1 Samuel 2
1 Nag-ampo si Hanna ug miingon, “Nalipay ang akong kasingkasing kang Yahweh. Ang akong budyong ibayaw kang Yahweh. Nagpasigarbo ang akong baba sa akong mga kaaway, tungod kay nagmaya ako sa imong kaluwasan.
Hannah prayed, and said, “My heart exults in the LORD! My horn is exalted in the LORD. My mouth is enlarged over my enemies, because I rejoice in your salvation.
2 Walay usa nga balaan sama ni Yahweh, kay walay lain gawas kanimo; walay bato nga sama sa among Dios.
There is no one as holy as the LORD, for there is no one besides you, nor is there any rock like our God.
3 Ayaw na pagpasulabi sa pagkamapahitaas-on pag-ayo; ayaw pagawsa sa imong baba ang pagpanghambog. Kay si Yahweh and Dios sa kahibalo; pinaagi kaniya ang mga binuhatan pagatimbangon.
“Don’t keep talking so exceedingly proudly. Don’t let arrogance come out of your mouth, for the LORD is a God of knowledge. By him actions are weighed.
4 Ang pana sa kusgan nga mga lalaki maguba, apan kadtong mapandol nagsul-ob ug kusog sama sa bakos.
“The bows of the mighty men are broken. Those who stumbled are armed with strength.
5 Kadtong nangabusog nagpatrabaho sa ilang kaugalingon alang sa tinapay; kadtong gipanggutom miundang na sa pagkagutom. Bisan ang baog nakapanganak ug pito, apan ang babaye nga adunay daghang anak magmasub-anon.
Those who were full have hired themselves out for bread. Those who were hungry are satisfied. Yes, the barren has borne seven. She who has many children languishes.
“The LORD kills and makes alive. He brings down to Sheol and brings up. (Sheol h7585)
7 Himoon ni Yahweh ang ubang mga tawo nga kabos ug himoon ang ubang tawo nga dato. Siya magapaubos, apan siya usab magapataas.
The LORD makes poor and makes rich. He brings low, he also lifts up.
8 Pabarogon niya ang kabos gikan sa abog. Ipataas niya ang nanginahanglan gikan sa abo nga tinapok aron palingkoron sila uban sa mga prinsipe ug makapanunod sa lingkoranan sa kadungganan. Kay ang mga haligi sa kalibotan iya ni Yahweh ug gipahimutang niya ang kalibotan ibabaw kanila.
He raises up the poor out of the dust. He lifts up the needy from the dunghill to make them sit with princes and inherit the throne of glory. For the pillars of the earth are the LORD’s. He has set the world on them.
9 Bantayan niya ang mga tiil sa iyang matinud-anong katawhan, apan ang daotan pahilomon diha sa kangitngit, kay walay usa nga molampos pinaagi sa kusog.
He will keep the feet of his holy ones, but the wicked will be put to silence in darkness; for no man will prevail by strength.
10 Kadtong makigbatok kang Yahweh pagadugmokon; magapadalugdog siya batok kanila gikan sa langit. Pagahukman ni Yahweh hangtod ang kinatumyan sa kalibotan; hatagan niya ug kusog ang iyang hari ug ibayaw ang budyong sa iyang dinihogan.
Those who strive with the LORD shall be broken to pieces. He will thunder against them in the sky. “The LORD will judge the ends of the earth. He will give strength to his king, and exalt the horn of his anointed.”
11 Ug miadto si Elkana didto sa Rama, sa iyang balay. Nag-alagad ang bata kang Yahweh diha sa presensya ni Eli nga pari.
Elkanah went to Ramah to his house. The child served the LORD before Eli the priest.
12 Karon ang mga anak nga lalaki ni Eli walay pulos nga mga lalaki. Wala sila makahibalo kang Yahweh.
Now the sons of Eli were wicked men. They didn’t know the LORD.
13 Ang nabatasan sa mga pari uban sa mga tawo mao nga kung adunay tawo nga magbuhat ug paghalad, ang sulugoon sa pari moadto nga magdalag tulo ug sima nga tinidor, samtang gipabukalan ang karne.
The custom of the priests with the people was that when anyone offered a sacrifice, the priest’s servant came while the meat was boiling, with a fork of three teeth in his hand;
14 Itusok niya kini diha sa karahay, o kaldero, o kawa, o kolon. Ang tanang makuha sa tinidor kuhaon sa pari alang sa iyang kaugalingon. Gibuhat nila kini didto sa Silo uban sa tanang mga Israelita nga miadto didto.
and he stabbed it into the pan, or kettle, or cauldron, or pot. The priest took all that the fork brought up for himself. They did this to all the Israelites who came there to Shiloh.
