1 Samuel 13
1 Si Saul nagpangidaron ug 30 anyos sa dihang nagsugod siya sa paghari; sa dihang naghari siya sa tibuok Israel sa 40 ka tuig,
Saul was thirty years old when he began to reign; when he had reigned forty years over Israel,
2 nagpili siya ug 3, 000 ka mga lalaki sa Israel. 2, 000 ang uban kaniya sa Mikmas ug sa kabungtoran sa Betel, samtang 1, 000 ang uban kang Jonatan sa Gabaon sa Benjamin. Gipapauli niya ang ubang mga sundalo sa ilang mga tolda.
he chose three thousand men of Israel. Two thousand were with him in Michmash and in the hill country of Bethel, while a thousand were with Jonathan in Gibeah of Benjamin. The rest of the soldiers he sent home, each man to his tent.
3 Gibuntog ni Jonatan ang kampo sa mga Filistihanon nga didto sa Gabaa ug ang mga Filistihanon nakadungog niini. Unya gipatingog ni Saul ang trumpeta sa tibuok dapit, nga nag-ingon, “Tugoti nga makadungog ang mga Hebreohanon.”
Jonathan defeated the garrison of the Philistines that was at Geba and the Philistines heard of it. Then Saul blew the trumpet throughout all the land, saying, “Let the Hebrews hear.”
4 Nadunggan sa tibuok Israel nga gibuntog ni Saul ang kampo sa mga Filistihanon, ug gidumtan ang Israel alang sa mga Filistihanon. Unya gipatawag ang tanang kasundalohan aron magtigom uban kang Saul didto sa Gilgal.
All Israel heard that Saul had defeated the garrison of the Philistines, and also that Israel had become a rotten smell to the Philistines. Then the soldiers were summoned together to join Saul at Gilgal.
5 Nagtigom ang tanang mga Filistihanon aron sa pagpakiggubat batok sa Israel: Adunay 3, 000 ka mga karwahe, ug 6, 000 ka mga tawo nga nagsakay niini, ug panon sa kasundalohan nga sama ka gidaghanon sa balas sa baybayon. Mitungas sila ug nagkampo sa Mikmas, sa sidlakang bahin sa Bet-aven.
The Philistines gathered together to fight against Israel, with three thousand chariots, six thousand men to drive the chariots, and troops as numerous as the sand on the seashore. They came up and encamped at Michmash, east of Beth Aven.
6 Sa dihang nakita sa mga tawo sa Israel nga anaa sila sa kasamok—tungod kay ang katawhan nahadlok naman, nanago sila sa mga langob, sa ilalom sa mga sagbot, sa mga bato, sa mga balon, ug sa mga bangag.
When the men of Israel saw that they were in trouble—for the people were distressed, the people hid in caves, in the underbrush, in rocks, in wells, and in pits.
7 Ang uban sa mga Hebreohanon mitabok sa Jordan ngadto sa yuta sa Gad ug Galaad. Apan si Saul nagpabilin sa Gilgal, ug ang tanang mga tawo nga nagsunod kaniya nangurog sa kahadlok.
Some of the Hebrews went over the Jordan to the land of Gad and Gilead. But Saul was still at Gilgal, and all the people followed him trembling.
8 Naghulat siya ug pito ka adlaw, ang panahon nga gitakda ni Samuel. Apan wala miabot si Samuel didto sa Gilgal, ug ang katawhan nagkatibulaag gikan kang Saul.
He waited seven days, the time Samuel had set. But Samuel did not come to Gilgal, and the people were scattering from Saul.
9 Miingon si Saul, “Dad-a kanako ang halad sinunog ug ang mga halad alang sa pakigdait.” Unya iyang gihalad ang halad sinunog.
Saul said, “Bring me the burnt offering and the peace offerings.” Then he offered the burnt offering.
10 Sa pagkahuman gayod niya ug halad sa halad sinunog miabot si Samuel. Migawas si Saul aron sa pagtagbo ug sa pag-abiabi kaniya.
As soon as he finished offering the burnt offering Samuel arrived. Saul went out to meet him and to greet him.
11 Unya miingon si Samuel, “Unsa man kining imong gibuhat?” Mitubag si Saul, “Sa dihang nakita nako nga ang mga katawhan mibiya kanako, ug wala ka miabot sa gitakda nga panahon, ug ang mga Filistihanon nagtigom na sa Mikmas,
Then Samuel said, “What have you done?” Saul replied, “When I saw that the people were leaving me, and that you did not come within the set time, and that the Philistines had assembled at Michmash,
12 Miingon ako, 'Karon ang Filistihanon molugsong batok kanako sa Gilgal, ug wala ko nakita ang pagdapig ni Yahweh.' Busa gipugos ko ang akong kaugalingon sa paghalad sa halad sinunog.”
