2 Hari 25
1 Nahitabo kini sa ikasiyam nga tuig sa paghari ni Haring Zedekia, sa ikanapulo nga bulan, ug sa ikanapulo nga adlaw sa bulan, miabot si Nebucadnezar nga hari sa Babilonia uban sa iyang kasundalohan batok sa Jerusalem. Nagkampo siya atbang niini, ug nagtukod sila ug kuta palibot niini.
On January 15 of the ninth year that Zedekiah had been ruling, King Nebuchadnezzar arrived with his whole army, and they surrounded Jerusalem. They built ramps [made of dirt against the walls of the city], so that they could climb up the ramps and attack the city.
2 Busa napalibotan ang siyudad hangtod sa ikanapulo ug usa ka tuig sa paghari ni Haring Zedekia.
They did that for two years.
3 Sa ikasiyam nga adlaw sa ikaupat nga bulan sa tuig, hilabihan gayod ang kagutom didto sa siyudad nga wala nay pagkaon alang sa mga tawo sa maong yuta.
After Zedekiah had been ruling for eleven years, the (famine/shortage of food) had become very bad. All their food was gone.
4 Unya nalumpag ang siyudad, ug mikalagiw ang tanang manggugubat nga mga kalalakin-an sa pagkagabii pinaagi sa agianan sa ganghaan taliwala sa duha ka mga paril, pinaagi sa tanaman sa hari, bisan tuod gipalibotan sa mga Caldeanhon ang tibuok siyudad. Miadto ang hari sa dalan nga paingon sa Araba.
On July 18 of that year, the Babylonian soldiers broke through part of the city wall, [and that enabled them to enter the city]. All the soldiers of Judah [wanted to escape]. But the Babylonian soldiers surrounded the city, so the [king and] the soldiers of Judah waited until it was nighttime. Then they fled through the gate that was between the two walls near the king’s park. They ran across the fields and started to go down to the Jordan [River] Valley.
5 Apan gigukod sa kasundalohan sa Caldeanhon si Haring Zedekia ug naapsan siya didto sa kapatagan sa walog sa Suba sa Jordan nga duol sa Jerico. Nagkatibulaag ang tanan niyang kasundalohan palayo kaniya.
But the Babylonian soldiers chased/ran after them. They caught the king when he was by himself in the valley near the Jordan River. He was by himself because all his soldiers had abandoned him.
6 Gidakop nila ang hari ug gidala siya ngadto sa hari sa Babilonia didto sa Ribla, diin gihukman nila siya.
The Babylonian soldiers took King Zedekiah to Riblah [city] in Babylon. There the king of Babylon decided what they would do to punish him.
7 Alang sa mga anak nga lalaki ni Zedekia, gipangpatay nila sila sa iyang atubangan. Unya gilugit nila ang iyang mga mata, gigapos siya sa mga kadena nga tumbaga, ug gidala siya ngadto sa Babilonia.
There the king of Babylon forced Zedekiah to watch as the Babylonian soldiers killed all of Zedekiah’s sons. Then they gouged out Zedekiah’s eyes. They put bronze chains on [his hands and feet] and then they took him to Babylon.
8 Karon sa ikalima nga bulan, sa ikapito nga adlaw sa bulan, nga ika-19 ka tuig sa paghari ni Nebucadnezar ang hari sa Babilonia, miabot sa Jerusalem ang sulugoon sa hari sa Babilonia ug pangulo sa iyang mga magbalantay, nga si Nebuzaradan.
On August 14 of that year, after Nebuchadnezzar had been ruling for 19 years, Nebuzaradan arrived in Jerusalem. He was one of king Nebuchadnezzar’s officials and captain of the men that guarded the king.
9 Gisunog niya ang balay ni Yahweh, ang palasyo sa hari, ug ang tanang mga balay sa Jerusalem; gisunog usab niya ang tanang mahinungdanon nga mga dagkong balay sa siyudad.
He [commanded his soldiers to] burn down the temple of Yahweh, the king’s palace, and all the houses in Jerusalem. So they burned down all the important buildings in the city.
10 Ingon man sa tanang mga paril nga nakapalibot sa Jerusalem, gigun-ob kini sa tanang kasundalohan sa Babilonia nga ubos sa pagdumala sa pangulo sa magbalantay.
Then Nebuzaradan supervised all the soldiers of the Babylonian army as they tore down the walls of Jerusalem.
11 Alang sa uban pang mga katawhan nga nahibilin didto sa siyudad, kadtong mga mibiya sa hari sa Babilonia, ug ang mga nahibilin sa katawhan—si Nebuzaradan, ang pangulo sa magbalantay, mibihag kanila.
