1 Samuel 24
1 Sa pagbalik ni Saul gikan sa paglutos sa mga Filistihanon, gibalitaan siya, “Atua si David sa kamingawan sa Engedi.”
After Saul [and his soldiers] returned [home] after fighting against the Philistia army, someone reported to Saul that David [and his men] had gone into the desert near En-Gedi.
2 Unya nagdala si Saul ug 3, 000 ka piniling mga tawo gikan sa tibuok Israel ug milakaw aron sa pagpangita kang David ug sa iyang mga tawo didto sa mga Bato sa Ihalas nga mga Kanding.
[When] Saul [heard that, he] chose 3,000 men from various areas in Israel, and they went to search for David and his men at a place named Rocks of Wild Goats.
3 Miabot siya sa toril sa mga karnero didto sa agianan, nga adunay langob. Misulod si Saul aron sa pagtabon sa iyang tiil. Karon si David ug ang iyang mga tawo nanglingkod sa kinasuokang bahin sa maong langob.
At a place where the road was alongside some sheep pens, Saul [left the road and] entered a cave to defecate [EUP]. [He did not know that] David and his men were hiding further inside that same cave!
4 Miingon ang mga tawo ni David kaniya, “Mao na kini ang adlaw nga gisulti ni Yahweh sa pagsulti niya kanimo, 'Itugyan ko ang imong kaaway sa imong kamot, aron buhaton mo kaniya ang imong tinguha.” Unya mitindog si David ug mikamang sa hilom ug giputlan ang sidsid sa kupo ni Saul.
David’s men [saw Saul and] whispered to David, “Today is the day that Yahweh spoke about when he said, ‘I will enable you to defeat your enemy.’ You can do to him whatever you want to!” So David crept toward the entrance of the cave and [with his knife] he cut off a piece of Saul’s robe.
5 Pagkahuman niana nagsakit ang kasingkasing ni David tungod kay iyang giputlan ang sidsid sa kupo ni Saul.
[And then he returned to his men]. But then David felt guilty for having cut off a piece of Saul’s robe.
6 Giingnan niya ang iyang mga tawo, “Gidid-an ako ni Yahweh sa pagbuhat niining butanga ngadto sa akong agalon, nga dinihugan ni Yahweh, sa pagbakyaw sa akong kamot batok kaniya, sa nakita ko siya mao ang dinihogan ni Yahweh.”
He said to his men, “I should not have done that to the king! I hope/desire that Yahweh will never allow me to attack the one whom God has appointed, because Yahweh is the one who chose him [to be the king].”
7 Busa gibadlong ni David ang iyang mga tawo niining mga pulong, ug wala siya magtugot kanila sa pagpatay kang Saul. Mitindog si Saul, mibiya sa langob, ug mipadayon sa iyang panaw.
By saying that, David restrained his men, and did not allow them to kill Saul.
8 Pagkahuman, mitindog usab si David, migawas sa langob, ug gitawag niya si Saul: “Akong agalong hari.” Sa paglingi ni Saul, mihapa si David sa pagpakita ug katahoran.
After Saul left the cave and started to walk on the road again, David came out of the cave and shouted to Saul, “King Saul!” Saul turned around and looked, and David bowed down with his face touching the ground.
9 Miingon si David ngadto kang Saul, “Nganong naminaw ka man sa mga tawo nga nagsulti, 'Tan-awa, nagapangita si David aron sa pagdagmal kanimo?'
Then he said to Saul, “(Why do you pay attention to people when they say ‘David wants to harm you’?/You should not pay attention to people when they say ‘David wants to harm you’.) [RHQ]
10 Karong adlawa ang imong mga mata nakakita kung giunsa ka pagtugyan ni Yahweh sa akong kamot samtang anaa pa kita sulod sa langob. Ang pipila nagsugyot kanako nga patyon ka, apan wala ko kana buhata kanimo. Miingon ako, 'Dili ko bakyawon ang akong kamot batok sa akong agalon; kay siya mao ang dinihogan ni Yahweh.'
Today you can see with your own eyes that [what they say is not true]. Yahweh put you in a place where my men and I could have killed you when you were in this cave. Some of my men told me that I should do that, but I did not do that. I said to them, ‘I will not harm my master, because he is the king whom Yahweh appointed.’