15 Labi pang daotan, sa dili pa nila sunogon ang tambok, moadto ang sulugoon sa pari, ug moingon sa tawo nga maghalad, “Paghatag ug karne aron nga isugba alang sa pari; kay dili siya modawat ug linat-an nga karne gikan kanimo, apan hilaw lamang.”
Yes, before they burnt the fat, the priest’s servant came, and said to the man who sacrificed, “Give meat to roast for the priest; for he will not accept boiled meat from you, but raw.”
16 Kung moingon ang tawo kaniya, “Kinahanglan sunogon nila pag-una ang tambok, ug unya pagkuha kutob sa inyong gusto.” Ug unya moingon siya, “Dili, ihatag nimo kini kanako karon; kung dili, kuhaon ko kini sa pinugos nga paagi.”
If the man said to him, “Let the fat be burnt first, and then take as much as your soul desires;” then he would say, “No, but you shall give it to me now; and if not, I will take it by force.”
17 Ang sala niining batan-ong mga lalaki hilabihan kadako atubangan ni Yahweh, kay gitamay nila ang halad alang kang Yahweh.
The sin of the young men was very great before the LORD; for the men despised the LORD’s offering.
18 Apan nag-alagad si Samuel kang Yahweh isip usa ka bata nga nagbisti ug lino nga epod.
But Samuel ministered before the LORD, being a child, clothed with a linen ephod.
19 Ang iyang inahan maghimo kaniya ug gamay nga bisti ug dad-on kini ngadto kaniya matag tuig, sa dihang moadto siya uban sa iyang bana aron sa paghalad sa tinuig nga halad.
Moreover his mother made him a little robe, and brought it to him from year to year when she came up with her husband to offer the yearly sacrifice.
20 Magpanalangin si Eli kang Elkana ug sa iyang asawa ug moingon, “Hinaot nga si Yahweh maghatag kaninyo ug dugang pang mga anak pinaagi niining maong babaye tungod sa hangyo nga iyang gihimo kang Yahweh.” Unya mobalik sila sa ilang kaugalingong pinuy-anan.
Eli blessed Elkanah and his wife, and said, “May The LORD give you offspring from this woman for the petition which was asked of the LORD.” Then they went to their own home.
21 Gitabangan pag-usab ni Yahweh si Hanna, ug nanamkon siya pag-usab. Nanganak siya ug tulo ka lalaki ug duha ka babaye. Sa laing bahin, ang bata nga si Samuel nagdako diha sa atubangan ni Yahweh.
The LORD visited Hannah, and she conceived and bore three sons and two daughters. The child Samuel grew before the LORD.
22 Karon tigulang na kaayo si Eli; nadungog niya ang tanang binuhatan sa iyang mga anak sa tibuok Israel, ug nga nakigdulog sila uban sa mga babaye nga nag-alagad sa ganghaan sa tolda nga tagboanan.
Now Eli was very old; and he heard all that his sons did to all Israel, and how that they slept with the women who served at the door of the Tent of Meeting.
23 Miingon siya kanila, “Nganong naghimo kamo nianang mga butanga? Kay akong nadungog ang daotan ninyong mga buhat gikan niining tanang katawhan.
He said to them, “Why do you do such things? For I hear of your evil dealings from all these people.
24 Hunong na, akong mga anak; kay dili kini maayo nga balita nga akong nadungog. Gihimo ninyo nga masinupakon ang mga katawhan ni Yahweh.”
No, my sons; for it is not a good report that I hear! You make the LORD’s people disobey.
25 “Kung makasala ang usa ka tawo batok sa uban, hukman siya sa Dios; apan kung makasala ang tawo batok kang Yahweh, kinsa man ang mosulti alang kaniya?” Apan wala sila maminaw sa tingog sa ilang amahan, tungod kay si Yahweh naglaraw sa pagpatay kanila.
If one man sins against another, God will judge him; but if a man sins against the LORD, who will intercede for him?” Notwithstanding, they didn’t listen to the voice of their father, because the LORD intended to kill them.
26 Ang bata nga si Samuel nagtubo, ug nagdako diha sa kaluoy ni Yahweh ug sa mga tawo usab.
The child Samuel grew on, and increased in favour both with the LORD and also with men.