I said, 'Now the Philistines will come down against me at Gilgal, and I have not sought the favor of Yahweh.' So I forced myself to offer the burnt offering.”
13 Unya miingon si Samuel kang Saul, “Binuang kining imong gibuhat. Wala nimo tumana ang sugo nga gihatag ni Yahweh nga imong Dios. Kay gitukod na unta ni Yahweh ang imong pagmando sa Israel sa walay kataposan.
Then Samuel said to Saul, “You have acted foolishly. You have not kept the command of Yahweh your God that he gave you. For then Yahweh would have established your rule over Israel forever.
14 Apan karon dili ka na magpadayon sa pagmando. Kay nakaplagan na ni Yahweh ang tawo nga duol sa iyang kasingkasing, ug gipili siya ni Yahweh nga mahimong prinisipe sa iyang katawhan, tungod kay wala mo man tumana kung unsa ang iyang gisugo kanimo.”
But now your rule will not continue. Yahweh has sought out a man after his own heart, and Yahweh has appointed him to be prince over his people, because you have not obeyed what he commanded you.”
15 Unya mitindog ug mitungas si Samuel gikan sa Gilgal ngadto sa Gabaon sa Benjamin. Ug giihap ni Saul ang katawhan nga uban kaniya, mga 600 ka mga kalalakihan.
Then Samuel arose and went up from Gilgal to Gibeah of Benjamin. Then Saul numbered the people who were present with him, about six hundred men.
16 Si Saul, ug ang iyang anak nga lalaki nga si Jonatan, ug ang katawhan nga uban kanila, nagpabilin sa Gabaa sa Benjamin. Apan ang mga Filistihanon nagkampo sa Mikmas.
Saul, his son Jonathan, and the people who were present with them, stayed in Geba of Benjamin. But the Philistines camped at Michmash.
17 Ang mga nagkabayo nga nagkampo sa mga Filistihanon miabot sa tulo ka pundok. Ang usa ka pundok nagpadulong ngadto sa Ofra, ngadto sa dapit sa Sual.
Raiders came from the camp of the Philistines in three groups. One group turned toward Ophrah, to the land of Shual.
18 Ang laing panon nagpadulong ngadto sa Bethoron, ug ang laing pundok nagpadulong ngadto sa utlanan nga madungaw ang walog sa Zeboyim ngadto sa kamingawan.
Another group turned toward Beth Horon, and another group turned toward the border that overlooks the Valley of Zeboyim toward the wilderness.
19 Walay magpapanday sa espada nga makita sa tibuok dapit sa Israel, tungod kay nag-ingon ang mga Filistihanon, “Tingali ang mga Hebrohanon maghimo ug mga espada o mga bangkaw alang sa ilang kaugalingon.”
No blacksmith could be found throughout all of Israel, because the Philistines said, “Otherwise the Hebrews would make swords or spears for themselves.”
20 Apan ang tanang kalalakihan sa Israel kanunay molugsong ngadto sa Filistihanon, ang tagsatagsa magpabaid sa mga lipya sa iyang daro, sa iyang piko, sa iyang atsa, ug sa iyang sanggot.
But all the men of Israel used to go down to the Philistines, each to sharpen his plow points, his mattock, his ax, and his sickle.
21 Ang bayad tag-2/3 ka shekel alang sa lipya sa mga daro, ug sa mga piko, ug 1/3 ka shekel alang sa pagpabaid sa mga atsa ug sa pagpatul-id sa mga garab.
The charge was two-thirds of a shekel for the plow points, and the mattocks, and one-third of a shekel for sharpening axes and for straightening the goads.
22 Busa sa adlaw sa gubat walay mga espada o mga bangkaw nga makita sa mga kamot kang bisan kinsa sa mga kasundalohan nga uban kang Saul ug kang Jonatan; si Saul lamang ug Jonatan ang aduna niini.
So on the day of battle, there were no swords or spears found in the hands of any of the soldiers who were with Saul and Jonathan; only Saul and his son Jonathan had them.
23 Ang mga magbabantay nga kasundalohan sa Filistihanon nanggula ngadto sa unahan sa Mikmas.
The garrison of the Philistines went out to the pass of Michmash.
