2 Cronicas 32

1 Pagkahuman niining mga butanga ug niining mga buhat sa pagkamatinumanon, miabot ug misulod sa Juda si Senakerib, hari sa Asiria. Nagkampo siya aron sa pagsulong sa lig-on nga mga siyudad, diin gusto niyang ilugon kini alang sa iyang kaugalingon.

And after these things and this faithful dealing, came Sennacherim king of the Assyrians, and he came to Juda, and encamped against the fortified cities, and intended to take them for himself.

2 Sa dihang nakita ni Hezekia nga miadto si Senakerib ug ang iyang tuyo mao ang pagpakig-away batok sa Jerusalem,

And Ezekias saw that Sennacherim was come, and [that] his face [was set] to fight against Jerusalem.

3 Nagpakisayod siya sa iyang mga pangulo ug sa iyang mga gamhanan nga kalalakin-an aron paundangon ang tubig sa tuboran nga anaa sa gawas sa siyudad; gitabangan nila siya sa pagbuhat niini.

And he took counsel with his elders and his mighty [men] to stop the wells of water which were without the city: and they helped him.

4 Daghang mga tawo ang nagtigom nga nagkahiusa sa pagpaundang sa mga tuboran ug sa mga sapa diha sa taliwala sa kayutaan. Miingon sila, “Nganong moanhi man ang hari sa Asiria aron sa pagpangita ug daghang tubig?”

And he collected many people, and stopped the wells of water, and the river that flowed through the city, saying, Lest the king of Assyria come, and find much water, and strengthen [himself].

5 Nagmaisogon si Hezekia ug gipabuhat ang mga paril nga nangalumpag. Gipahabog niya ang mga tore, ug ang laing mga paril sa gawas. Gipalig-on usab niya ang Milo sa siyudad ni David, ug nagbuhat siya sa daghang mga hinagiban ug mga taming.

And Ezekias strengthened [himself], and built all the wall that had been pulled down, and the towers, and another wall in front without, and fortified the strong place of the city of David, and prepared arms in abundance.

6 Nagbutang siya ug mga pangulo sa kasundalohan nga magdumala sa mga tawo. Gitigom niya sila ngadto kaniya sa hawan nga dapit didto sa ganghaan sa siyudad ug madasigon nga miingon ngadto kanila. Miingon siya,

And he appointed captains of war over the people, and they were gathered to [meet] him to the open place of the gate of the valley, and he encouraged them, saying,

7 “Pagmalig-on ug pagmaisogon. Ayaw kamo kahadlok o kaluya tungod sa hari sa Asiria ug sa tanang kasundalohan nga nag-uban kaniya, kay adunay nag-uban kanato nga mas dako pa kaysa nag-uban kaniya.

Be strong and courageous, and fear not, neither be dismayed before the King of Assyria, and before all the nation that [is] with him: for [there are] more with us than with him.

8 Kusog sa iyang bukton ang anaa lamang kaniya, apan ang nag-uban kanato mao si Yahweh, atong Dios, aron motabang kanato ug makig-away sa atong pakiggubat.” Unya nahupay ang mga tawo sa ilang kaugalingon tungod sa mga pulong ni Hezekia, ang hari sa Juda.

With him [are] arms of flesh; but with us [is] the Lord our God to save [us], and to fight our battle. And the people were encouraged at the words of Ezekias king of Juda.

9 Human niini, si Senakerib, ang hari sa Asiria gipadala ang iyang sulugoon sa Jerusalem ( niining tungora anaa siya sa atubangan sa Lakis ug ang tanan niyang mga kasundalohan uban kaniya), Miingon siya, alang kang Hezekia, ang hari sa Juda, ug sa tibuok Juda nga anaa sa Jerusalem,

And afterward Sennacherim king of the Assyrians sent his servants to Jerusalem; and [he went] himself against Lachis, and all his army with him, and sent to Ezekias king of Juda, and to all Juda that [was] in Jerusalem, saying,

10 “Mao kini ang gisulti ni Senakerib, ang hari sa Asiria: Unsay inyong gisaligan aron makalahotay sa pagsulong diha sa Jerusalem?

Thus says Sennacherim king of the Assyrians, On what do you trust, that you will remain in the siege in Jerusalem?

11 Wala ba kaha kamo gilingla ni Hezekia, nga itugyan kamo niya ngadto sa kamatayon ug kagutom ug sa kauhaw, sa dihang gisultihan niya kamo, 'Si Yahweh nga atong Dios magluwas kanato gikan sa kamot sa hari sa Asiria'?

Does not Ezekias deceive you, to deliver you to death and famine and thirst, saying, The Lord our God will deliver us out of the hand of the king of Assyria?