27 Karon miadto ang tawo sa Dios kang Eli ug miingon kaniya, “Si Yahweh nag-ingon, 'Wala ba ako magpadayag sa akong kaugalingon ngadto sa balay sa imong katigulangan, sa dihang didto pa sila sa Ehipto sa pagkaulipon sa balay ni Paraon?
A man of God came to Eli and said to him, “The LORD says, ‘Did I reveal myself to the house of your father when they were in Egypt in bondage to Pharaoh’s house?
28 Gipili ko siya gikan sa tanang tribo sa Israel aron mahimong akong pari, aron sa pag-adto sa akong halaran, ug sa pagsunog ug insenso, sa pagsul-ob ug epod sa akong atubangan. Gihatag ko sa balay sa inyong katigulangan ang tanang mga halad sa katawhan sa Israel nga hinimo pinaagi sa kalayo.
Didn’t I choose him out of all the tribes of Israel to be my priest, to go up to my altar, to burn incense, to wear an ephod before me? Didn’t I give to the house of your father all the offerings of the children of Israel made by fire?
29 Unya nganong, gipanamastamasan man ninyo ang akong mga sakripisyo ug mga halad nga akong gipangayo sa dapit diin ako magpuyo? Nganong gipasidunggan mo man ang imong mga anak nga lalaki labaw kanako pinaagi sa paghimo sa inyong kaugalingon nga tambok sa matag labing maayong halad sa akong katawhang Israel?'
Why do you kick at my sacrifice and at my offering, which I have commanded in my habitation, and honour your sons above me, to make yourselves fat with the best of all the offerings of Israel my people?’
30 Kay si Yahweh, ang Dios sa Israel, nag-ingon, 'Akong isaad nga ang imong balay, ug ang balay sa imong katigulangan, kinahanglan maglakaw kanako sa kahangtoran.' Apan karon si Yahweh nag-ingon, 'Layo na kanako ang pagbuhat niini, kay pasidunggan ko kadtong nagpasidunggog kanako, apan kadtong nagtamay kanako mawad-an sa pagtahod.
“Therefore the LORD, the God of Israel, says, ‘I said indeed that your house and the house of your father should walk before me forever.’ But now the LORD says, ‘Far be it from me; for those who honour me I will honour, and those who despise me will be cursed.
31 Tan-awa, ang mga adlaw nagsingabot nga ako nang putlon ang imong kusog ug ang kusog sa balay sa imong amahan, aron wala nay mahibilin nga tigulang sa inyong balay.
Behold, the days come that I will cut off your arm and the arm of your father’s house, that there will not be an old man in your house.
32 Makakita ka sa kasakit didto sa dapit diin ako magpuyo. Bisan tuod igahatag sa Israel ang maayo, wala nay mahabilin nga tigulang sa inyong balay.
You will see the affliction of my habitation, in all the wealth which I will give Israel. There shall not be an old man in your house forever.
33 Bisan kinsa kaninyo nga wala nako putla gikan sa akong halaran, akong himoon nga mapakyas ang inyong mga mata, ug hatagan ko ug kasubo ang inyong kinabuhi. Tanang lalaki nga natawo sa inyong panimalay mamatay.
The man of yours whom I don’t cut off from my altar will consume your eyes and grieve your heart. All the increase of your house will die in the flower of their age.
34 Mahimo nga timaan alang kanimo ang dangatan sa imong duha ka anak, kang Hopni ug kang Pinehas: Mamatay silang duha sa samang adlaw.
This will be the sign to you that will come on your two sons, on Hophni and Phinehas: in one day they will both die.
35 Magpatungha ako alang sa akong kaugalingon ug matinud-anon nga pari nga mohimo kung unsa ang ania sa akong kasingkasing ug sa akong kalag. Magtukod ako kaniya ug sigurado nga puloy-anan; ug maglakaw siya sa atubangan sa akong dinihogan nga hari sa kahangtoran.
I will raise up a faithful priest for myself who will do according to that which is in my heart and in my mind. I will build him a sure house. He will walk before my anointed forever.
36 Ang matag-usa nga mabilin sa imong balay moadto ug moyukbo kaniya, mangayo ug tipik sa plata ug tinapay, ug moingon, “Palihog ibutang ako sa usa sa nahimutangan sa mga pari aron makakaon ako ug tipik sa tinapay.''''
It will happen that everyone who is left in your house will come and bow down to him for a piece of silver and a loaf of bread, and will say, “Please put me into one of the priests’ offices, that I may eat a morsel of bread.”’”
