, why do you want to do that? You will not receive any reward for your news!”
23 Bisan unsa man ang mahitabo,” Miingon si Ahimaas, Moadto ako.” Busa mitubag si Joab kaniya, “Adto.” Unya miadto si Ahimaas sa patag nga dalan, ug naunhan niya ang taga-Cusi.
But Ahimaaz replied, “That does not matter, I want to go.” So Joab said, “Okay, go.” So Ahimaaz ran along [another] road through the Jordan Valley and arrived [where David was] before the man from Ethiopia arrived.
24 Karong taknaa naglingkod si David sa tungatunga sa sulod sa ganghaan ug gawas sa ganghaan. Misaka ang magbalantay sa atop sa ganghaan ngadto sa pader ug mihangad. Sa iyang paglantaw, nakita niya ang usa ka tawo nga nagpadulong, nag-inusarang nagdagan.
David was sitting between the outer gate and the inner gate [of the city]. The watchman/lookout went up on top of the city wall and stood on the roof over the gates. He looked out and saw one man running alone.
25 Misinggit ang magbalantay ug giingnan ang hari. Unya miingon ang hari, “Kung nag-inusara siya, adunay balita sa iyang baba.” Ang nagdagan nagkaduol na ug hapit na maabot sa siyudad.
The watchman called down and reported it to the king. The king said, “If he is alone, [that indicates/means that] he is bringing [good] news.” The man who was running continued to come closer.
26 Unya nakita sa guwardiya nga adunay laing tawo nga nagdagan, ug gitawag sa guwardiya ang magbalantay sa ganghaan; miingon siya, “Tan-awa, adunay laing tawo nga nag-inusara nga nagdagan. “Ang Hari miingon, “Nagdala usab siya ug balita.”
Then the watchman saw another man running. So he called down to the gatekeeper, “Look! There is another man running!” And the king said, “He also is bringing [some good] news.”
27 Busa miingon ang guwardiya, “Sa akong panghunahuna ang pagdagan sa tawo sa atubangan sama sa pagdagan ni Ahimaas ang anak nga lalaki ni Sadok.” Miingon ang hari, “Maayo siya nga tawo ug moanhi siya nga adunay maayong balita.”
The watchman said, “I think the first man [must be Ahimaaz, because he] is running like Ahimaaz runs.” The king said, “He is a good man, and [I am sure] he is coming with good news.”
28 Unya miingon si Ahimaas sa hari, ang tanan maayo. “Miyukbo siya ug nadapat sa yuta ang iyang nawong atubangan sa hari ug miingon, “Daygon si Yahweh nga imong Dios! nga mitugyan sa tawo nga mibayaw sa ilang kamot batok sa akong agalong hari.”
[When] Ahimaaz [reached the king, he] called out “I hope/desire that things will go well with you!” Then he prostrated himself on the ground in front of the king and said, “Your Majesty, praise Yahweh our God, who has rescued you from the men who were rebelling against you!”
29 Busa mitubag ang hari, “Maayo lang ba ang batan-ong lalaki nga si Absalom?” Mitubag si Ahimaas, “Sa dihang gipadala ako ni Joab nga sulugoon sa hari, nganha kanimo nga hari, nakakita ako ug dako kaayo nga kasamok, apan wala ako nakahibalo kung unsa kadto.”
The king said, “Is the young man Absalom safe/all right?” Ahimaaz [did not want to answer that question, so he] replied, “When Joab sent me, I saw that there was a lot of confusion, but I do not know what it was about.”
30 Unya miingon ang hari, “Padaplin ug tindog dinhi.” Busa nagpadaplin si Ahimaaz, ug nagpabilin sa pagtindog.
Then the king said, “Stand aside.” So Ahimaaz stepped aside and stood there.
31 Unya miabot dayon ang taga-Cusi ug miingon, “Adunay maayong balita alang sa akong agalong hari, kay si Yahweh nanimalos alang kanimo karong adlawa sa tanang nakigbatok kanimo.”
Suddenly the man from Ethiopia arrived, and said, “Your Majesty, I have good news for you! Yahweh has enabled your soldiers to defeat all those who rebelled against you!”
32 Unya ang hari miingon sa taga-Cusi, “Maayo lang ba ang batan ong lalaki nga si Absalom?” Mitubag ang taga-Cusi, “Ang kaaway sa akong agalon nga hari, ug ang tanang mibarog sa pakigbatok kanimo aron sa pagsakit kanimo. Kinahanglan mahisama niadtong batan-ong lalaki.”
The king said to him, “Is the young man Absalom safe/all right?” And the man from Ethiopia replied, “Sir, I wish/desire that what happened to him would happen to all of your enemies and to all those who rebel against you!”
33 Unya wala mahimutang ang Hari ug nasamok pag-ayo, ug misaka siya sa iyang lawak ibabaw sa ganghaan ug mihilak. Sa iyang paglakaw nasubo siya, “Absalom akong anak, anak ko, Absalom! Ako nalang unta ang namatay kaysa ikaw, akong anak, anak ko!”
The king [realized that he meant that Absalom was dead, so he] became (extremely distressed/overcome with grief), and he went up to the room above the gateway and cried. While he was going up, he kept crying out, “O, my son Absalom! My son! O, my son Absalom, I desire/wish that I had died instead of you!”