12 Dili ba sama usab nga gipakuha ni Hezekia ang mga hataas nga dapit ug ang mga halaran ug gimandoan ang Juda ug ang Jerusalem, 'Sa usa lang ka halaran kamo kinahanglan mosimba, ug diha kamo magsunog ug mga halad'?

Is not this Ezekias who has taken down his altars and his high places and has spoken to Juda and the dwellers in Jerusalem, saying, You shall worship before this altar and burn incense upon it?

13 Wala ba kamo nasayod kung unsa ang akong gibuhat ug sa akong mga katigulangan sa tanang pundok sa katawhan sa ubang kayutaan? Nabuhat ba sa mga diosdios sa pundok sa mga katawhan sa kayutaan ang pagluwas sa ilang yuta gikan sa akong gahom?

Know you not what I and my fathers have done to all the nations of the countries? Could the gods of the nations of all the earth at all rescue their people out of my hand?

14 Sa tanang mga diosdios niadtong mga kanasoran nga giguba sa hingpit sa akong katigulangan, aduna bay laing dios nga nakaluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot? Nganong makahimo man pagluwas kaninyo ang inyong Dios gikan sa akong gahom?

Who is there among all the gods of those nations whom my fathers utterly destroyed, [worthy of trust]? Could they deliver their people out of my hand, that your God should deliver you out of my hand?

15 Karon ayaw kamo palingla ni Hezekia o danihon kamo niining paagiha. Ayaw kamo pagtuo kaniya, kay walay dios sa bisan asang nasod o gingharian nga makahimo sa pagluwas sa iyang katawhan gikan sa akong mga kamot, o sa mga kamot sa akong katigulangan. Pagkagamay sa inyong Dios nga makahimo sa pagluwas kaninyo gikan sa akong mga kamot?”

Now then, let not Ezekias deceive you, and let him not make you thus confident, and believe him not: for no god of any kingdom or nation is at all able to deliver his people out of my hand, or the hand of my fathers: therefore your God shall not deliver you out of my hand.

16 Nagsulti ug dugang kadaot batok kang Yahweh ug sa iyang alagad nga si Hezekia ang sulugoon ni Senekerib.

And his servants continued to speak against the Lord God, and against his servant Ezekias.

17 Nagsulat usab si Senekerib aron sa pagtamay kang Yahweh, ang Dios sa Israel, ug aron sa pagsulti batok kaniya. Miingon siya, “Sama sa diosdios sa mga nasod sa mga kayutaan nga wala miluwas sa ilang mga katawhan gikan sa akong mga kamot, busa dili luwason sa Dios ni Hezekia ang iyang katawhan gikan sa akong mga kamot.”

And he wrote a letter to reproach the Lord God of Israel, and spoke concerning him, saying, As the gods of the nations of the earth have not delivered their people out of my hand, so the God of Ezekias shall by no means deliver his people out of my hand.

18 Gisinggitan nila sa pinulongan sa mga Judio ang mga katawhan sa Jerusalem nga anaa didto sa paril, aron sa paghadlok kanila ug paglisang aron mailog nila ang siyudad.

And he cried with a loud voice in the Jews' language to the people of Jerusalem on the wall, [calling them] to assist them, and pull down [the walls], that they might take the city.

19 Nakigsulti sila sa Dios sa Jerusalem sama sa nagsulti sila sa mga diosdios sa ubang mga tawo sa kalibotan, nga binuhat sa mga kamot sa mga tawo.

And he spoke against the God of Jerusalem, even as against the gods of the nations of the earth, the works of the hands of men.

20 Busa tungod niining butanga miampo ug mituaw sa langit si Hezekia, ang hari, ug si propeta Isaias ang anak nga lalaki ni Amoz.

And king Ezekias and Esaias the prophet the son of Amos prayed concerning these things, and they cried to heaven.

21 Nagpadala si Yahweh ug usa ka anghel, nga mopatay sa mga kasundalohan, sa mga komandante, ug opisyal sa hari didto sa kampo. Busa mipauli si Senakerib nga walay nawong nga ikaatubang sa iyang kaugalingong yuta. Sa dihang miadto siya sa balay sa iyang diosdios, ang pipila sa iyang mga anak ang mipatay kaniya pinaagi sa espada.

And the Lord sent an angel, and he destroyed every mighty man and warrior, and leader and captain in the camp of the king of Assyria: and he returned with shame of face to his own land and came into the house of his god: and [some] of them that came out of his bowels killed him with the sword.

22 Niining paagiha, giluwas ni Yahweh si Hezekia ug ang lumolupyo sa Jerusalem gikan sa mga kamot ni Senakerib, ang hari sa Asiria, ug gikan sa kamot sa uban, ug gihatagan sila ug kapahulayan sa tanang bahin.

So the Lord delivered Ezekias and the dwellers in Jerusalem out of the hand of Sennacherim King of Assyria, and out of the hand of all [his enemies], and gave them rest round about.