Then he and his soldiers took to Babylon the people who were still living in the city, the other people [who lived in that area], and the soldiers who had previously surrendered to the Babylonian army.
12 Apan gibilin sa pangulo sa magbalantay ang labing kabos sa yuta aron motrabaho sa kaparasan ug sa kaumahan.
But Nebuzaradan allowed some of the very poor people to stay in Judah to take care of the vineyards and [to plant crops in] the fields.
13 Alang sa mga haligi nga tumbaga nga atua sa balay ni Yahweh, ang tungtonganan ug ang tumbaga nga tangke nga atua sa balay ni Yahweh, gidugmok sa mga Caldeanhon ug gidala pagbalik ang tumbaga didto sa Babilonia.
The Babylonian soldiers broke into pieces the bronze pillars, the bronze carts with wheels, and the huge bronze basin, all of which were in the temple courtyard, and they took all the bronze to Babylon.
14 Ang mga kolon, mga pala, mga igpapalong sa lampara, mga kutsara, ug ang tanang mga butang nga tumbaga nga ginagamit sa mga pari nga nag-alagad didto sa templo—gikuha kining tanan sa mga Caldeanhon.
They also took the pots, the shovels, the instruments for (snuffing out/extinguishing) [the wicks of] the lamps, the dishes, and all the other bronze items that the Israeli priests had used for offering sacrifices at the temple.
15 Ang mga kolon alang sa pagkuha sa mga abo ug ang mga panaksan nga hinimo sa bulawan, ug kadtong hinimo sa plata—gikuha usab kini sa kapitan sa magbalantay sa hari.
The soldiers also took away the (firepans/trays for carrying burning coals), the basins, and [all the other] items made of pure gold or pure silver.
16 Ang duha ka mga haligi, ang tumbaga nga tangke, ang mga tungtonganan nga gihimo ni Solomon alang sa balay ni Yahweh dili maalsa tungod sa kadaghan sa tumbaga.
The bronze from the two pillars, the carts with wheels, and the huge basin were very heavy; they could not be weighed. (Those things had been made/A man named Hiram had made these things) for the temple when Solomon [was the king of Israel].
17 18 ka kubiko ang gitas-on sa unang haligi, ug ang ulohan nga tumbaga anaa sa ibabaw niini. Tulo ka kubiko ang gitas-on sa ulohan nga tumbaga uban sa binuhat nga rehas ug napalibotan sa mga granada ang ulohan, ang tanan hinimo sa tumbaga. Ang ubang haligi ug ang binuhat nga rehas niini managsama lamang sa nauna.
Each of the pillars was (27 feet/8 meters) tall. The bronze capital/top of each pillar was (7-1/2 feet/2.3 meters) high. They were each decorated all around with something that looked like a net made of bronze chains connecting bronze pomegranates.
18 Gikuha sa pangulo sa mga magbalantay si Seraya ang pangulo nga pari, kauban si Zefania, ang ikaduha nga pari, ug ang tulo ka tigbantay sa ganghaan.
Nebuzaradan took with him to Babylon Seraiah the Supreme Priest, Zephaniah his assistant, and the three men who guarded the entrance [to the temple].
19 Gikan sa siyudad gidala niya ang opisyal nga maoy sinaligan sa mga kasundalohan, ug ang lima ka mga kalalakin-an nga nagtambag sa hari, nga anaa gihapon sa siyudad. Gidala usab niya ang opisyal nga sundalo sa hari nga maoy sinaligan alang sa pagtigom sa mga kalalakin-an ngadto sa kasundalohan, uban sa 60 ka mahinungdanon nga mga kalalakin-an gikan sa yuta nga atua sa siyudad.
And they found people who were still hiding in Jerusalem. From those people he took one officer from the Judean army, five of the king’s advisors, the chief secretary of the army commander who was in charge of recruiting men to join the army, and 60 other important Judean men.
20 Unya gikuha sila ni Nebuzaradan, ang pangulo sa magbalantay, ug gidala sila ngadto sa hari sa Babilonia sa Ribla.
Nebuzaradan took them all to the king of Babylon at Riblah [city].
21 Gipangpatay sila sa hari sa Babilonia sa Ribla didto sa yuta sa Hamat. Niini nga paagi, gipagawas nga binihag ang Juda sa ilang yuta.
There at Riblah, in Hamath province, the king of Babylon commanded that they all be executed. That is what happened when the people of Judah were (taken forcefully/exiled) from their land [to Babylon].