11 Tan-awa, amahan ko, tan-awa ang sidsid sa imong kupo sa akong kamot. Kay ang kamatuoran nga giputlan ko ang sidsid sa imong kupo ug wala ka patya, masayran mo unta ug makita nga walay daotan o pagbudhi sa akong kamot, ug wala ako makasala batok kanimo, bisan paman nga ginapangita mo ang akong kinabuhi aron sa pagkuha niini.
Your majesty, look at this piece of your robe that is in my hand! I cut it from your robe, but I did not kill you. So now you should be able to understand that I am not planning to do anything evil to you. I have not done anything wrong to you, but you are searching for me to kill me.
12 Hinaot nga maghukom si Yahweh tali kanimo ug kanako, ug si Yahweh magabalos kanimo alang kanako, apan ang akong kamot dili gayod modapat kanimo.
I hope/desire that Yahweh will judge and decide which of us ([is doing what is right/pleases him]). And I hope/desire that he will punish you for the wrong things that you have done to me. But I will not try to harm you.
13 Ingon sa gisulti sa karaang panultihon, 'Gikan sa daotan mogula ang pagkadaotan.' Apan ang akong kamot dili gayod modapat kanimo.
There is a proverb that has the words, ‘Evil things are done by evil people.’ But [I am not evil, so] I will not do evil things to you.
14 Kang kinsa ba mogawas ang hari sa Israel? Kang kinsa ka man nagagukod? Sa usa ba ka irong patay! Sunod sa usa ka pulgas!
“You are the king of Israel. So (why are you pursuing me?/you should not be pursuing me.) [RHQ] I am [as harmless as] [MET] a dead dog or a flea.
15 Si Yahweh unta mao ang maghuhukom ug mohatag sa paghukom tali kanimo ug kanako, ug mosusi niini, ug molaban sa akong katungod ug magapaikyas kanako gikan sa imong kamot.”
I hope/desire that Yahweh will judge which of us [is doing what (he wants/is right)]. I trust that he will [act like a lawyer and] judge (my case/what I have done), and that he will rescue me from your power [MTY].”
16 Sa nahuman na sa pagsulti si David niining mga pulong ngadto kang Saul, miingon si Saul, “Mao ba kining imong tingog, David anak ko?” Gipatugbaw ni Saul ang iyang tingog ug mihilak.
When David finished speaking, Saul [called out to him and] asked, “My son David, is that your voice [that I am hearing]?” Then he began to cry loudly.
17 Miingon siya ngadto kang David, “Mas matarong ka pa kay kanako. Kay gibalsan mo ako ug maayo, samtang gibalsan ko ikaw sa kadaot.
He said, “You are a better man than I am. You have done something very good to me when I tried to do something very bad to you.
18 Gipadayag mo karong adlawa kung unsa kamaayo ang imong nabuhat kanako, kay wala mo man ako patya bisan gitugyan na ako ni Yahweh nganha kanimo.
When Yahweh put me in a place [in that cave] where you could have easily killed me, you did not do that.
19 Kay kung makaplagan sa usa ka tawo ang iyang kaaway, buhian ba niya kini nga luwas? Hinaot nga moganti si Yahweh kanimo sa kamaayo nga imong nabuhat kanako karong adlawa.
(Who else would/No one else would) find his enemy and allow his enemy to escape [when he could kill him instead] [RHQ]. I hope/desire that Yahweh will reward you for being kindly to me today.
20 Karon, nasayran ko na nga mamahimo ka gayong hari ug ang gingharian sa Israel malig-on diha sa imong kamot.
I know that [some day] you will surely become the king, and that your kingdom will prosper as you rule the Israeli people.
21 Ipanumpa kanako pinaagi kang Yahweh nga dili mo putlon ang akong kaliwatan sunod kanako, ug dili mo laglagon ang akong ngalan sa panimalay sa akong amahan.”
Now while Yahweh is listening, solemnly promise to me that you will not kill my family and get rid of all my descendants.”
22 Busa nanumpa si David kang Saul. Unya mipauli si Saul, apan mitungas si David ug ang iyang mga tawo ngadto sa tagoanan.
David solemnly promised Saul that he would not [harm Saul’s family]. Then Saul went back home, and David and his men went back up into the place where they had been hiding.