23 Daghan kanila ang nagdala ug mga halad ngadto kang Yahweh sa Jerusalem, ug bililhon nga mga gasa kang Hezekia ang hari sa Juda, ug taas ang panglantaw sa tanang nasod kaniya gikan niadtong panahona.

And many brought gifts to the Lord to Jerusalem, and presents to Ezekias king of Juda; and he was exalted in the eyes of all the nations after these things.

24 Niadtong mga adlawa nagsakit si Hezekia ug miabot sa punto nga himatyonon na siya, nag-ampo siya kang Yahweh, nga nakigsulti kaniya ug naghatag kaniya ug timailhan nga siya mamaayo.

In those days Ezekias was sick even to death, and prayed to the Lord: and he listened to him, and gave him a sign.

25 Apan wala mibalos si Hezekia kang Yahweh sa tabang nga gihatag kaniya, kay nagmapahitas-on ang iyang kasingkasing.

But Ezekias did not recompense the Lord according to the return which he made him, but his heart was lifted up: and wrath came upon him, and upon Juda and Jerusalem.

26 Bisan pa niana, nagpaubos si Hezekia sa iyang kaugalingon alang sa garbo sa iyang kasingkasing, siya ug ang lumolupyo sa Jerusalem, aron ang kasuko ni Yahweh dili moabot kanila sa adlaw ni Hezekia.

And Ezekias humbled himself after the exaltation of his heart, he and the dwellers in Jerusalem; and the wrath of the Lord did not come upon them in the days of Ezekias.

27 Si Hezekia hilabihan ka adunahan ug kabantogan. Nagpahimo siya alang sa iyang kaugalingon ug tipiganan alang sa plata, sa bulawan, sa mahalong mga bato, sa pahumot, ug ingon man sa mga taming ug uban pang bililhon nga mga butang.

And Ezekias had wealth and very great glory: and he made for himself treasuries of gold, and silver, and precious stones, also for spices, and stores for arms, and for precious vessels;

28 Aduna usab siyay tipiganan alang sa iyang mga abot nga trigo, bag-ong bino, ug lana, ug nagpahimo usab siya ug puy-anan sa tanang mga kahayopan. Aduna usab siyay panon sa kahayopan sa ilang kulongan.

and cities for the produce of corn, and wine, and oil; and stalls and mangers for every [kind of] cattle, and folds for flocks;

29 Dugang pa niini, nagpahimo usab siya ug mga siyudad ug nakapanag-iya ug daghang mga karnero ug mga baka, kay ang Dios naghatag kaniya ug daghang katigayonan.

and cities which he built for himself, and store of sheep and oxen in abundance, for the Lord gave him a very great store.

30 Sama usab nga si Hezekia ang nagpasampong sa agianan sa tubig sa ibabaw sa tuboran sa Gihon, ug gipadagayday kini nila sa kasadpang bahin sa siyudad ni David. Nagmalamposon si Hezekia sa tanan niyang mga gipangbuhat.

The same Ezekias stopped up the course of the water of Gion above, and brought the water down straight south of the city of David. And Ezekias prospered in all his works.

31 Bisan pa niana, sa mga tigpamaba sa prinsipe sa Babilonia, nga gipadala ngadto kaniya aron sa pagpangutana niadtong nahibalo, mahitungod sa kahibulongang timailhan nga nahitabo sa kayutaan, gibiyaan siya sa Dios, aron siya sulayan, aron mahibaw-an ang tanan nga anaa sa iyang kasingkasing.

Notwithstanding, in regard to the ambassadors of the princes of Babylon, who were sent to him to enquire of him [concerning] the prodigy which came upon the land, the Lord left him, to try him, to know what was in his heart.

32 Sa ubang mga butang mahitungod kay Hezekia, apil ang mga buhat sa matinud-anon nga pag-alagad, makita nimo kini nga nahisulat sa Panan-awon ni Propeta Isaias ang anak nga lalaki ni Amoz, ug sa basahon sa mga hari sa Juda ug sa Israel.

And the rest of the acts of Ezekias, and his kindness, behold, they are written in the prophecy of Esaias the son of Amos the prophet, and in the book of the kings of Juda and Israel.

33 Mipahulay siya kauban ang iyang mga katigulangan, ug gilubong siya sa bungtod nga bahin sa lubnganan sa kaliwat ni David. Gipasidunggan siya sa tanang taga -Juda ug tanang lumolupyo sa Jerusalem sa iyang kamatayon. Si Manases nga iyang anak mao ang nahimong hari puli kaniya.

And Ezekias slept with his fathers, and they buried him in a high place among the sepulchres of the sons of David: and all Juda and the dwellers in Jerusalem gave him glory and honor at his death. And Manasses his son reigned in his stead.