22 Alang sa mga tawo nga nahibilin sa yuta sa Juda, kadtong gibiyaan ni Nebucadnezar nga hari sa Babilonia, gihimo niya nga tinugyanan kanila, si Gedalia nga anak nga lalaki ni Ahikam ang anak nga lalaki ni Shafan.
Then King Nebuchadnezzar appointed Gedaliah, who was the son of Ahikam and grandson of Shaphan, to be the governor of the people who were still living in Judah.
23 Karon sa dihang nadungog sa mga pangulo sa mga kasundalohan, sila ug ang ilang mga kalalakin-an, nga gihimo sa hari sa Babilonia si Gedalia nga gobernador, miadto sila kang Gedalia nga anaa sa Mizpa. Kini nga mga kalalakin-an mao si Ismael nga anak nga lalaki ni Netania, si Johanan nga anak nga lalaki ni Karea, si Seraya nga anak nga lalaki ni Tanhumet nga Netofatihanon, ug si Jaazania nga anak nga lalaki sa Maacatihanon—sila ug ang ilang kalalakin-an.
When all the army captains of Judah and their soldiers who had not surrendered to Nebuchadnezzar found out that the king of Babylon had appointed Gedaliah to be the governor, they met with him at Mizpah [town]. These army captains were Ishmael the son of Nethaniah, Johanan the son of Kareah, Seraiah the son of Tanhumeth from Netophah [town], and Jaazaniah from the Maacah region.
24 Naghimo ug pakigsaad si Gedalia kanila ug sa ilang kalalakin-an, ug miingon siya kanila, “Ayaw kahadlok sa mga opisyal sa mga Caldeanhon. Pagpuyo sa yuta ug pag-alagad sa hari sa Babilonia, ug maayo ang tanan nga mahitabo diha kaninyo.”
Gedaliah solemnly promised them [that the officials from Babylon were not planning to harm them]. He said, “You may live in this land [without being afraid] and serve the king of Babylon, and [if you do], everything will go well for you.”
25 Apan nahitabo kini sa ikapito nga bulan nga si Ismael nga anak nga lalaki ni Netania nga anak nga lalaki ni Elishama, gikan sa harianon nga pamilya, miabot uban sa napulo ka mga kalalakin-an ug gisulong si Gedalia. Namatay si Gedalia, uban sa mga kalalakin-an sa Juda ug ang mga taga-Babilonia nga uban kaniya didto sa Mizpa.
But in October of that year, Ishmael, whose grandfather Elishama was one of the relatives of the descendants of King David, went to Mizpah along with ten other men and assassinated/killed Gedaliah and all the men who were with him. There were also men from Judah and men from Babylon whom they assassinated.
26 Unya mibarog ug miadto sa Ehipto ang tanang katawhan, gikan sa dili mahinungdanon ngadto sa labing mahinungdanon, ug ang mga pangulo sa mga kasundalohan, tungod kay nangahadlok sila sa mga taga-Babilonia.
Then many [HYP] of the people from Judah, important people and unimportant ones, and the army captains, were very afraid of [what] the Babylonians [would do to them], so they fled to Egypt.
27 Nahitabo kini human sa ika-37 ka tuig sa pagkabihag ni Jehoyakin nga hari sa Juda, sa ikanapulo ug duha nga bulan, sa ika-27 nga adlaw sa bulan, gibuhian ni Evil Merodac nga hari sa Babilonia si Jehoyakin nga hari sa Juda gikan sa pagkabinilanggo. Nahitabo kini sa tuig nga nagsugod sa paghari si Evil Merodac.
Thirty-seven years after King Jehoiachin of Judah was taken to Babylon, [Nebuchadnezzar’s son] Evil-Merodach became the king of Babylon. He was kind to Jehoiachin, and on April 2 of that year, he released/freed Jehoiachin from prison.
28 Malumo siya nga nakigsulti kaniya ug gihatagan siya ug mas halangdon pa nga lingkoranan kaysa sa ubang mga hari nga uban kaniya sa Babilonia.
He always spoke kindly to Jehoiachin and honored him more than the other kings who had been taken/exiled to Babylon.
29 Gihubo ni Evil-Merodac ang mga bisti ni Jehoyakin sa pagkabinilanggo, ug kanunay nga nagkaon si Jehoyakin didto sa lamesa sa hari sa tibuok niya nga kinabuhi.
He gave Jehoiachin new clothes to replace the clothes that he had been wearing in prison, and he allowed Jehoiachin to eat at the king’s table every day for the rest of his life.
30 Ug ginahatagan siya ug panggasto alang sa iyang pagkaon sa matag adlaw alang sa tibuok niyang kinabuhi.
The king of Babylon also gave him money every day, so that he could buy the things that he needed. The king continued to do that until Jehoiachin died.
